Έχει δικαίωμα ένας ασθενής να λαμβάνει δωρεάν αντίγραφο του ιατρικού του φακέλου; (απόφαση Δικαστηρίου ΕΕ)

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 26.10.2023 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) έκρινε ότι ο ασθενής έχει το δικαίωμα να λαμβάνει δωρεάν το πρώτο αντίγραφο του ιατρικού του φακέλου.

Ιστορικό της υπόθεσης

Ένας ασθενής ζήτησε από την οδοντίατρό του αντίγραφο του ιατρικού του φακέλου προκειμένου να στοιχειοθετήσει ευθύνη της για σφάλματα που φέρεται να διέπραξε κατά την παροχή οδοντιατρικής περίθαλψης στον ίδιο. Η οδοντίατρος απαίτησε, ωστόσο, να χρεωθεί ο ασθενής με έξοδα για τη χορήγηση αντιγράφου του ιατρικού φακέλου, όπως προβλέπει το γερμανικό δίκαιο. 

Ο ασθενής, θεωρώντας ότι δικαιούται ένα δωρεάν αντίγραφο, προσέφυγε στα γερμανικά δικαστήρια. Στο πλαίσιο αυτό, το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Γερμανίας υπέβαλε προδικαστικά ερωτήματα στο Δικαστήριο. Συγκεκριμένα, ο Γερμανός δικαστής εκτίμησε ότι η επίλυση της διαφοράς εξαρτάται από την ερμηνεία των διατάξεων του δικαίου της Ένωσης και συγκεκριμένα από την ερμηνεία του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ).  

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο, καταρχάς, υπενθύμισε ότι ο ΓΚΠΔ κατοχυρώνει το δικαίωμα του ασθενούς να λαμβάνει καταρχήν χωρίς έξοδα το πρώτο αντίγραφο του ιατρικού του φακέλου. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας μπορεί να απαιτήσει πληρωμή μόνον όταν ο ασθενής έχει ήδη λάβει δωρεάν το πρώτο αντίγραφο των δεδομένων του και υποβάλλει εκ νέου σχετικό αίτημα. 

Η οδοντίατρος, εν προκειμένω, πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του ασθενούς της. Υπό την ιδιότητα αυτή, υποχρεούται να του παράσχει δωρεάν το πρώτο αντίγραφο των δεδομένων του. Ο ασθενής δεν είναι υποχρεωμένος να αιτιολογήσει το αίτημά του. 

Οι εθνικοί κανόνες, ακόμη και αν αποσκοπούν στην προστασία των οικονομικών συμφερόντων των θεραπόντων ιατρών, δεν δικαιολογείται να προβλέπουν την επιβάρυνση του ασθενούς με τα έξοδα του πρώτου αντιγράφου του ιατρικού του φακέλου. 

Εξάλλου, ο ασθενής έχει δικαίωμα να λαμβάνει πλήρες αντίγραφο των εγγράφων που περιλαμβάνονται στον ιατρικό του φάκελο, όταν αυτό είναι αναγκαίο για την κατανόηση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που περιέχουν τα εν λόγω έγγραφα. Το ως άνω δικαίωμα περιλαμβάνει τα δεδομένα του ιατρικού φακέλου που περιέχουν πληροφορίες όπως διαγνώσεις, αποτελέσματα εξετάσεων, αξιολογήσεις από θεράποντες ιατρούς και κάθε παρασχεθείσα θεραπεία ή επέμβαση.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA