6 πράγματα που θέλετε να μάθετε για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς

Η χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών αποτελεί ένα ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενο ζήτημα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει πολύ αυστηρούς κανόνες και περίπλοκες διαδικασίες αδειοδότησης για την καλλιέργεια και την εμπορική χρήση τους.

Από τον Απρίλιο του 2015, τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν αν θα επιτρέπουν την καλλιέργειά ΓΤΟ στην επικράτεια τους.

«Στοπ» στην καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένου αραβοσίτου από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης

Ωστόσο, στο ζήτημα της εμπορευματοποίησης, οι ευρωβουλευτές της επιτροπής Περιβάλλοντος, είχαν μια διαφορετική προσέγγιση.

1. Τί είναι οι ΓΤΟ;

ΓΤΟ σημαίνει "γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί". Είναι οι οργανισμοί, των οποίων το γενετικό υλικό έχει τροποποιηθεί με τεχνητό τρόπο, προκειμένου να δώσει μια νέα ιδιότητα (πχ. αντίσταση του φυτού σε μια ασθένεια, στα έντομα, στην ξηρασία ή αύξηση της παραγωγής στις καλλιέργειες).

2. Ποιές καλλιέργειες αφορούν οι ΓΤΟ;

Το καλαμπόκι, το βαμβάκι, η σόγια, η ελαιοκράμβη και τα ζαχαρότευτλα.

3.Έχουν εγκριθεί οι ΓΤΟ στην ΕΕ;

Τόσο για την καλλιέργεια όσο και για την εμπορία εισαγόμενων ΓΤΟ για τρόφιμα και ζωοτροφές, είναι αναγκαία η έκδοση άδειας, που περιλαμβάνει επιστημονική αξιολόγηση των κινδύνων.

Καλλιέργεια στην ΕΕ

Όσοι ΓΤΟ, εγκρίθηκαν για καλλιέργεια το 1998 και η άδειά τους έχει λήξει και περιμένει ανανέωση, είναι αραβόσιτο της σειράς ΜΟΝ 810. Αυτοί, το 2013, καλλιεργούνταν κυρίως στην Ισπανία (και ελάχιστα σε άλλες τέσσερεις χώρες της ΕΕ: Πορτογαλία, Τσεχία, Ρουμανία και Σλοβακία), ενώ εκκρεμούν οχτώ αιτήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της ανανέωσης του αραβόσιτου ΜΟΝ810.

Εμπορική χρήση στην ΕΕ

Μέχρι τώρα έχουν πιστοποιηθεί 58 ΓΤΟ για κατανάλωση, σε τρόφιμα και ζωοτροφές. Μέσα σε αυτούς περιλαμβάνεται το καλαμπόκι, το βαμβάκι, η σόγια, η ελαιοκάμβη, τα ζαχαρότευτλα, ενώ ακόμη 58 περιμένουν για έγκριση.

4.Καταναλώνουν ήδη, οι ευρωπαίοι πολίτες ΓΤΟ;

Οι περισσότεροι ΓΤΟ, που έχουν εγκριθεί στην ΕΕ είναι για την εκτροφή ζώων αλλά μπορεί να εμπεριέχονται και σε μερικά τρόφιμα που εισάγονται.

Το σύστημα σήμανσης των τροφίμων, της ΕΕ υποχρεώνει τις εταιρείες να αναφέρουν εάν τα τρόφιμα ή οι ζωοτροφές που παράγουν περιέχουν γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς (όταν αποτελούν τουλάχιστον το 0,9% της τροφής).

Επίσης, οι εταιρείες είναι ελεύθερες, αλλά δεν υποχρεούνται, να αναφέρουν στις ετικέτες τους ότι δεν περιέχουν ΓΤΟ.

5. Ποιός εγκρίνει τους ΓΤΟ στην ΕΕ;

Εξαρτάται αν αφορά έγκριση για καλλιέργεια ή για εμπορική χρήση.

Για καλλιέργεια η έγκριση δίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ωστόσο τα κράτη μέλη έχουν τον τελικό λόγο. Μέχρι τον Απρίλιο του 2015, με την νέα ευρωπαϊκή οδηγία, οι χώρες μπορούν να αποφασίσουν αν θα απαγορεύσουν την καλλιέργεια τους στην επικράτειά τους, οποιαδήποτε στιγμή (είτε κατά τη διαδικασία της έγκρισης είτε αφού έχουν εγκριθεί). Προκειμένου να γίνει πιο εύκολο για τα κ-μ να απαγορεύσουν την καλλιέργεια τους, η αιτιολογία μπορεί να ποικίλει, ανάλογα με τους κινδύνους που μπορεί να έχουν για την υγεία ή το περιβάλλον.

Για την εμπορική τους χρήση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρότεινε την ίδια προσέγγιση με την καλλιέργεια: να έχουν οι χώρες την τελευταία λέξη.

Ωστόσο, οι ευρωβουλευτές από τις επιτροπές Περιβάλλοντος και Ασφάλειας Τροφίμων, έκριναν σήμερα ότι η πρόταση μπορεί να μην μπορεί να εφαρμοστεί και να οδηγήσει στην επαναφορά των συνοριακών ελέγχων, μεταξύ των χωρών που επιτρέπουν τους ΓΤΟ και εκείνων που δεν τους επιτρέπουν στην επικράτειά τους.

6. Τι θα γίνει με την εμπορική χρήση των ΓΤΟ στην ΕΕ, τώρα που επιτροπές Περιβάλλοντος και Ασφάλειας Τροφίμων, απέρριψαν την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;

Αν η ολομέλεια στο τέλος Οκτωβρίου, απορρίψει και εκείνη την πρόταση, τότε εξακολουθούν να ισχύουν οι σημερινοί κανόνες: τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν με πλειοψηφία την απαγόρευση ή την έγκριση της εμπορικής χρήσης ενός ΓΤΟ σε ολόκληρη την ΕΕ. Αν δεν υπάρχει πλειοψηφία, τότε αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Πηγή: europarl.europa.eu