Οι δέκα σημαντικότερες διατάξεις της νέας οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών

Τίθεται σύντομα σε ισχύ μια νέα οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ενδυναμώνει σημαντικά τα δικαιώματα των καταναλωτών, ιδιαίτερα στις συναλλαγές μέσω διαδικτύου. Η οδηγία 2011/83/ΕΕ έρχεται να αντικαταστήσει την Οδηγία 97/7/ΕC σχετικά με την προστασία στις εξ’ αποστάσεως συμβάσεις και την 85/577/ECC σχετικά με τη σύναψη συμβάσεων εκτός εμπορικού καταστήματος.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο εμπόριο μέσω διαδικτύου (e-commerce), καθώς όπως δήλωσε ο Επίτροπος της για θέματα καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Μίμιτσα, «η αγορά υπηρεσιών και προϊόντων μέσω του διαδικτύου έχει γίνει πολύ ευκολότερη, ωστόσο, είναι σημαντικό οι πολίτες να αισθάνονται ασφάλεια όταν αξιοποιούν τη δυνατότητα αυτή. Η νομοθεσία της ΕΕ προστατεύει τους καταναλωτές σε όλη την Ευρώπη». Η εκστρατεία για την ενημέρωση των καταναλωτών ξεκίνησε από τη χώρα μας, ενώ η διορία για τη μετατροπή της νέας Οδηγίας σε νόμο από κάθε κράτος-μέλος ξεκίνησε στις 13 Δεκεμβρίου του 2013 και λήγει στις 13 Ιουνίου του 2014.

Οι δέκα πιο σημαντικές αλλαγές για τους καταναλωτές που περιλαμβάνονται στην Οδηγία είναι:

1) Η εξάλειψη των κρυφών χρεώσεων στο Διαδίκτυο

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο «παγίδευσης» των καταναλωτών με δήθεν δωρεάν υπηρεσίες (π.χ. ωροσκόπια ή συνταγές),  οι καταναλωτές θα πρέπει πλέον να δηλώνουν ρητά ότι καταλαβαίνουν πως πρέπει να καταβάλουν τίμημα για κάθε υπηρεσία.

2) Αυξημένη διαφάνεια στις τιμές

Οι έμποροι θα πρέπει να αποκαλύπτουν το συνολικό κόστος κάθε προϊόντος ή υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων τυχόν εξτρά χρεώσεων, ειδάλλως οι καταναλωτές δε θα είναι υποχρεωμένοι να καταβάλουν το αντίστοιχο τίμημα.

3) Απαγόρευση τοποθέτησης προ-επιλεγμένων κουτιών

Η ρύθμιση αφορά τα γνωστά “pre-ticked boxes”, τις περιπτώσεις δηλαδή όπου διαλέγοντας ένα προϊόν (π.χ. αεροπορικά εισιτήρια) ο πάροχος προσπαθεί μέσω προεπιλεγμένων κουτιών να εκμαιεύσει την παροχή επιπρόσθετων υπηρεσιών (π.χ. ταξιδιωτική ασφάλεια ή ενοικίαση αυτοκινήτου). Εφεξής το opt-out σύστημα αυτό απαγορεύεται ρητά σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

4) Διορία 14 ημερών για να αλλάξει ο καταναλωτής τη γνώμη του

Η περίοδος υπαναχώρησης από τη σύμβαση για οποιονδήποτε λόγο αυξάνεται από 7 ημέρες, όπως ισχύει τώρα, σε 14, ενώ στις περιπτώσεις όπου ο καταναλωτής δεν ενημερώθηκε πλήρως για το δικαίωμα υπαναχώρησης, η περίοδος αυτή αυξάνεται σε ένα χρόνο. Επιπλέον, οι ίδιες προβλέψεις ισχύουν τόσο για τις «κατά παραγγελία επισκέψεις» όσο και για τις online δημοπρασίες, όπως αυτές του ebay.

Σημαντική αλλαγή είναι όμως και το σημείο από όπου αρχίζει να μετράει η διορία για την υπαναχώρηση, το οποίο είναι πλέον η παραλαβή του προϊόντος και όχι η ολοκλήρωση του συμβολαίου, όπως ισχύει σήμερα.

5) Ενίσχυση τους δικαιώματος επιστροφής χρημάτων

Η ευθύνη για τη μεταφορά και την παράδοση των αγαθών χωρίς βλάβη βαραίνει αποκλειστικά των έμπορο, ενώ η επιστροφή χρημάτων (συμπεριλαμβανομένων των εξόδων μεταφοράς) πρέπει να γίνεται εντός 14 ημερών από την υπαναχώρηση.

6) Εισαγωγή ενός ενιαίου εντύπου υπαναχώρησης

Όλοι οι καταναλωτές εντός των κρατών-μελών της ΕΕ θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν πλέον ένα ενιαίο προτυποποιημένο έντυπο υπαναχώρησης.

7) Εξάλειψη πρόσθετων επιβαρύνσεων για τη χρήση πιστωτικής κάρτας ή ανοικτών γραμμών επικοινωνίας

Οι έμποροι δε θα μπορούν πλέον να χρεώνουν τους καταναλωτές για την παροχή είτε εναλλακτικών τρόπων πληρωμής (πιστωτική, κλπ), είτε γραμμών εξυπηρέτησης, με παραπάνω ποσά από ό,τι τους κοστίζει πραγματικά.

8) Ξεκάθαρες διατυπώσεις για το ποιος πληρώνει τα αγαθά που επιστρέφονται

Στην περίπτωση όπου οι έμποροι επιβαρύνουν τους καταναλωτές με το κόστος επιστροφής των αγαθών, θα πρέπει να το δηλώνουν ξεκάθαρα από την αρχή, ειδάλλως θα επιβαρύνονται οι ίδιοι με τα έξοδα αυτά. Παράλληλα, όσον αφορά ογκώδη αντικείμενα (π.χ. καναπέδες), οι καταναλωτές πρέπει να ενημερώνονται και για το κατά προσέγγιση μέγιστο ποσό με το οποίο ενδέχεται να επιβαρυνθούν.

9) Βελτιωμένη προστασία αναφορικά με τα ψηφιακά αγαθά

Οι πάροχοι ψηφιακού περιεχομένου, όπως προγράμματα Η/Υ, θα πρέπει να ενημερώνουν ξεκάθαρα τους καταναλωτές για τις προδιαγραφές, τη συμβατότητα καθώς και για τυχόν τεχνικά μέτρα προστασίας του περιεχομένου. Οι καταναλωτές θα έχουν το δικαίωμα υπαναχώρησης από τέτοιες συμβάσεις μέχρι τη στιγμή που θα αρχίσουν «κατεβάζουν» το ψηφιακό περιεχόμενο (μουσική, video, κλπ).

10) Κοινοί κανόνες για τις επιχειρήσεις

Οι κανόνες αυτοί, οι οποίοι τίθενται προκειμένου να διευκολυνθεί η διακίνηση αγαθών εντός της ΕΕ, είναι οι εξής:

• Ενιαίο πλαίσιο για τους βασικούς κανόνες εξ αποστάσεως και εκτός καταστημάτων συμβάσεων με στόχο μια δίκαιη και ανοιχτή ενιαία αγορά, με μειωμένο κόστος συναλλαγών ειδικά μέσω διαδικτύου.
• Ενιαία έντυπα για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, π.χ. έντυπο υπαναχώρησης.
• Ειδικοί κανόνες για μικρές επιχειρήσεις και τεχνίτες (π.χ. υδραυλικούς). Δεν υφίσταται δικαίωμα υπαναχώρησης για επείγουσες επισκευές και έργα συντήρησης, ενώ τα κράτη-μέλη έχουν τη δυνατότητα να εξαιρέσουν εμπόρους που διεκπεραιώνουν τέτοιες εργασίες, με κόστος κάτω των 200 ευρώ, από κάποιες υποχρεώσεις πληροφόρησης.

Με πληροφορίες από το europa.eu