Δικαίωμα επισκευής: Νέα δικαιώματα των καταναλωτών για εύκολες και ελκυστικές επισκευές

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε νέα πρόταση σχετικά με κοινούς κανόνες για την προώθηση της επισκευής αγαθών, που θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση χρημάτων για τους καταναλωτές και θα στηρίξει τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, μεταξύ άλλων, μέσω της μείωσης των αποβλήτων.

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες συχνά δίνεται προτεραιότητα στην αντικατάσταση αντί της επισκευής όταν τα προϊόντα καθίστανται ελαττωματικά, ενώ τα κίνητρα που παρέχονται στους καταναλωτές για επισκευή των προϊόντων τους μετά τη λήξη της νόμιμης εγγύησης είναι ανεπαρκή.

Η πρόταση θα καταστήσει την επισκευή ευκολότερη και οικονομικά αποδοτικότερη για τους καταναλωτές, σε αντίθεση με την αντικατάσταση των αγαθών. Επιπλέον, η αύξηση της ζήτησης θα οδηγήσει σε τόνωση του τομέα των επισκευών, παρέχοντας παράλληλα κίνητρα στους παραγωγούς και στους πωλητές για την ανάπτυξη πιο βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων.

Η σημερινή πρόταση θα διασφαλίσει ότι περισσότερα προϊόντα επισκευάζονται στο πλαίσιο της νόμιμης εγγύησης και ότι οι καταναλωτές έχουν στη διάθεσή τους ευκολότερες και φθηνότερες επιλογές για την επισκευή προϊόντων που είναι τεχνικώς επισκευάσιμα (όπως ηλεκτρικές σκούπες ή, σύντομα, ταμπλέτες και έξυπνα τηλέφωνα) μετά τη λήξη της νόμιμης εγγύησης ή όταν το αγαθό σταματήσει να λειτουργεί λόγω φθοράς.

Νέα μέτρα για την προώθηση και τη διευκόλυνση της επισκευής και της επαναχρησιμοποίησης

Η πρόταση εισάγει ένα νέο «δικαίωμα επισκευής» για τους καταναλωτές, τόσο εντός όσο και πέραν της νόμιμης εγγύησης.

Στο πλαίσιο της νόμιμης εγγύησης, οι πωλητές θα υποχρεούνται να προσφέρουν επισκευή, εκτός εάν αυτή είναι ακριβότερη από την αντικατάσταση.

Πέραν της νόμιμης εγγύησης, οι καταναλωτές θα έχουν στη διάθεσή τους μια νέα δέσμη δικαιωμάτων και εργαλείων ώστε η «επισκευή» να αποτελεί εύκολη και προσβάσιμη επιλογή:

• Δικαίωμα των καταναλωτών να αξιώνουν επισκευή από τους παραγωγούς, για προϊόντα που είναι τεχνικώς επισκευάσιμα βάσει της ενωσιακής νομοθεσίας, όπως πλυντήρια ρούχων ή τηλεοράσεις. Αυτό θα διασφαλίσει ότι οι καταναλωτές γνωρίζουν πάντα σε ποιον να απευθυνθούν όταν επιλέγουν να επισκευάσουν τα προϊόντα τους, και ταυτόχρονα θα ενθαρρύνει τους παραγωγούς να αναπτύξουν περισσότερο βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα.
• Υποχρέωση των παραγωγών να ενημερώνουν τους καταναλωτές σχετικά με τα προϊόντα που υποχρεούνται να επισκευάζουν οι ίδιοι.
• Διαδικτυακή πλατφόρμα αντιστοίχισης επισκευών για τη σύνδεση των καταναλωτών με επισκευαστές και πωλητές ανακαινισμένων αγαθών στην περιοχή τους. Η πλατφόρμα θα επιτρέπει τις αναζητήσεις ανά τοποθεσία και πρότυπα ποιότητας, βοηθώντας τους καταναλωτές να βρίσκουν ελκυστικές προσφορές και ενισχύοντας την προβολή των επισκευαστών.
• Ευρωπαϊκό έντυπο πληροφοριών επισκευής, το οποίο θα μπορούν να ζητούν οι καταναλωτές από οποιονδήποτε επισκευαστή και το οποίο θα εξασφαλίζει διαφάνεια όσον αφορά τους όρους επισκευής και την τιμή, ενώ θα διευκολύνει τους καταναλωτές να συγκρίνουν τις προσφορές επισκευής.
• Θα αναπτυχθεί ευρωπαϊκό πρότυπο ποιότητας για τις υπηρεσίες επισκευής, που θα βοηθήσει τους καταναλωτές να εντοπίζουν τους επισκευαστές που δεσμεύονται για υψηλότερη ποιότητα. Αυτό το πρότυπο «εύκολης επισκευής» θα είναι ανοικτό σε όλους τους επισκευαστές σε ολόκληρη την ΕΕ που επιθυμούν να δεσμευτούν για ελάχιστα πρότυπα ποιότητας, για παράδειγμα με βάση τη διάρκεια ή τη διαθεσιμότητα των προϊόντων.

Επόμενα βήματα

Η πρόταση της Επιτροπής πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Ιστορικό

Πρόσφατο Ευρωβαρόμετρο έδειξε ότι το 77 % των Ευρωπαίων αισθάνονται προσωπική ευθύνη για ανάληψη δράσης με στόχο τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Συχνά τα απορριφθέντα προϊόντα είναι βιώσιμα αγαθά που μπορούν να επισκευαστούν αλλά καταλήγουν πρόωρα στα σκουπίδια, με αποτέλεσμα 35 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων, 30 εκατομμύρια τόνους πόρων και 261 εκατομμύρια τόνους εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κάθε χρόνο στην ΕΕ. Επίσης, η δαπάνη για τους καταναλωτές λόγω της επιλογής αντικατάστασης αντί επισκευής εκτιμάται σε σχεδόν 12 δισ. ευρώ τον χρόνο. Επιπλέον, εκτιμάται ότι η πρωτοβουλία θα αποφέρει 4,8 δισ. ευρώ σε ανάπτυξη και επενδύσεις στην ΕΕ.

Ωστόσο, συχνά οι καταναλωτές θεωρούν δύσκολη την επισκευή. Η πρωτοβουλία «δικαίωμα επισκευής» συμπληρώνει αρκετές άλλες προτάσεις που υπέβαλε η Επιτροπή για την επίτευξη βιώσιμης κατανάλωσης καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός προϊόντος, καθορίζοντας το πλαίσιο για ένα πραγματικό «δικαίωμα επισκευής» σε ολόκληρη την ΕΕ.

Η παρούσα πρόταση αποτελεί μέρος του ευρύτερου στόχου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις καταναλώνουν και παράγουν με πιο βιώσιμο τρόπο.

Η πρόταση για το «δικαίωμα επισκευής» ανακοινώθηκε στο νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές και στο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία. H πρόταση αντιμετωπίζει τα εμπόδια που αποθαρρύνουν τους καταναλωτές από την επισκευή για λόγους ταλαιπωρίας, έλλειψης διαφάνειας ή δυσκολίας πρόσβασης σε υπηρεσίες επισκευής. Κατά συνέπεια, ενθαρρύνει την επισκευή ως πιο βιώσιμη επιλογή κατανάλωσης, η οποία συμβάλλει στην επίτευξη των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Η παρούσα πρωτοβουλία συμπληρώνει άλλα μέσα που επιδιώκουν την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για βιώσιμη κατανάλωση μέσω της επισκευής. Από την πλευρά της προσφοράς, οκανονισμός για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα προωθεί τη δυνατότητα επισκευής των προϊόντων κατά το στάδιο της παραγωγής. Από την πλευρά της ζήτησης, η πρόταση οδηγίας σχετικά με την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση δίνει στους καταναλωτές τη δυνατότητα να λαμβάνουν συνειδητές αποφάσεις αγοράς στο σημείο πώλησης. Η παρούσα πρόταση ενισχύει την πλευρά της ζήτησης προωθώντας την επισκευή στο στάδιο μετά την πώληση. Οι τρεις πρωτοβουλίες μαζί καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος, συμπληρώνοντας και ενισχύοντας η μία την άλλη.

Επιπλέον, η πρωτοβουλία για την τεκμηρίωση οικολογικών ισχυρισμών, που εγκρίθηκε επίσης σήμερα, θα διευκολύνει τους καταναλωτές να στηρίξουν την πράσινη μετάβαση μέσω των αγοραστικών τους επιλογών και θα αποτρέψει τις εταιρείες από το να διατυπώνουν παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με τα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Η παρούσα πρωτοβουλία συμπληρώνει επίσης την πρόταση «Ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση», η οποία καθορίζει το οριζόντιο πλαίσιο κατά της προβολής ψευδοοικολογικής ταυτότητας.

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την ​Πρόταση οδηγίας σχετικά με κοινούς κανόνες για την προώθηση της επισκευής αγαθών