Πτώση σε πεζοδρόμιο

Ποιος ευθύνεται αν κάποιος πέσει σε κακοσυντηρημένο πεζοδρόμιο;

Στο άρθρο 24 του Κτιριοδομικού Κανονισμού (υπ’ αριθμ. 3046/304/30.1.1989 απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Δ` 59), το οποίο αποδίδεται στο άρθρο 367 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Κ.Β.Π.Ν.), που κυρώθηκε με το από 14/27.7.1999 π.δ/γμα (Δ` 580), ορίζεται ότι: «Τα πεζοδρόμια των κοινόχρηστων χώρων κατασκευάζονται, ανακατασκευάζονται, επισκευάζονται και συντηρούνται με σκοπό να διασφαλίζεται η συνεχής, ασφαλής και χωρίς εμπόδια κυκλοφορία των πεζών σε όλη την επιφάνειά τους και η χρήση τους από άτομα με ειδικές ανάγκες, εφόσον επιτρέπεται από τη μορφολογία του εδάφους. 2. Υπόχρεοι: α. Υπόχρεοι για την κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων και των τεχνικών έργων που τα αποτελούν (κράσπεδα, ρείθρα, υπόστρωμα και επίστρωση ή επικάλυψη) είναι οι ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων μπροστά στα οποία βρίσκονται. β. ......... δ. Η κατασκευή, ανακατασκευή ή επισκευή των πεζοδρομίων, μπορεί να γίνεται από τον οικείο Ο.Τ.Α. σε βάρος και για λογαριασμό είτε των ιδιοκτητών των παρόδιων ακινήτων είτε φορέων εκτέλεσης έργων εφόσον αυτά δεν έχουν κατασκευασθεί ή επισκευασθεί ακόμα ή δεν έχουν τηρηθεί οι προδιαγραφές που ισχύουν για την κατασκευή ή επισκευή τους. 3. ..........».

Κατά την έννοια των ως άνω διατάξεων και υπό το πρίσμα της κείμενης νομοθεσίας περί αποκλειστικής αρμοδιότητας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων, στην οποία (αρμοδιότητα) διαλαμβάνεται και η κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία έργων δημοτικής και κοινοτικής οδοποιίας, προκειμένου να διασφαλιστεί ο σκοπός της συνεχούς, ασφαλούς και ακώλυτης κυκλοφορίας των πεζών στην επιφάνεια των πεζοδρομίων, ο οποίος συνδέεται άρρηκτα με τη φύση των πεζοδρομίων ως κοινόχρηστων πραγμάτων και με την αρμοδιότητα των Ο.Τ.Α. για τη συντήρηση των κοινόχρηστων πραγμάτων που βρίσκονται εντός των ορίων της εδαφικής τους περιφέρειας, οι Ο.Τ.Α. υποχρεούνται να ελέγχουν την κατάσταση των πεζοδρομίων και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για τη συντήρησή τους.

Υπόχρεοι δε για την κάλυψη των σχετικών δαπανών είναι οι παρόδιοι ιδιοκτήτες. Συνεπώς, εάν τα αρμόδια όργανα των Ο.Τ.Α. παραλείψουν τις ως άνω υποχρεώσεις τους και από τις παραλείψεις αυτές προκληθεί βλάβη σε διερχόμενα πρόσωπα, οι Ο.Τ.Α. ευθύνονται σε αποζημίωση, κατά τις διατάξεις των άρθρων 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ. (βλ. ΔΕΑ 1279/2019, 1276/2019, 124/2019, 565/2016, 2287/2009).

Θεσπίζεται αποκλειστική αρμοδιότητα των Δήμων για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων, αφετέρου, ορίζεται ότι υπόχρεοι για την επισκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων και των τεχνικών έργων που τα αποτελούν (κράσπεδα, ρείθρα, υπόστρωμα και επίστρωση ή επικάλυψη) είναι οι ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων, μπροστά στα οποία βρίσκονται.

Περαιτέρω, όμως, ορίζεται ότι η επισκευή των πεζοδρομίων, γίνεται από τον οικείο Ο.Τ.Α. σε βάρος και για λογαριασμό είτε των ιδιοκτητών των παρόδιων ακινήτων είτε φορέων εκτέλεσης έργων, εφόσον αυτά δεν έχουν κατασκευαστεί ή επισκευαστεί. Την υποχρέωση αυτή έχουν οι Δήμοι, κατ’ εφαρμογή των αρχών της χρηστής διοίκησης και υποχρεούνται, στο πλαίσιο των καθηκόντων τους, να επιβλέπουν και να ελέγχουν την καταλληλότητα των πεζοδρομίων και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για τη συντήρηση και επιδιόρθωση αυτών, προκειμένου να διεξάγεται ομαλά η κυκλοφορία επί του πεζοδρομίου, αλλά και να προστατεύεται η σωματική ακεραιότητα των χρησιμοποιούντων αυτό (αναπήρων, παιδιών, ηλικιωμένων κ.λπ.).

Εξάλλου, το γεγονός ότι υπόχρεοι για την επισκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων είναι οι παρόδιοι ιδιοκτήτες δεν αναιρεί την παραπάνω υποχρέωση των δημοτικών οργάνων (της επίβλεψης και του ελέγχου της κατάστασης των πεζοδρομίων και της λήψης των κατάλληλων μέτρων για τη συντήρηση και επιδιόρθωση αυτών), ούτε μεταθέτει την υποχρέωση αυτή σε ιδιώτες ή σε άλλα όργανα, γιατί η υποχρέωση αυτή περιλαμβάνεται στα θέματα που ανάγονται στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων και αφορά στην ομαλή κυκλοφορία των πεζών σε κοινόχρηστους χώρους και την προστασία των σωματικής ακεραιότητας των πολιτών που κάνουν χρήση των πεζοδρομίων, ενώ οι σχετικές διατάξεις προβλέπουν τη δυνατότητα επισκευής των πεζοδρομίων από τα δημοτικά όργανα και τον καταλογισμό της σχετικής δαπάνης σε βάρος των υπόχρεων παρόδιων ιδιοκτητών. Συνεπώς, εάν τα αρμόδια όργανα των Ο.Τ.Α. παραλείψουν τις ως άνω υποχρεώσεις τους και από τις παραλείψεις αυτές προκληθεί βλάβη σε διερχόμενα πρόσωπα, οι Ο.Τ.Α. ευθύνονται σε αποζημίωση κατά τα άρθρα 105-106 του Εισ.Ν.Α.Κ. (πρβλ. ΣτΕ 2920/2019, 3792/2007, ΔΕΑ 124/2019, 4364/2018, 565/2016, 658/2010, 2287/2009, 3795/2006, 2254/2005, 222/2002).