Ζητήματα ενιαίας εφαρμογής της επιτροπείας ασυνόδευτων ανηλίκων στο πλαίσιο διαδικασιών αναδοχής και υιοθεσίας (εγκύκλιος ΕισΑΠ 7/2025)

Εγκύκλιο αναφορικά με την ενιαία εφαρμογή της επιτροπείας των ασυνόδευτων ανηλίκων στο πλαίσιο των διαδικασιών αναδοχής και υιοθεσίας εξέδωσε η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου (εγκύκλιος ΕισΑΠ 7/2025).

Οι φορείς της επιτροπείας, ο διορισμός, τα καθήκοντα και οι τρόποι άσκησης αυτών, οι ευθύνες, η διάρκεια και η λήξη της επιτροπείας ρυθμίζονται διεξοδικά από τα άρθρα 66 Α έως 66 ΚΔ του Ν.4939/2022, όπως συμπληρ. με τον Ν. 4960/2022.

Η Εισαγγελία επεσήμανε ότι, σε κάθε περίπτωση ασυνόδευτου ανηλίκου που εμπίπτει στον ως άνω νόμο (ασυνόδευτα ανήλικα σε διαδικασία αναδοχής ή υιοθεσίας ή σε ΜοΠΠ, ανήλικες έγκυοι ή μητέρες και βρέφη κ.λ.π.), ο επιβεβλημένος διορισμός επιτρόπου λαμβάνει χώρα κατ' εφαρμογή των διατάξεων αυτών ως ειδικότερων.

Σύμφωνα με το άρθρο 66 ΙΑ §1 του ως άνω νόμου ο Εισαγγελέας Ανηλίκων ή Πρωτοδικών του τόπου περιστασιακής ή παροδικής διαμονής του ασυνόδευτου ανηλίκου κατά τον χρόνο εντοπισμού, ταυτοποίησης ή καταγραφής ανηλίκου ως ασυνόδευτου και ενημέρωσης από τα όργανα του άρθρου 66 I§2, διατάσσει την επιτροπεία και ορίζει τον επίτροπο κατά τα επιμέρους οριζόμενα στην εν λόγω διάταξη. Η έκδοση της σχετικής διάταξης του Εισαγγελέα, εφόσον του έχει υποβληθεί από τα προαναφερθέντα όργανα, ει δυνατόν, πλήρης φάκελος με τα αναγκαία προς τούτο στοιχεία, θα πρέπει να γίνεται άμεσα και χωρίς καθυστέρηση, λόγω των ιδιαίτερων και εξαιρετικών συνθηκών, κατ’ απόλυτη προτεραιότητα και στον αντικειμενικώς αναγκαίο χρόνο ώστε να είναι δυνατή η λειτουργία του θεσμού της επιτροπείας και η επίλυση των ζητημάτων που τυχόν αναφύονται.

Εν όψει δε του ότι ο Εισαγγελέας έχει την δυνατότητα (αρθρ.66 ΙΑ§3) να αναθέτει την καθημερινή φροντίδα του ασυνόδευτου ανηλίκου σε πρόσωπο εκ των αναφερομένων στο άρθρο 66Δ§2, σκόπιμο θα ήταν να γίνεται και αυτός ο διορισμός, ει δυνατόν, ταυτόχρονα, με τα κριτήρια βέβαια της §3 του ως άνω άρθρου και ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης. Προς αποφυγή δε καθυστερήσεων, ο Εισαγγελέας θα μπορεί να στηριχθεί και στην κοινωνική έκθεση των προσώπων που αναφέρονται στην §3, στην οποία και μπορεί να καταχωρηθεί η γνώμη του ανηλίκου.

Στην περίπτωση που ο ανήλικος μετακινείται σε γεωγραφική περιοχή στην οποία δραστηριοποιείται ο ίδιος επίτροπος (οπότε αλλάζει μόνο ο εντεταλμένος επιτροπείας), προς αποφυγή καθυστερήσεων, κρίνεται σκόπιμο να γίνεται ενημέρωση των αρμοδίων Εισαγγελικών αρχών (του αρχικού τόπου διαμονής και του επόμενου) χωρίς να είναι αναγκαία και η έκδοση σχετικής τροποποιητικής διάταξης, δεδομένου ότι δεν αλλάζει ο επίτροπος και ο διορισμός εντεταλμένου προσώπου επιτροπείας γίνεται από τον πρώτο (επίτροπο). Μόνο όταν αλλάζει ο διορισθείς επίτροπος (λόγω μετακίνησης του ανηλίκου σε άλλη περιφέρεια στην οποία δεν δραστηριοποιείται ο πρώτος) θα πρέπει να γίνεται ανάκληση της διάταξης διορισμού επιτρόπου από τον εκδόντα αυτήν Εισαγγελέα και, κατόπιν ενημέρωσης από τον αρχικό επίτροπο και τις λοιπές ασχολούμενες αρχές, έκδοση διάταξης για διορισμό νέου επιτρόπου από τον αρμόδιο πλέον, κατά τόπο, Εισαγγελέα.

Σε περίπτωση παραίτησης του επιτρόπου, μολονότι αυτό δεν διευκρινίζεται στις σχετικές διατάξεις, θα ήταν σκόπιμο να εκδίδεται και σχετική, συνοπτική, ατομική διάταξη ανάκλησης από τον Εισαγγελέα της εκδοθείσης από αυτόν διάταξης διορισμού ώστε να εγγράφεται αυτή εν τέλει και στο ειδικό βιβλίο του άρθρου 66 1Α§4, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 66ΙΒ. Στην περίπτωση δε παύσης του επιτρόπου, θα πρέπει να γίνεται άμεση αντικατάσταση αυτού από τον κατά τόπο αρμόδιο Εισαγγελέα  (αρθρ.66ΙΖ§3). Τέλος, κατά την αυτοδίκαιη λύση της επιτροπείας κατ' αρθρ. 66ΙΓ, δεν είναι απαραίτητη η έκδοση σχετικής διαπιστωτικής διάταξης αλλά αρκεί για την αρχειοθέτηση του φακέλου και η απαραίτητη προς τούτο έγγραφη ενημέρωση του Εισαγγελέα από τους εμπλεκόμενους φορείς.

Ενόψει δε του ότι η επιτροπεία λήγει αυτοδικαίως κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 661Γ§ 1 στ, με την παρέλευση ενός μηνός από τη δήλωση εξαφάνισης του ασυνόδευτου ανηλίκου, μετά τη δήλωση και τις έρευνες των αστυνομικών αρχών σύμφωνα με το άρθρο 124 Π Δ 141/1991 και αρθρ.12 της 2/1985 κανονιστικής διαταγής του Αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ., οι δηλώσεις αυτές των επιτρόπων θα πρέπει να γίνονται άμεσα εφόσον, ανά περίπτωση, προκύπτουν σαφείς ενδείξεις ύπαρξης άμεσου κινδύνου για την ζωή ή την υγεία του συγκεκριμένου ανηλίκου, μετά από σχετική έρευνα των ιδίων, των εντεταλμένων επιτροπείας και των τυχόν υπαρχόντων συγγενών αυτών. Η ταχεία δε ανεύρεση του ανηλίκου (π.χ. την επόμενη ημέρα) δεν ενεργοποιεί την διαδικασία του εν λόγω άρθρου.

Δείτε αναλυτικά την εγκύκλιο στο eisap.gr.