Αφυπηρέτηση Προέδρων Τμημάτων πριν τη λήξη της θητείας τους (ΝΣΚ 48/2025)

Ένα ενδιαφέρον ερώτημα της Πρυτάνεως της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών εξέτασε το Τμήμα Ε’ του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με την υπ’ αριθμ. 48/2025 γνωμοδότησή του που αναρτήθηκε στη Διαύγεια.

Το ΝΣΚ ρωτήθηκε ως προς το πότε λήγει η θητεία δυο Προέδρων Τμημάτων, η οποία ολοκληρώνεται στις 31-8-2026, ενώ όμως αυτοί αφυπηρετούν ένα χρόνο νωρίτερα. Περαιτέρω, τέθηκε το ερώτημα κατά πόσον πρέπει να προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη νέου Προέδρου Τμήματος.

Κρίσιμη για την απάντηση των τεθέντων ερωτημάτων υπήρξε η ρύθμιση του άρθρου 32 Ν. 4957/2022, η παράγραφος 1 του οποίου προέβλεπε διετή θητεία των Προέδρων Τμημάτων, μέχρι τη μετατροπή της σε τριετή με τον Ν. 5094/2024. Ο όλος προβληματισμός που αναπτύχθηκε από το Ίδρυμα βασιζόταν στο ότι η τροποποιητική διάταξη προέβλεπε πως η τριετής θητεία καλύπτει και τους εν ενεργεία Προέδρους και Αντιπροέδρους Τμημάτων, ως εκ τούτου η αφυπηρέτηση δύο εξ αυτών προηγείτο της ολοκλήρωσης αυτής.

Το ΝΣΚ αρχικώς υπενθύμισε τη διάκριση που εισάγεται με την παράγραφο 8 του άρθρου 32 για τις περιπτώσεις όπου ο Πρόεδρος Τμήματος παραιτείται ή εκλείπει. Όπως προβλέπεται από την τροποποιηθείσα διάταξη, στην περίπτωση όπου αυτό συμβεί κατά τα δύο πρώτα έτη της τριετούς θητείας του, τότε προκηρύσσονται εκλογές για την ανάδειξη νέου Προέδρου. Αντίθετα, στην περίπτωση όπου ο Πρόεδρος παραιτηθεί ή εκλείψει μετά το δεύτερο έτος της θητείας του, τότε τα καθήκοντα Προέδρου αναλαμβάνει ο Αντιπρόεδρος για το υπόλοιπο της θητείας του.

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, από τις ρυθμίσεις αυτές προκύπτει ανενδοίαστα η βούληση του νομοθέτη, όταν η παραίτηση ή έκλειψη λαμβάνει χώρα μετά το δεύτερο έτος της θητείας του Προέδρου, ο εκλεγείς και υπηρετών Αντιπρόεδρος του Τμήματος να αναλαμβάνει καθήκοντα Προέδρου, δηλαδή να καθίσταται ευθέως και εκ του νόμου φορέας των σχετικών αρμοδιοτήτων του Προέδρου, «αντικαθιστώντας τον τελευταίο και αποκλείοντας ευθέως την με εκλογή ανάδειξη νέου Προέδρου στη θέση του ελλείποντα μετά το δεύτερο, δηλαδή το τρίτο και τελευταίο έτος της θητείας του».

Ως προς την αφυπηρέτηση των Προέδρων που αφορά το ερώτημα που υποβλήθηκε, το ΝΣΚ υπενθύμισε πως «η απώλεια της ιδιότητας του φυσικού προσώπου, με βάση την οποία, κατά το ισχύον νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο, ορίστηκε φορέας άσκησης διοικητικών αρμοδιοτήτων ως μονοπρόσωπο όργανο της διοικήσεως, συνεπάγεται την μη νόμιμη συγκρότηση – ολοκλήρωση του εν λόγω διοικητικού οργάνου». Μια τέτοια περίπτωση, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, υφίσταται και στην περίπτωση της αφυπηρέτησης του Προέδρου Τμήματος Α.Ε.Ι., εφόσον η αφυπηρέτηση αναφέρεται στην ιδιότητα του μέλους ΔΕΠ, η οποία και αποτελεί την προϋπόθεση για την εκλογή στη θέση αυτή.

Υπό τα δεδομένα αυτά και βάσει των στοιχείων του πραγματικού της εξεταζόμενης υπόθεση, το ΝΣΚ κατέληξε ότι με την επικείμενη αφυπηρέτηση των δύο Προέδρων Τμημάτων και την απώλεια της ιδιότητάς του ως μελών ΔΕΠ της Α.Σ.Κ.Τ., εκλείπει και το αντίστοιχο μονομελές όργανο διοίκησης της οικείας ακαδημαϊκής μονάδας.

Λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι ως άνω Πρόεδροι Τμημάτων θα εκλείψουν, ως μονομελή όργανα διοίκησης, κατά το τελευταίο έτος της τριετούς θητείας τους, το ΝΣΚ γνωμοδότησε πως δεν συντρέχει νόμιμος λόγος για τη διεξαγωγή εκλογικής διαδικασίας, αφού τα Τμήματα θα λειτουργήσουν με ένα μονομελές όργανο μέχρι τη λήξη της τριετούς θητείας, δηλαδή τους υπάρχοντες Αντιπροέδρους, οι οποίοι θα αναλαμβάνουν και θα ασκούν και τα καθήκοντα των ελλειπόντων Προέδρων.

Η γνωμοδότηση ΝΣΚ 48/2025 είναι διαθέσιμη εδώ.