Apple: Πρόστιμο άνω του 1,8 δισ. ευρώ λόγω καταχρηστικών κανόνων του App Store έναντι των παρόχων μουσικής συνεχούς ροής

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε πρόστιμο ύψους άνω του 1,8 δισ. € στην Apple για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά της διανομής στους χρήστες iPhone και iPad (στο εξής: χρήστες iOS) εφαρμογών μουσικής συνεχούς ροής μέσω του καταστήματος εφαρμογών App Store.

Ειδικότερα, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η Apple επέβαλλε περιορισμούς στους προγραμματιστές εφαρμογών, εμποδίζοντάς τους να ενημερώνουν τους χρήστες iOS σχετικά με εναλλακτικές, φθηνότερες συνδρομητικές μουσικές υπηρεσίες διαθέσιμες εκτός της εφαρμογής. Αυτό είναι παράνομο βάσει των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ.

Η παράβαση

Η Apple επί του παρόντος είναι ο μόνος πάροχος ενός App Store, όπου οι προγραμματιστές μπορούν να διανέμουν τις εφαρμογές τους σε χρήστες iOS σε όλο τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (στο εξής: ΕΟΧ). Η Apple ελέγχει κάθε πτυχή της εμπειρίας των χρηστών iOS και καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούν οι προγραμματιστές ώστε να έχουν παρουσία στο App Store και να μπορούν να φτάσουν στους χρήστες iOS εντός του ΕΟΧ.

Η έρευνα της Επιτροπής διαπίστωσε ότι η Apple απαγορεύει στους προγραμματιστές εφαρμογών μουσικής συνεχούς ροής να ενημερώνουν πλήρως τους χρήστες iOS σχετικά με εναλλακτικές και φθηνότερες συνδρομητικές μουσικές υπηρεσίες  που διατίθενται εκτός της εφαρμογής και να παρέχουν οδηγίες σχετικά με τον τρόπο εγγραφής σε τέτοιες υπηρεσίες. Ειδικότερα, οι σχετικές διατάξεις απαγορεύουν στους προγραμματιστές εφαρμογών:

• Να ενημερώνουν τους χρήστες iOS μέσα από τις εφαρμογές τους σχετικά με τις τιμές συνδρομητικών προσφορών που διατίθενται στο διαδίκτυο εκτός της εφαρμογής.
• Να ενημερώνουν τους χρήστες iOS μέσα από τις εφαρμογές τους σχετικά με τις διαφορές τιμών μεταξύ των συνδρομών εντός εφαρμογής που πωλούνται μέσω του μηχανισμού αγορών εντός εφαρμογής της Apple και όσων διατίθενται αλλού.
• Να συμπεριλαμβάνουν στις εφαρμογές τους συνδέσμους, μέσω των οποίων οι χρήστες iOS οδηγούνται στον ιστότοπο του φορέα ανάπτυξης της εφαρμογής, όπου είναι δυνατή η αγορά εναλλακτικών συνδρομών.  Επίσης εμποδίζεται η επικοινωνία των προγραμματιστών εφαρμογών με νεοαποκτηθέντες χρήστες, π.χ. μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, προκειμένου να ενημερωθούν σχετικά με εναλλακτικές επιλογές τιμολόγησης, αφού δημιουργήσουν λογαριασμό.

Η σημερινή απόφαση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι εν λόγω διατάξεις της Apple ισοδυναμούν με μη δίκαιους όρους συναλλαγής, κατά παράβαση του άρθρου 102 στοιχείο α) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: ΣΛΕΕ). Οι εν λόγω διατάξεις δεν είναι ούτε αναγκαίες ούτε αναλογικές για την προστασία των εμπορικών συμφερόντων της Apple όσον αφορά το App Store που είναι εγκατεστημένο σε έξυπνες κινητές συσκευές της Apple και επηρεάζουν αρνητικά τα συμφέροντα των χρηστών iOS, καθώς αυτοί δεν μπορούν να λάβουν τεκμηριωμένες και αποτελεσματικές αποφάσεις σχετικά με τον τόπο και τον τρόπο αγοράς συνδρομών συνεχούς ροής μουσικής για τη συσκευή τους.

Εξαιτίας της συμπεριφοράς της Apple, η οποία διήρκεσε σχεδόν δέκα χρόνια, πολλοί χρήστες iOS ενδέχεται να πληρώνουν σημαντικά υψηλότερες τιμές για συνδρομές μουσικής συνεχούς ροής λόγω της υψηλής προμήθειας, την οποία επέβαλε η Apple στους προγραμματιστές και η οποία μετακυλίστηκε στους καταναλωτές υπό μορφή υψηλότερων τιμών συνδρομής για την ίδια υπηρεσία στο App Store της Apple. Επιπλέον, οι εν λόγω διατάξεις της Apple οδήγησαν σε μη χρηματική ζημία υπό μορφή υποβαθμισμένης εμπειρίας χρήστη: Οι χρήστες iOS είτε αναγκάζονταν να κάνουν πολύπλοκες αναζητήσεις για να βρουν σχετικές προσφορές εκτός της εφαρμογής, είτε δεν εγγράφηκαν ποτέ καμία υπηρεσία διότι δεν βρήκαν τη σωστή υπηρεσία μόνοι τους.

Πρόστιμο

Το πρόστιμο καθορίστηκε βάσει των κατευθυντήριων γραμμών της Επιτροπής, του 2006, για τα πρόστιμα (βλ. δελτίο Τύπου και MEMO).

Για τον καθορισμό του ύψους του προστίμου, η Επιτροπή έλαβε υπόψη τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της παράβασης, καθώς και τον συνολικό κύκλο εργασιών και την χρηματιστηριακή αξία της Apple. Συνεκτίμησε επίσης το ότι η Apple προσκόμισε εσφαλμένες πληροφορίες στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας.

Επιπλέον, η Επιτροπή αποφάσισε να προσθέσει στο βασικό ποσό του προστίμου ένα πρόσθετο κατ’ αποκοπή ποσό ύψους 1,8 δισ. €, ώστε να το συνολικό πρόστιμο που επιβλήθηκε στην Apple να είναι επαρκώς αποτρεπτικό. Το εν λόγω κατ’ αποκοπή πρόστιμο ήταν αναγκαίο στην προκειμένη περίπτωση, διότι σημαντικό μέρος της ζημίας που προξένησε η παράβαση συνίσταται σε μη χρηματική ζημία, η οποία δεν μπορεί να ληφθεί δεόντως υπόψη στο πλαίσιο της μεθοδολογίας βάσει εσόδων, την οποία ορίζουν οι κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής του 2006 για τον υπολογισμό των προστίμων. Επιπλέον, το πρόστιμο πρέπει να είναι επαρκές για να αποτρέψει την Apple από την επανάληψη της εν λόγω ή παρόμοιας παράβασης· και για να αποτρέψει άλλες εταιρείες ανάλογου μεγέθους και με ανάλογους πόρους από τη διάπραξη της ίδιας ή παρόμοιας παράβασης.

Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το συνολικό ποσό του προστίμου, ύψους άνω των 1,8 δισ. €, είναι αναλογικό προς τα παγκόσμια έσοδα της Apple και αναγκαίο για την επίτευξη αποτρεπτικού αποτελέσματος.

Η Επιτροπή διέταξε επίσης την Apple να καταργήσει τις επίμαχες διατάξεις και να απόσχει από την επανάληψη της παράβασης ή από την υιοθέτηση πρακτικών με ισοδύναμο αντικείμενο ή αποτέλεσμα στο μέλλον.

Αγωγή αποζημίωσης

Κάθε πρόσωπο ή επιχείρηση που θίγεται από την αντιανταγωνιστική συμπεριφορά που περιγράφεται στην παρούσα υπόθεση, μπορεί να προσφύγει στα δικαστήρια των κρατών μελών και να ζητήσει αποζημίωση. Τόσο η νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και ο κανονισμός 1/2003 επιβεβαιώνουν ότι, σε υποθέσεις ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, οι αποφάσεις της Επιτροπής αποτελούν δεσμευτική απόδειξη ότι η συμπεριφορά έλαβε χώρα και ήταν παράνομη. Μολονότι η Επιτροπή επέβαλε πρόστιμο στην εν λόγω εταιρεία, τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να επιδικάσουν αποζημίωση που δεν μειώνεται λόγω του προστίμου της Επιτροπής.

Η οδηγία για τις αγωγές αποζημίωσης για παραβάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας καθιστά ευκολότερη την αποζημίωση των θυμάτων αντιανταγωνιστικών πρακτικών. Εδώ μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις αγωγές αποζημίωσης, και έναν πρακτικό οδηγό για τον τρόπο ποσοτικοποίησης ζημιών λόγω παραβάσεων της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.