Απόφαση του Δικαστηρίου ΕΕ για την απόθεση αποβλήτων σε χώρο υγειονομικής ταφής

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 2-06-2022 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι η απλή παράταση της περιόδου απόθεσης αποβλήτων σε χώρο υγειονομικής ταφής δεν συνιστά «ουσιαστική μετατροπή» εγκατάστασης, κατά την έννοια της οδηγίας 2010/75/ΕΕ [οδηγία περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης)].

Ιστορικό της υπόθεσης

Η FCC Česká republika εκμεταλλεύεται χώρο υγειονομικής ταφής στο διοικητικό διαμέρισμα Praha-Ďáblice, δυνάμει άδειας χορηγηθείσας το 2007 κατ’ εφαρμογήν του νόμου περί ολοκληρωμένης πρόληψης. Η άδεια αυτή, η οποία έχει τροποποιηθεί επανειλημμένως, τροποποιήθηκε συγκεκριμένα δύο φορές προκειμένου να παραταθεί η περίοδος απόθεσης αποβλήτων στο χώρο υγειονομικής ταφής. Στα τέλη του 2015, η FCC Česká republika ζήτησε από τη δημοτική αρχή της Πράγας, δηλαδή από την αρμόδια αρχή, τρίτη μετάθεση της προβλεπόμενης ημερομηνίας λήξης της εκμετάλλευσης, η οποία είχε οριστεί για τις 31 Δεκεμβρίου 2015. Με απόφαση της 29ης Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, η εν λόγω διοικητική αρχή δέχθηκε την αίτηση και μετέθεσε την ημερομηνία λήξης της απόθεσης αποβλήτων στις 31 Δεκεμβρίου 2017.

Το διοικητικό διαμέρισμα Praha-Ďáblice και η Spolek pro Ďáblice, μια ένωση προστασίας του περιβάλλοντος, άσκησαν διοικητική προσφυγή κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του Υπουργείου Περιβάλλοντος, το οποίο την απέρριψε ως απαράδεκτη με την αιτιολογία ότι οι προσφεύγοντες δεν συμμετείχαν στη διαδικασία τροποποίησης της ολοκληρωμένης άδειας.

Οι προσφεύγοντες προσέβαλαν την απορριπτική απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος ενώπιον του Městský soud v Praze (περιφερειακού δικαστηρίου Πράγας, Τσεχική Δημοκρατία), το οποίο ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση με την αιτιολογία ότι η παράταση της άδειας απόθεσης αποβλήτων στον χώρο υγειονομικής ταφής συνιστούσε «ουσιώδη μετατροπή», κατά την έννοια του άρθρου 2, στοιχείο i, του νόμου  76/2002 για την ολοκληρωμένη πρόληψη ο οποίος μετέφερε την οδηγία 2010/75/ΕΕ στην τσεχική έννομη τάξη, η οποία παρείχε δικαίωμα συμμετοχής του κοινού σύμφωνα με την οδηγία 2010/75/ΕΕ.

Η FCC Česká republika άσκησε αναίρεση κατά της αποφάσεως του Městský soud v Praze (περιφερειακού δικαστηρίου Πράγας) ενώπιον του Nejvyšší správní soud (Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου, Τσεχική Δημοκρατία), ήτοι ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου. Υποστήριξε ότι, λαμβανομένης υπόψη της νομολογίας του Δικαστηρίου την οποία μνημονεύει το Městský soud v Praze (περιφερειακό δικαστήριο Πράγας), απλώς και μόνον η διετής παράταση της περιόδου απόθεσης αποβλήτων σε χώρο υγειονομικής ταφής, εφόσον δεν συνεπάγεται εργασίες ή επεμβάσεις που μεταβάλλουν τη φυσική κατάσταση του χώρου, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως «ουσιώδης μετατροπή», κατά την έννοια του άρθρου 2, στοιχείο i, του νόμου για την ολοκληρωμένη πρόληψη.

Η παράταση της άδειας δεν μετέβαλε ούτε τις διαστάσεις του χώρου υγειονομικής ταφής ούτε τη συνολική χωρητικότητα αποθήκευσης αποβλήτων. Η FCC Česká republika υπέβαλε αίτηση παράτασης της περιόδου απόθεσης αποβλήτων προκειμένου ακριβώς να επιτευχθεί η πλήρωση του χώρου υγειονομικής ταφής μέχρι την επιτρεπόμενη χωρητικότητα. Τέλος, ακόμη και αν η παράταση της άδειας είχε περιβαλλοντικές επιπτώσεις, δεν συνιστούσε ωστόσο, κατά την FCC Česká republika, «ουσιαστική μετατροπή», κατά την έννοια του άρθρου 2, στοιχείο i, του νόμου για την ολοκληρωμένη πρόληψη.

Το αιτούν δικαστήριο επεσήμανε ότι το Δικαστήριο δεν έχει μέχρι σήμερα αποφανθεί επί της ερμηνείας του όρου «ουσιαστική μετατροπή», κατά την έννοια της οδηγίας 2010/75/ΕΕ.

Μολονότι, στην υπόθεση της κύριας δίκης, δεν έχουν μεταβληθεί ούτε οι μέγιστες επιτρεπόμενες διαστάσεις ούτε η συνολική χωρητικότητα του χώρου υγειονομικής ταφής, το αιτούν δικαστήριο επεσήμανε ότι η παράταση της απόθεσης αποβλήτων θα είχε εντούτοις ως συνέπεια ότι τα απόβλητα θα αποτίθενται στον χώρο υγειονομικής ταφής για δύο επιπλέον έτη. Το αιτούν δικαστήριο επεσήμανε επίσης ότι σκοπός της οδηγίας 2010/75/ΕΕ, κατά την αιτιολογική σκέψη της 12 και το άρθρο της 1, είναι να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του. Επομένως, το αιτούν δικαστήριο θεώρησε ότι η παράταση της εκμετάλλευσης εγκατάστασης μπορεί κάλλιστα να συνιστά «ουσιαστική μετατροπή», στο μέτρο που η παράταση ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία ή στο περιβάλλον, όπως ορίζεται στο άρθρο 3, σημείο 9, της οδηγίας.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Nejvyšší správní soud (Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο προδικαστικό ερώτημα σχετικά.

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο έκρινε ότι το άρθρο 3, σημείο 9, της οδηγίας 2010/75/ΕΕ έχει την έννοια ότι απλώς και μόνον η παράταση της περιόδου απόθεσης των αποβλήτων στον χώρο υγειονομικής ταφής, χωρίς να τροποποιούνται ούτε οι εγκεκριμένες μέγιστες διαστάσεις της εγκατάστασης ούτε η συνολική χωρητικότητά της, δεν συνιστά «ουσιαστική μετατροπή» κατά την εν λόγω διάταξη.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA