Ενιαίο Ηλεκτρονικό Μητρώο Ενεχύρων επί κινητών, απαιτήσεων και άλλων δικαιωμάτων

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου για το ενέχυρο και σύσταση Ενιαίου Ηλεκτρονικού Μητρώου Ενεχύρων επί κινητών, απαιτήσεων και άλλων δικαιωμάτων».

Στόχο του παρόντος σχεδίου νόμου αποτελεί η δημιουργία ενός συνεκτικού και σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου, του οποίου βασικές κατευθυντήριες αρχές είναι η αντιμετώπιση των διαχρονικών κενών και ο εκσυγχρονισμός των διατάξεων, ώστε να προκύψει ένα μοντέλο πιστώσεων σε κινητά, ανάλογο των ευρωπαϊκών και διεθνών καλών πρακτικών.

Ο παραπάνω στόχος θα επιτευχθεί με τις προτεινόμενες διατάξεις περί της σύστασης και είσπραξης ενεχύρου και με τη θεσμοθέτηση του ενιαίου ηλεκτρονικού μητρώου καταχώρισης και υποχρεωτικής εγγραφής των συμβάσεων ενεχύρου και λοιπών εγγραπτέων πράξεων σε αυτό.

Όπως αναφέρεται στη σχετική αιτιολογική έκθεση, στην Ελλάδα παρατηρείται σήμερα γενικότερη αδυναμία στον τομέα της παροχής πίστωσης και δυσχέρεια στους τρόπους χρηματοδότησης μέσω της παροχής εξασφαλίσεων σε κινητά, συνθήκες οι οποίες δημιουργούν περιορισμένη πρόσβαση σε πίστωση.

αρατηρούνται προβλήματα σχετικά με τη σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων, καθώς ο συστατικός έγγραφος τύπος και η υποχρεωτική περιγραφή των υπό σύσταση ασφαλειών προσθέτουν οικονομικό και διοικητικό βάρος, ενώ η έλλειψη ενιαίας ψηφιακής πλατφόρμας για την εγγραφή και δημοσιότητα ασφαλειών προκαλεί ασάφεια και ανασφάλεια στον μέσο συναλλασσόμενο.

Τέλος, η απαίτηση για εκτελεστό τίτλο που ζητά η νομοθεσία επιφέρει καθυστερήσεις και δυσχεραίνει ιδιαίτερα την εξασφάλιση μέσω ενεχύρων σε κινητά πράγματα και δη ευπαθή αγαθά.

Η αξιολογούμενη ρύθμιση αφορά άμεσα όλους τους συναλλασσόμενους, φυσικά και νομικά πρόσωπα, αλλά έμμεσα και τρίτους, οι οποίοι θα επωφεληθούν από την ύπαρξη δημοσιότητας και μητρώου.

Επίσης, αφορά στους υπαλλήλους του δημοσίου τομέα, ιδίως του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.) «Ελληνικό Κτηματολόγιο», Φορέα Διαχείρισης και Λειτουργίας του μητρώου, oι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι και οι δικαστικοί επιμελητές για τους σκοπούς άσκησης των καθηκόντων τους, κάθε άλλο πρόσωπο που διαθέτει έννομο συμφέρον σύμφωνα με απόφαση του Δ.Σ. του Κτηματολογίου και τα δικαστήρια.

Μεταξύ άλλων, το σχέδιο νόμου προβλέπει:

Άρθρο 5 Ενέχυρο σε απαίτηση – Συστατικός Τύπος – Έκταση

1. Η σύσταση ενεχύρου σε χρηματική απαίτηση γίνεται με συμφωνία μεταξύ ενεχυραστή και δανειστή, στην οποία προσδιορίζονται α) η απαίτηση επί της οποίας συστήνεται το ενέχυρο με αναφορά ιδίως στο ύψος της και στον οφειλέτη της, καθώς και β) η ασφαλιζόμενη με το ενέχυρο απαίτηση. Kαταρτίζεται με ιδιωτικό ή με ηλεκτρονικό έγγραφο και εγγράφεται στο μητρώο του άρθρου 15.

2. Δεν απαιτείται εγγραφή στο μητρώο του άρθρου 15, όταν αντικείμενο του ενεχύρου είναι τραπεζική κατάθεση και δανείστρια η τράπεζα στην οποία τηρείται η κατάθεση.

3. Το ενέχυρο εκτείνεται στους τόκους που καθίστανται απαιτητοί μετά από τη σύστασή του.

4. Με τις προϋποθέσεις της παρ. 1 ενεχυριάζεται και μη χρηματική απαίτηση για μεταβίβαση της κυριότητας κινητού.

Άρθρο 6 Γνωστοποίηση στον οφειλέτη

Ο ενεχυρούχος δανειστής ή ο ενεχυραστής γνωστοποιούν τη συμφωνία για τη σύσταση του ενεχύρου με δικαστικό επιμελητή ή με ηλεκτρονικό τύπο που συνιστά σταθερό μέσο του οφειλέτη. Γνωστοποίηση στον οφειλέτη δεν απαιτείται, αν αυτός ταυτίζεται με τον ενεχυρούχο δανειστή. Πέραν της γνωστοποίησης του πρώτου εδαφίου, η σύμβαση ενεχύρου, στο πλαίσιο της διασύνδεσης του μητρώου του άρθρου 15 με το gov.gr, μπορεί να καταχωρίζεται αυτομάτως στη θυρίδα του οφειλέτη στο gov.gr μέσω διασύνδεσης με το μητρώο του άρθρου 15.

Άρθρο 7 Έναρξη αποτελεσμάτων

1. Έναντι του ενεχυραστή τα αποτελέσματα της σύμβασης ενεχύρου αρχίζουν από τη σύστασή του. Ως προς τον οφειλέτη τα αποτελέσματα της σύμβασης ενεχύρου επέρχονται από τη γνωστοποίηση σε αυτόν της σύστασης. Από τη γνωστοποίηση του προηγούμενου εδαφίου, ο οφειλέτης δεν δικαιούται να καταβάλει στον ενεχυραστή. Έναντι παντός τρίτου τα αποτελέσματα της σύμβασης ενεχύρου αρχίζουν από την εγγραφή του ενεχύρου στο μητρώο του άρθρου 15.

2. Στην περίπτωση της παρ. 2 του άρθρου 5 τα αποτελέσματα της σύμβασης ενεχύρου αρχίζουν από τη σύσταση ενεχύρου επί τραπεζικής κατάθεσης.

Άρθρο 8 Καταβολή και ελευθέρωση του τρίτου

1. Ο οφειλέτης απαλλάσσεται από την οφειλή και ελευθερώνεται έναντι του ενεχυραστή, εφόσον την καταβάλει στον ενεχυρούχο δανειστή και εγγραφεί στο μητρώο του άρθρου 15 η πράξη απόσβεσης και εξάλειψης του ενεχύρου.

2. Μετά από την εξάλειψη του ενεχύρου από το μητρώο του άρθρου 15, η ύπαρξή του δεν μπορεί να αντιταχθεί έναντι τρίτων.

Άρθρο 15 Σύσταση Ηλεκτρονικού Μητρώου Ενεχύρων – Φορέας Διαχείρισης και Λειτουργίας

1. Στο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ελληνικό Κτηματολόγιο» του άρθρου 1 του ν. 4512/2018 (Α΄ 5) συστήνεται «Ηλεκτρονικό Μητρώο Ενεχύρων» (εφεξής «μητρώο»), το οποίο λειτουργεί ως ψηφιακή δημόσια υπηρεσία μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ) του άρθρου 22 του ν. 4727/2020 (Α’ 184). Αντικείμενο του μητρώου είναι η τήρηση, ενημέρωση και λειτουργία του συστήματος εγγραφής πράξεων της παρ. 2 του άρθρου 17, με σκοπό τη διασφάλιση της δημοσιότητας και αξιοπιστίας των νομικών δεδομένων και πληροφοριών και τη διασφάλιση της δημόσιας πίστης και ασφάλειας των συναλλαγών σε σχέση με τα δεδομένα αυτά.

2. Το μητρώο λειτουργεί ως ενιαίο ηλεκτρονικό σύστημα οργανωμένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, νομικών και άλλων δεδομένων και πληροφοριών, για όλες τις πράξεις της παρ. 2 του άρθρου 17 που συστήνονται στις περιοχές λειτουργίας και αρμοδιότητας Κτηματολογικών Γραφείων ή Υποκαταστημάτων του φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο».

3. Ο σχεδιασμός, η συνολική διαχείριση και η παραγωγική λειτουργία, καθώς και η τεχνολογική ανάπτυξη και υποστήριξη του μητρώου και της ηλεκτρονικής υπηρεσίας της παρ. 1 αποτελούν αρμοδιότητα του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ελληνικό Κτηματολόγιο», το οποίο ορίζεται ως Φορέας Διαχείρισης και Λειτουργίας του μητρώου (εφεξής «Φορέας»).

Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου στο opengov.gr