Αγωγή για προσβολή προσωπικότητας κατά το διάστημα ακούσιας παραμονής σε Ψυχιατρική Κλινική (ΔΠΑ 5987/2021)

Ως αβάσιμη απορρίφθηκε από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών αγωγή περί καταβολής χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης και προσβολής της προσωπικότητας, κατά το χρονικό διάστημα ακούσιας παραμονής της ενάγουσας στην Ψυχιατρική Κλινική του εναγόμενου για εξέταση και σύνταξη γνωματεύσεων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις για ακούσια νοσηλεία της (ΔΠΑ 5987/2021).

Από το συνδυασμό των διατάξεων του ν.2071/1992, του α.ν. 1565/1939, του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν.3418/2005), του Εισ.Ν.Α.Κ. (άρ. 105 και 106) και του Α.Κ. (άρ.  57, 59 και 932), συνάγεται ότι ευθύνη ν.π.δ.δ. προς καταβολή εύλογης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης στοιχειοθετείται και στην περίπτωση που κάποιο πρόσωπο, φερόμενο ως ασθενής, εισαχθεί σε δημόσια ψυχιατρική κλινική για σύνταξη γνωματεύσεων, προκειμένου να κριθεί εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ακούσιας νοσηλείας του, κατά τις διατάξεις του Ν.2071/1992, και υποστεί από όργανο της εν λόγω κλινικής προσβολή της προσωπικότητάς του σε οποιαδήποτε από τις επί μέρους εκφάνσεις της και, ιδίως, την προσωπική ελευθερία και την τιμή του, κατά παράβαση είτε των σχετικών εγγυήσεων που θέτει ο Ν.2071/1992 και των γενικά αποδεκτών κανόνων και μεθόδων της ιατρικής επιστήμης, είτε της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρχής της αναλογικότητας, ανεξάρτητα αν η προσβολή αυτή οφείλεται ή όχι σε υπαιτιότητα του εν λόγω οργάνου.

Η σχετική αξίωση του ως άνω προσώπου είναι αυτοτελής σε σχέση με τυχόν αξίωσή του για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης που συνίσταται σε βλάβη της υγείας του, προκαλούμενη από ιατρική πράξη που διενεργείται στο πλαίσιο ακούσιας νοσηλείας κατά παράβαση των κανόνων της ιατρικής επιστήμης.

Εν προκειμένω, απορρίφθηκε ο ισχυρισμός περί μη σύννομης αποδοχής από το εναγόμενο της μη ισχύουσας, λόγω παρόδου τριημέρου από την έκδοσή της, εισαγγελικής παραγγελίας για μεταφορά της ενάγουσας σε αυτό για εξέταση και σύνταξη γνωματεύσεων. Και τούτο, διότι, η εν λόγω εισαγγελική παραγγελία δεν διαγράφεται στο νόμο ως περιορισμένης χρονικής ισχύος, η εκτέλεσή της, δε, είναι υποχρεωτική για τη διοίκηση δημόσιου νοσοκομείου. Εξάλλου, τριήμερη προθεσμία από τότε που ο εισαγγελέας πρωτοδικών διέταξε τη μεταφορά του φερόμενου ως ασθενή σε ψυχιατρική κλινική προβλέπεται μόνο στην παρ. 6 του άρ. 96 του Ν.2071/1992, ήτοι περίπτωση διάφορη από την ένδικη. Ενόψει τούτων, η προφορική ανανέωση της γραπτής εισαγγελικής παραγγελίας, η οποία, πάντως, εξακολουθούσε να είναι σε ισχύ κατά τη μεταφορά της ενάγουσας στο εναγόμενο, έχουσα απλώς την έννοια της «επιβεβαίωσής» της, στερείται νομικής σημασίας.

Εν συνεχεία, το δικαστήριο έκρινε πως υποχρέωση σύνταξης πρακτικού ενημέρωσης του ασθενή για τα δικαιώματά του και, ειδικότερα, για το δικαίωμά του να ασκήσει ένδικο μέσο, δεν υφίσταται στην περίπτωση της ακούσιας μεταφοράς του φερόμενου ασθενή σε δημόσια ψυχιατρική κλινική για εξέταση και σύνταξη γνωματεύσεων, εφόσον, στην περίπτωση αυτή, ελλείψει γνωματεύσεων, δεν έχει καν εισαχθεί η αίτηση για ακούσια νοσηλεία στο δικαστήριο, πολλώ δε μάλλον δεν τίθεται ζήτημα άσκησης ένδικου μέσου. Επομένως, απορρίφθηκε ως νόμω αβάσιμος ο σχετικός ισχυρισμός της ενάγουσας.

Περαιτέρω, κρίθηκε πως η ενάγουσα δεν απέδειξε, ως όφειλε, τον ειδικότερο ισχυρισμό της περί μη ενημέρωσής της, κατά παράβαση όσων ορίζονται στη διάταξη του άρθρου 11 παρ. 1 του Ν.3418/2005, για την πραγματική κατάσταση της υγείας της. Αντιθέτως, στο προσκομιζόμενο φύλλο νοσηλείας αναγράφεται ότι αυτή ενημερώθηκε και για τη διάγνωση εξόδου της.

Απορριπτέος, ως απαράδεκτος, κρίθηκε και ο ισχυρισμός ότι το πιστοποιητικό εισαγωγής της ενάγουσας στην κλινική φέρει μεταγενέστερη υπογραφή από ιατρό, που πιστοποιεί ψευδώς ότι την εξέτασε. Τούτο, διότι ο εν λόγω ισχυρισμός δεν συνοδεύεται από αίτημα διάγνωσης της πλαστότητας του ως άνω δημοσίου εγγράφου, το οποίο συνιστά πλήρη απόδειξη για τη βεβαιούμενη σε αυτό εξέταση, η οποία διενεργήθηκε από τους συντάκτες του (άρ. 176 και 171 του Κ.Δ.Δ.), ούτε, άλλωστε, καλύπτεται από ειδική προς τούτο πληρεξουσιότητα, σύμφωνα με το άρθρο 30 του Κ.Δ.Δ..

Τέλος, απορριπτέος ως αναπόδεικτος κρίθηκε και ο ισχυρισμός περί υπέρβασης της 48ωρης προθεσμίας παραμονής της ενάγουσας στο εναγόμενο και, κατ’ ακολουθία, στέρησης της προσωπικής της ελευθερίας. Τούτο, διότι, η ενάγουσα δεν προσκόμισε, ως όφειλε, εισιτήριο και εξιτήριο αυτής με αναγραφή ακριβούς ώρας εισαγωγής και εξόδου της από το εναγόμενο.  Σε κάθε περίπτωση, η υπέρβαση της εν λόγω προθεσμίας, από μόνη της, δεν δύναται να στοιχειοθετήσει αδικοπρακτική ευθύνη του εναγόμενου.

Ειδικότερα, κατά το σκεπτικό του δικαστηρίου, το εξιτήριο χορηγείται από τον Διευθυντή της Ψυχιατρικής Κλινικής, του οποίου η παρουσία (εφημερία) στο εναγόμενο κατά τη συμπλήρωση του 48ώρου δεν αποδεικνύεται, ούτως ώστε να δύναται να θεωρηθεί ότι η υπέρβαση του 48ώρου συνιστά παράβαση των εγγυήσεων που θέτει ο Ν.2071/1992, με άλλα λόγια εκδήλωση κρατικής αυθαιρεσίας. Επομένως, η παραμονή της ενάγουσας στη δημόσια ψυχιατρική κλινική του εναγόμενου για τις αναγκαίες εξετάσεις και τη σύνταξη γνωματεύσεων, εντός βραχείας προθεσμίας 48 ωρών, είναι σύμφωνη με το άρθρο 5 παρ. 4 της Ε.Σ.Δ.Α..

Δείτε την περίληψη της απόφασης εδώ.