Ευρ. ένταλμα σύλληψης: Το κράτος μέλος κατοικίας εκζητούμενου προσώπου δεν μπορεί να αρνηθεί την εκτέλεση, εφόσον σκοπός είναι η διασφάλιση της παρουσίας του προσώπου αυτού κατά τη συνέχεια της ποινικής διαδικασίας (Απόφαση ΔΕΕ)

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 10.04.2025 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι το κράτος μέλος στο οποίο κατοικεί ο εκζητούμενος δεν μπορεί να αρνηθεί την εκτέλεση ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, με το οποίο επιδιώκεται να διασφαλιστεί η παρουσία του προσώπου αυτού κατά τη συνέχεια της ποινικής διαδικασίας.

Επίσης, σύμφωνα με το ΔΕΕ, το κράτος μέλος εκτέλεσης δεν μπορεί να αρνηθεί να εκτελέσει το ένταλμα αν οι πράξεις που συνιστούν το αδίκημα, το οποίο τέλεσε ο εκζητούμενος, δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του σύμφωνα με το ποινικό του δίκαιο.

Ιστορικό της υπόθεσης

Το 2022, το ανώτερο ειδικό δικαστήριο της Ισπανίας καταδίκασε Ισπανό υπήκοο, κάτοικο Ρουμανίας, ως συναυτουργό απάτης ύψους άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ περί τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) επί της πώλησης υδρογονανθράκων. Στο πλαίσιο αυτό, του επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης και υψηλά πρόστιμα. 

Όταν έγινε γνωστό ότι ο κατηγορούμενος άσκησε αναίρεση κατά της καταδικαστικής απόφασης ενώπιον του ισπανικού Ανωτάτου Δικαστηρίου, τού απαγορεύτηκε η μετάβαση στη χώρα κατοικίας του. Παρά την απαγόρευση αυτή, ο κατηγορούμενος εντοπίστηκε στα κροατικά σύνορα κατευθυνόμενος προς τη Ρουμανία. Ως εκ τούτου, το ανώτερο ειδικό δικαστήριο εξέδωσε, τον Απρίλιο του 2022, ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης προς τον σκοπό της αναζήτησης, της σύλληψης και της θέσης του κατηγορουμένου υπό κράτηση. 

Τον Απρίλιο του 2023 ρουμανικό δικαστήριο αρνήθηκε να εκτελέσει το ένταλμα σύλληψης. Δέχτηκε ότι ο κατηγορούμενος, ο οποίος είχε αποδείξει συνεχή και νόμιμη διαμονή στη Ρουμανία, δεν επιθυμούσε να παραδοθεί στις ισπανικές δικαστικές αρχές. Εξάλλου, η ποινική δίωξη είχε παραγραφεί δυνάμει του ρουμανικού δικαίου. 

Το ανώτερο ειδικό δικαστήριο εκτιμά ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την επίκληση των ως άνω λόγων προαιρετικής μη εκτέλεσης του εντάλματος. Γι’ αυτόν τον λόγο, ζήτησε από το Δικαστήριο να ερμηνεύσει την απόφαση-πλαίσιο για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης. 

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο επιβεβαιώνει τη θέση του ανώτερου ειδικού δικαστηρίου.

Συγκεκριμένα, κατά την απόφαση-πλαίσιο, η δικαστική αρχή του κράτους μέλους εκτέλεσης μπορεί να αρνηθεί την εκτέλεση ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης όταν αυτό έχει εκδοθεί προς τον σκοπό της εκτέλεσης ποινής ή μέτρου ασφαλείας στερητικών της ελευθερίας. Εντούτοις, ο ως άνω προαιρετικός λόγος μη εκτέλεσης προϋποθέτει να κατοικεί ο εκζητούμενος στο κράτος μέλος εκτέλεσης και το κράτος αυτό να δεσμεύεται να εκτελέσει την ποινή ή το μέτρο ασφαλείας, σύμφωνα με το εσωτερικό του δίκαιο. 

Στην υπό κρίση υπόθεση, όμως, το ένταλμα σύλληψης δεν εκδόθηκε προς τον σκοπό αυτόν, αλλά προκειμένου να διασφαλιστεί η παρουσία του κατηγορουμένου στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ποινικής διαδικασίας ενώπιον των ισπανικών δικαστηρίων.

Όσον αφορά την παραγραφή της ποινικής δίωξης βάσει του ρουμανικού δικαίου, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι, για την επίκληση αυτού του λόγου μη εκτέλεσης, είναι αναγκαίο οι πράξεις να εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του κράτους μέλους εκτέλεσης, σύμφωνα με το δικό του ποινικό δίκαιο, πράγμα το οποίο δεν φαίνεται να ισχύει εν προκειμένω. Συγκεκριμένα, το ανώτερο ειδικό δικαστήριο επισήμανε ότι όλες οι πράξεις είχαν τελεστεί στην Ισπανία και συνιστούσαν αδικήματα φοροδιαφυγής εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA