Η συμπλήρωση της ελάχιστης διάρκειας φοίτησης αποτελεί προϋπόθεση για την περάτωση σπουδών, ακόμη και αν έχουν συμπληρωθεί οι απαιτούμενες πιστωτικές μονάδες (ΝΣΚ 16/2025)
Ωστόσο, οι φοιτητές που εμπίπτουν στην περίπτωση αυτή δικαιούνται να εγγραφούν σε άλλο Τμήμα της ίδιας Σχολής μέσω κατατακτηρίων, εφόσον τυγχάνουν ήδη πτυχιούχοι άλλου ΑΕΙ
Ο νέος νόμος που διέπει τη λειτουργία των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Ν. 4957/2022) δεν επαναλαμβάνει τις προβλέψεις των προϊσχυσάντων Ν. 1268/1982 και Ν. 4009/2011 περί ολοκλήρωσης σπουδών και απονομής τίτλου σπουδών στην περίπτωση των φοιτητών που έχουν εξεταστεί επιτυχώς στα μαθήματα του προγράμματος σπουδών και έχουν συγκεντρώσει τον απαιτούμενο αριθμό πιστωτικών μονάδων, ενώ αντίθετα ως ρητή προϋπόθεση θέτει τη συμπλήρωση της ελάχιστης διάρκειας φοίτησης.
Αυτό κρίθηκε από το Ε’ Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με την υπ’ αριθμ. 16/2025 γνωμοδότησή του επί ερωτήματος που τέθηκε από τον Πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Με το υποβληθέν προς το ΝΣΚ έγγραφό του, ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ έθεσε δύο ζητήματα που έχριζαν ερμηνευτικής προσεγγίσεως. Το πρώτο ζήτημα αφορούσε το κατά πόσον δύναται να λάβει βεβαίωση περάτωσης σπουδών και να θεωρηθεί πτυχιούχος, φοιτητής ο οποίος συμπληρώνει, λόγω αλλαγής του Προγράμματος Σπουδών και μείωσης του προαπαιτούμενου αριθμού μαθημάτων, τον απαιτούμενο αριθμό μαθημάτων και πιστωτικών μονάδων, αλλά βρίσκεται στο 7ο εξάμηνο φοίτησης, ήτοι δεν έχει ολοκληρώσει την προβλεπόμενη διάρκεια φοίτησης των 8 εξαμήνων.
Το δεύτερο ζήτημα που τέθηκε προς το ΝΣΚ ήταν το κατά πόσον ο ίδιος φοιτητής δικαιούται, σε περίπτωση επιτυχίας του στις κατατακτήριες εξετάσεις, να εγγραφεί σε άλλο Τμήμα της ίδιας Σχολής του ΕΚΠΑ, αξιοποιώντας το ότι τυγχάνει ήδη πτυχιούχος άλλου Α.Ε.Ι.
Το πρώτο από τα ερωτήματα κρίθηκε ομοφώνως από το Ε’ Τμήμα, ενώ το δεύτερο κρίθηκε κατά πλειοψηφία (10-2).
Ως προς το πρώτο ζήτημα, όπως ήδη αναφέρθηκε, το ΝΣΚ γνωμοδότησε πως η συμπλήρωση αριθμού μαθημάτων και πιστωτικών μονάδων δεν αρκεί, υπό το πεδίο εφαρμογής του Ν. 4957/2022, για να αποδώσει σε φοιτητή την ιδιότητα του πτυχιούχου, αφού ο νόμος ρητώς συνδέει την περάτωση των σπουδών με την ολοκλήρωση της ελάχιστης διάρκειας σπουδών. Όπως χαρακτηριστικά κρίθηκε:
«12. Από τις προαναφερόμενες διατάξεις καθίσταται προφανές ότι η ελάχιστη διάρκεια ενός προγράμματος πρώτου κύκλου σπουδών ορίζεται σε οκτώ εξάμηνα. Συνεπώς, η ελάχιστη διάρκεια σπουδών, η οποία αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την περάτωση των σπουδών και για να θεωρηθεί κάποιος πτυχιούχος, δεν νοείται μικρότερη από την ελάχιστη διάρκεια του προγράμματος σπουδών.
13. Ο χρόνος σπουδών ανάγεται από τον νομοθέτη διαχρονικά σε βασικό πυλώνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας που συνδυάζεται και έχει συνέπειες στο εύρος του μαθησιακού πεδίου και στην μεταβιβαζόμενη γνώση. Συναφώς, καταλείπεται σε κάθε Τμήμα να οργανώσει τα μαθήματα και τον τρόπο λήψης πτυχίου με τον Εσωτερικό Κανονισμό και το Πρόγραμμα Σπουδών του, με τρόπο που να μην προκύπτουν «δυσαρμονίες», ώστε οι φοιτητές να συμπληρώνουν τις απαραίτητες ελάχιστες πιστωτικές μονάδες με την εκπνοή του προβλεπόμενου ελάχιστου χρόνου σπουδών.
14. Τέλος, το προϊσχύσαν νομικό πλαίσιο περιελάμβανε τις διατάξεις της παραγράφου 12 του άρθρου 25 του ν. 1268/1982 και της παραγράφου 12 του άρθρου 33 του ν. 4009/2011 που όριζαν ότι, όταν ο φοιτητής εξετασθεί επιτυχώς στα μαθήματα που προβλέπονται από το Πρόγραμμα σπουδών και συγκεντρώσει τον απαιτούμενο αριθμό πιστωτικών μονάδων (ή διδακτικών ανάλογα με την πρόβλεψη του νόμου), ολοκληρώνει τις σπουδές του και του απονέμεται τίτλος σπουδών [βλ. σχετικά Ν.Σ.Κ. (Γ’ Τμ.) 195/2019 και 171/2021 (ατομική)]. Αντίστοιχη διάταξη δεν περιλαμβάνεται στο ν. 4957/2022, ενώ, αντιθέτως, ρητά ορίζεται ότι η χρονική διάρκεια των σπουδών δεν δύναται να υπολείπεται συγκεκριμένου αριθμού εκπαιδευτικών εξαμήνων (άρθρα 63 παρ.1 περ. α’ , 70 παρ. 3 περ. στ’ και 73 παρ.2), πριν από το πέρας της οποίας δεν νοείται ολοκλήρωση της φοίτησης. Μάλιστα, στο άρθρο 65 παρ.3, ο νομοθέτης αναφέρεται στην προβλεπόμενη κατά περίπτωση ελάχιστη διάρκεια φοίτησης ως «[...] περίοδο κανονικής φοίτησης, που ισούται με τον ελάχιστο αριθμό των αναγκαίων για την απονομή του τίτλου σπουδών ακαδημαϊκών εξαμήνων [...]».
Κατά τούτο, η γνώμη του ΝΣΚ ήταν πως: «α) Φοιτητής του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ, ο οποίος, μετά την τροποποίηση του Προγράμματος Σπουδών του εν λόγω Τμήματος για το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025, έχει εξετασθεί επιτυχώς στον απαιτούμενο από το νέο πρόγραμμα αριθμό μαθημάτων και έχει συμπληρώσει τις απαιτούμενες από αυτό πιστωτικές μονάδες, δεν δικαιούται να λάβει την αιτηθείσα βεβαίωση περάτωσης σπουδών και να θεωρηθεί πτυχιούχος πριν από τη συμπλήρωση της ελάχιστης διάρκειας φοίτησης στο ως άνω Τμήμα, που ορίζεται από το νόμο και το πρόγραμμα σπουδών σε οκτώ (8) εξάμηνα (ομόφωνα)».
Ως προς το δεύτερο ζήτημα, αυτό της δυνατότητας εγγραφής σε άλλο Τμήμα της Σχολής στην οποία ο επιτυχών σε κατατακτήριες παραμένει φοιτητής, το ΝΣΚ με πλειοψηφία 10 έναντι 2 γνωμοδότησε ότι:
«Ο ως άνω, ο οποίος είναι ήδη πτυχιούχος άλλου Α.Ε.Ι. (Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων), δικαιούται να εγγραφεί στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας του ΕΚΠΑ, σε περίπτωση επιτυχίας του στις κατατακτήριες εξετάσεις του Τμήματος αυτού, ενώ είναι ακόμη φοιτητής του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ίδιου Ιδρύματος. Η διάταξη της παραγράφου 9 του άρθρου 2 του ν. 1771/1988 δεν έχει εφαρμογή στην περίπτωση αυτή (κατά πλειοψηφία).»
Η Γνωμοδότηση 16/2025 ΝΣΚ είναι διαθέσιμη εδώ.
