Επικράτηση στις Συναλλαγές, Αρχή Εδαφικότητας και Διασχηματισμός Προϊόντων (ΠΠρΑθ 604/2021)

Στα πλαίσια της πρόσφατης απόφασής του 604/2021, αφορώσα σε προϊόντα από το χώρο της μόδας και ειδικότερα αξεσουάρ (τσάντες), το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών πραγματεύτηκε, μεταξύ άλλων, θέματα επικράτησης στις συναλλαγές και χρήσης σήματος.

Επικράτηση στις Συναλλαγές - Σχετική Αγορά και Διαφήμιση

Σχετική Αγορά

Ο ορισμός μιας αγοράς, τόσο όσον αφορά στα προϊόντα όσο και στη γεωγραφική διάστασή της, έχει ως στόχο τον προσδιορισμό των πραγματικών ανταγωνιστών, προσδιορίζοντας τα όρια εντός των οποίων ασκείται ο ανταγωνισμός μεταξύ επιχειρήσεων και καταδεικνύοντας, εν προκειμένω, την πραγματική της διάσταση.

Σχετική Αγορά Προϊόντος

Η σχετική αγορά προϊόντος περιλαμβάνει όλα τα προϊόντα ή και τις υπηρεσίες που είναι δυνατόν να εναλλάσσονται ή να υποκαθίστανται αμοιβαία από τον καταναλωτή, λόγω των χαρακτηριστικών, των τιμών και της χρήσης για την οποία προορίζονται. Ως εκ τούτου, η σχετική αγορά προϊόντων, όπως έκρινε το δικαστήριο στην υπό κρίση υπόθεση, αφορά στο υλικό, στο κόστος του προϊόντος και στο εύρος της τιμής πώλησης. Λαμβανομένων όλων αυτών των δεδομένων υπόψη, σχετική αγορά προϊόντων αποτελεί η αγορά πολυτελών προϊόντων και ειδικότερα πολυτελών τσαντών. Να υπογραμμίσουμε ότι οι τιμές, λόγω του υψηλού κόστους, απευθύνονται σε ένα καταναλωτικό κοινό το οποίο μπορεί να διαθέσει το εν λόγω χρηματικό ποσό για αγορά τους, με σαφή, όμως, δυνατότητα υποκατάστασης των προϊόντων με αυτών που εμπορεύονται τσάντες πιο χαμηλής τιμής, δεδομένης της πληθώρας ομοειδών προϊόντων που δύνανται να παράσχουν υποκατάσταση.

Επικράτηση στις συναλλαγές

Όπως επεσήμανε και το δικαστήριο, η ενάγουσα εταιρία τα τελευταία χρόνια έχει επενδύσει ένα πολύ σημαντικό ποσό σε διαφημιστική προβολή των προϊόντων της αποκλειστικά σχεδόν στις αγορές του εξωτερικού και το σύνολο των δαπανών της αφορά σε διαφημιστικές ενέργειες που λαμβάνουν χώρα στην αλλοδαπή, ενώ στην Ελλάδα, τα σημεία πώλησης των προϊόντων της, βρίσκονται σε περιοχές που προσελκύουν ευκατάστατη πελατεία. Αντιθέτως, η εναγόμενη, διατηρεί εργαστήριο σε ελληνική πόλη, προβάλλοντας στα προϊόντα της διαδικτυακά, αφενός μέσω του ηλεκτρονικού της καταστήματος που λειτουργεί στον ιστοτοπο etsy.com αφετέρου δε μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος με το όνομα των προϊόντων που δημιουργήθηκε γιαυτόν τον σκοπό.

Ως εκ τούτου, και όπως ορθώς αναγνωρίζει η απόφαση, δεν μπορεί να γίνει ούτε λόγος για εντατική διαφήμιση των επίδικων αξεσουάρ στην ελληνική αγορά αλλά ούτε και αποδεικνύεται ότι τα εν λόγω προϊόντα κατείχαν αξιόλογο μερίδιο στην ελληνική αγορά προϊόντων πολυτελείας μέχρι την εμφάνιση στην ίδια αγορά των προϊόντων του εναγόμενου.

Αρχή Εδαφικότητας

Ο ελεύθερος ανταγωνισμός αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό της ελεύθερης οικονομίας. Ο κάθε οικονομικός δρών, συνεπώς, μπορεί να ασκεί την οικονομική του ελευθερία, η οποία συνίσταται ακόμη και στην προσέγγιση πελατείας, η οποία μπορεί να «πρόσκεται» σε άλλους ανταγωνιστές, με διάφορους τρόπους, ένας από αυτούς και μέσω των διακριτικών γνωρισμάτων. Στα πλαίσια, όμως, του έντονου ανταγωνισμού, όπου πολλοί έμποροι ανταγωνίζονται για την απόκτηση πελατείας που ανήκει στην ίδια σχετική αγορά, οι συγκρούσεις ανάμεσα στα διακριτικά γνωρίσματα, είναι συχνά αναπόφευκτες

Μία εξόχως σημαντική λειτουργία των σημάτων/διακριτικών γνωρισμάτων στη σύγχρονη συναλλακτική και εμπορική πραγματικότητα, είναι η διαφημιστική, καθώς αποτελούν από τα πιο ισχυρά εργαλεία στο πεδίο του εγχώριου και διεθνούς μάρκετινγκ. Όπως και η ΠΠρΑθ 1378/2016 τονίζει, η έντονη διαφήμιση ενός προϊόντος, υπεισέρχεται στο υποσυνείδητο του καταναλωτή και επηρεάζει την αγοραστική του βούληση, ενώ η δημιουργία και προώθηση της «μόδας» επιδρά στο συναισθηματισμό του. Επιπροσθέτως, υπογραμμίζεται ότι η διαφήμιση των προϊόντων ή των υπηρεσιών των επιχειρήσεων, που είναι σηματοδοτημένα με συγκεκριμένη ένδειξη, εκτός από το γεγονός ότι κάνουν γνωστή στο καταναλωτικό κοινό μία νέα επιχείρηση, συντελούν και στην ευνοϊκή προδιάθεση του καταναλωτή για την προτίμηση συγκεκριμένων προϊόντων.

Ο διακριτικός τίτλος, ή σύμφωνα με το γράμμα του νόμου, το ιδιαίτερο διακριτικό γνώρισμα καταστήματος ή βιομηχανικής επιχείρησης χρησιμεύει για τη διάκριση και την εξατομίκευση ενός καταστήματος ή μιας επιχείρησης από άλλη. Διαφοροποιείται, δε, από την επωνυμία, η οποία διακρίνει και εξατομικεύει τον φορέα της επιχείρησης, φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Η προστασία τόσο του διακριτικού τίτλου, όσο και της επωνυμίας ξεκινάει από και με τη χρήση τους στις συναλλαγές. (βλ. ΕφΑΘ 103/2009, ΔΕΕ 2009,443). Η κρίση, δε, περί της ουσιαστικής χρήσης του διακριτικού γνωρίσματος στις συναλλαγές είναι αξιολογική, καθώς προϋποθέτει την εκτίμηση συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών, όπως τη διασύνδεση της κατοχύρωσης ονομασίας πεδίου με ορισμένη επιχειρηματική δραστηριότητα που εμφανίζεται στις συναλλαγές, το χρονικό διάστημα συμμετοχής σε αυτές, το διαρκές ή προσωρινό αυτής κ.α. και δεν είναι αυτόματη.

Στην λόγω υπόθεση, όπως το ΠΠρΑθ απεφάνθη, δεδομένης της έλλειψης της μακροχρόνιας χρήσης και της έντονης παρουσίας της ενάγουσας στην ελληνική αγορά, ο διασχηματισμός των προϊόντων στερείται αυξημένης διακριτικής δύναμης και το δικαστήριο δεν μπορεί να σχηματίσει δικανική πεποίθηση ως προς το γεγονός της επικράτησής τους στις συναλλαγές στην ημεδαπή, κάτι που αποτελεί το αντικείμενο ενδιαφέροντος σύμφωνα με την αρχή της εδαφικότητας, η οποία διέπει το δίκαιο των διακριτικών γνωρισμάτων ως διακριτικού γνωρίσματος των εμπορευμάτων της επιχείρησης της ενάγουσας, κατά το κρίσιμο διάστημα που προηγήθηκε της κυκλοφορίας των τσαντών της εναγόμενης στην ελληνική αγορά.