Δικαστήριο ΕΕ: Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων πρέπει να διαθέτουν τους αριθμούς αναγνώρισης οχημάτων σε ανεξάρτητους χειριστές

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 09.11.2023 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) έκρινε ότι οι κατασκευαστές αυτοκινήτων πρέπει να διαθέτουν τους αριθμούς αναγνώρισης οχημάτων (VIN) σε ανεξάρτητους χειριστές.

Ιστορικό της υπόθεσης

Η Scania, μία από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρίες βαρέων φορτηγών στην Ευρώπη και «κατασκευαστής» κατά την έννοια του άρθρου 3, σημείο 40, του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858, παρέχει μέσω ιστοτόπου στους ανεξάρτητους φορείς πρόσβαση στις πληροφορίες που αφορούν τα οχήματα, την επισκευή και τη συντήρησή τους καθώς και το σύστημα OBD. Στον ιστότοπο αυτόν παρέχεται η δυνατότητα πραγματοποίησης αναζητήσεων είτε βάσει γενικών πληροφοριών για τα οχήματα, όπως του μοντέλου, του τύπου του κινητήρα ή του έτους κατασκευής, είτε για συγκεκριμένο όχημα, με την πληκτρολόγηση των επτά τελευταίων ψηφίων του VIN του οχήματος. Επιτρέπεται μόνον η εκτύπωση των αποτελεσμάτων των αναζητήσεων ή η αποθήκευσή τους στον υπολογιστή υπό τη μορφή αρχείου PDF, γεγονός που αποκλείει την αυτοματοποιημένη επεξεργασία των δεδομένων. Τα αποτελέσματα των αναζητήσεων που αφορούν τις πληροφορίες για ανταλλακτικά μπορούν να αποθηκευτούν υπό τη μορφή αρχείου XML.

Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι η Scania δεν θέτει τους VIN στη διάθεση των ανεξάρτητων φορέων. Μόνον οι επισκευαστές έχουν πρόσβαση στα δεδομένα αυτά, χρησιμοποιώντας τα έγγραφα κυκλοφορίας ή την ένδειξη που αναγράφεται στο πλαίσιο του οχήματος που τους έχει εμπιστευθεί ο πελάτης για συντήρηση ή επισκευή.

Η Gesamtverband αντιπροσωπεύει, με τα μέλη της, το 80% του κύκλου εργασιών της ανεξάρτητης εμπορίας εξαρτημάτων αυτοκινήτων στη Γερμανία. Εκτιμώντας ότι η πρόσβαση στις πληροφορίες που παρέχει η Scania υπολείπεται των όσων επιβάλλει το άρθρο 61, παράγραφοι 1 και 2, του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858, η Gesamtverband ζήτησε από το αιτούν δικαστήριο, ήτοι το Landgericht Köln (πρωτοδικείο Κολωνίας, Γερμανία), να υποχρεώσει τη Scania να παράσχει στους κατά το άρθρο 3, σημείο 45, του κανονισμού αυτού ανεξάρτητους φορείς, πλην των επισκευαστών, πρόσβαση στις πληροφορίες επισκευής και συντήρησης των οχημάτων, κατά την έννοια του άρθρου 3, σημείο 48, του εν λόγω κανονισμού, μέσω διεπαφής βάσης δεδομένων που επιτρέπει την αυτοματοποιημένη αναζήτηση και την τηλεφόρτωση των αποτελεσμάτων υπό μορφή συνόλων δεδομένων που προορίζονται για ηλεκτρονική επεξεργασία.

Το αιτούν δικαστήριο εκτίμησε ότι η έκβαση της διαφοράς της οποίας έχει επιληφθεί εξαρτάται από την ερμηνεία των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 61 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858. Διερωτήθηκε, πρώτον, αν η υποχρέωση την οποία επιβάλλει η παράγραφος 1 στους κατασκευαστές οχημάτων, να παρέχουν τις πληροφορίες «με εύκολα προσβάσιμο τρόπο υπό μορφή μηχαναγνώσιμων και ηλεκτρονικά επεξεργάσιμων συνόλων δεδομένων», αφορά όλες τις πληροφορίες επισκευής και συντήρησης των οχημάτων, κατά την έννοια του άρθρου 3, σημείο 48, του κανονισμού αυτού, ή μόνον τις πληροφορίες για τα ανταλλακτικά, περί των οποίων γίνεται λόγος στο σημείο 6.1, τρίτο εδάφιο, του παραρτήματος X του εν λόγω κανονισμού, στο οποίο παραπέμπει η παράγραφος 4 του άρθρου 61 του ίδιου κανονισμού.

Δεύτερον, το αιτούν δικαστήριο επισήμανε ότι οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 61 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858 δεν επιβάλλουν μεν ρητώς στον κατασκευαστή αυτοκινήτων την υποχρέωση να δημιουργήσει διεπαφή βάσης δεδομένων, πλην όμως απαιτούν οι πληροφορίες να παρουσιάζονται «με εύκολα προσβάσιμο τρόπο». Κατά το αιτούν δικαστήριο, η διά πληκτρολόγησης αναζήτηση των πληροφοριών αυτών, την οποία θεωρεί δύσκαμπτο τρόπο πρόσβασης, δεν πληροί την προαναφερθείσα απαίτηση.

Τρίτον, το αιτούν δικαστήριο διερωτήθηκε αν το άρθρο 61, παράγραφοι 1 και 2, του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858 έχει την έννοια ότι επιτρέπει στον κατασκευαστή αυτοκινήτων να παρέχει πρόσβαση στις πληροφορίες επισκευής και συντήρησης των οχημάτων μόνο με στοχευμένες αναζητήσεις βάσει του VIN, χωρίς ωστόσο να θέτει στη διάθεση των ανεξάρτητων φορέων ενημερωμένο κατάλογο των VIN όλων των οχημάτων του.

Τέταρτον, το αιτούν δικαστήριο επισήμανε ότι η κατά το άρθρο 61, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858 απαίτηση να παρέχονται στους ανεξάρτητους φορείς οι προβλεπόμενες πληροφορίες υπό τη μορφή «μηχαναγνώσιμων και ηλεκτρονικά επεξεργάσιμων συνόλων δεδομένων» δεν σημαίνει ότι πρέπει να είναι δυνατή η άμεση ηλεκτρονική επεξεργασία της μορφής του αρχείου χωρίς τη μεσολάβηση ενδιάμεσου σταδίου, όπως της μετατροπής σε άλλη μορφή αρχείου. Αμφέβαλε, ωστόσο, ως προς το κατά πόσον μπορεί να θεωρηθεί ότι οι πίνακες και τα κείμενα σε αρχείο PDF πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024, της οποίας η αιτιολογική σκέψη 35 αναφέρει ότι ένα έγγραφο, προκειμένου να θεωρηθεί ότι έχει μηχαναγνώσιμο μορφότυπο, πρέπει να είναι σε μορφή αρχείου διαρθρωμένου κατά τέτοιον τρόπο ώστε οι εφαρμογές λογισμικού να μπορούν να εντοπίσουν, να αναγνωρίσουν και να εξαγάγουν από αυτό συγκεκριμένα δεδομένα.

Πέμπτον, το αιτούν δικαστήριο, μολονότι εκτίμησε ότι ο VIN δεν συνιστά, κατά κανόνα, δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα, εντούτοις διερωτήθηκει αν το άρθρο 61 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858 έχει την έννοια ότι επιβάλλει στους κατασκευαστές αυτοκινήτων έννομη υποχρέωση επεξεργασίας δεδομένων, κατά την έννοια του άρθρου 6, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Landgericht Köln (πρωτοδικείο Κολωνίας) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο προδικαστικά ερωτήματα.

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο, καταρχάς, αποφάνθηκε ότι η υποχρέωση παροχής των διαλαμβανόμενων στην παράγραφο 1 του άρθρου 61 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858 καταλαμβάνει το σύνολο των «πληροφοριών επισκευής και συντήρησης οχήματος» κατά την έννοια του άρθρου 3, σημείο 48, του κανονισμού αυτού και όχι αποκλειστικά τις πληροφορίες για ανταλλακτικά τις οποίες αφορά το παράρτημα X, σημείο 6.1, του εν λόγω κανονισμού.

Δεύτερον, σύμφωνα με το Δικαστήριο, το άρθρο 61, παράγραφος 1, δεύτερη περίοδος, και παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858

–        δεν υποχρεώνει μεν τους κατασκευαστές αυτοκινήτων να καθιστούν τις πληροφορίες επισκευής και συντήρησης οχήματος προσβάσιμες μέσω διεπαφής βάσης δεδομένων που επιτρέπει την αυτοματοποιημένη αναζήτηση με τηλεφόρτωση αποτελεσμάτων, πλην όμως τους υποχρεώνει να θέτουν τις πληροφορίες αυτές στη διάθεση των ανεξάρτητων φορέων σε αρχεία των οποίων ο μορφότυπος εξυπηρετεί την άμεση ηλεκτρονική επεξεργασία των συνόλων δεδομένων που περιέχονται στα αρχεία αυτά·

–        σε συνδυασμό με το άρθρο 61, παράγραφος 4, και το σημείο 6.1, τρίτο εδάφιο, του παραρτήματος X του ίδιου κανονισμού, υποχρεώνει τους κατασκευαστές αυτοκινήτων να δημιουργούν βάση δεδομένων που επιτρέπει την αναζήτηση πληροφοριών για όλα τα μέρη με τα οποία είναι εξοπλισμένο από τον κατασκευαστή το όχημα όχι μόνο βάσει του αναγνωριστικού αριθμού του οχήματος (VIN), αλλά και βάσει πρόσθετων μέσων που προβλέπει η τελευταία αυτή διάταξη.

Τρίτον, το Δικαστήριο κατέληξε ότι η παράγραφος 1 του άρθρου 61 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858, σε συνδυασμό με την παράγραφο 4 του άρθρου αυτού και το σημείο 6.1 του παραρτήματος X του ίδιου κανονισμού, θεσπίζει «έννομη υποχρέωση», κατά την έννοια του άρθρου 6, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων, την οποία υπέχουν οι κατασκευαστές αυτοκινήτων υπό την ιδιότητα του «υπευθύνου επεξεργασίας», κατά την έννοια του άρθρου 4, σημείο 7, του κανονισμού αυτού, να θέτουν τους VIN των οχημάτων που κατασκευάζουν στη διάθεση των ανεξάρτητων φορέων.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA