Εμπόριο προϊόντων παραποίησης/απομίμησης και ζώνες ελεύθερων συναλλαγών: Στοιχεία από πρόσφατες τάσεις

Πολλές χώρες παγκοσμίως έχουν δημιουργήσει ζώνες ελεύθερων συναλλαγών (ΖΕΣ) ως μέσο για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης. Οι ΖΕΣ παρέχουν φορολογικά πλεονεκτήματα και άλλες κανονιστικές εξαιρέσεις που έχουν συμβάλει στη διευκόλυνση του εμπορίου, τη σύσταση επιχειρήσεων και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Σύμφωνα με έρευνες, ο αριθμός των ΖΕΣ αυξάνεται και οι ροές που διέρχονται από αυτές τις ζώνες διευρύνονται.

Παρότι οι ΖΕΣ αποφέρουν σαφή οικονομικά οφέλη στις οικονομίες υποδοχής τους, υπάρχει το ενδεχόμενο να αποτελέσουν αντικείμενο κατάχρησης από εγκληματικές οργανώσεις για την εμπορία και την παράνομη διακίνηση προϊόντων παραποίησης/απομίμησης και πειρατείας.

Το ενδεχόμενο αυτό εγείρει τον διττό προβληματισμό σχετικά με τον αντίκτυπο των εγκληματικών και παράνομων εμπορικών δραστηριοτήτων στη χρηστή διακυβέρνηση, τη δημόσια ασφάλεια και το κράτος δικαίου, καθώς και σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις του εμπορίου προϊόντων παραποίησης/απομίμησης στο θεμιτό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των κατόχων δικαιωμάτων και, συνακόλουθα, στην καινοτομία, την απασχόληση και την μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη.

Διαβάστε επίσης: Σημαντική απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ για τα απομιμητικά προϊόντα («μαϊμού»)

Στο πλαίσιο της πρόσφατης έκθεσης του ΟΟΣΑ και του EUIPO με τίτλο Mapping the Real Route of Trade in Fake Goods (Διερεύνηση των πραγματικών εμπορικών διαδρομών των προϊόντων απομίμησης) προσδιορίστηκαν οι κίνδυνοι που ενέχει το παράνομο εμπόριο προϊόντων παραποίησης/απομίμησης μέσω ΖΕΣ και οι βασικές προκλήσεις όσον αφορά τα κενά στην επιβολή της νομοθεσίας.

Τα πορίσματα οδήγησαν στην υπόθεση ότι σημαντικό μέρος του συνολικού παράνομου εμπορίου προϊόντων παραποίησης/απομίμησης φαίνεται να πραγματοποιείται μέσω ΖΕΣ ή να βασίζεται σε ΖΕΣ. Το γεγονός αυτό χρήζει περαιτέρω εξέτασης.

Στο πλαίσιο της παρούσας κοινής έκθεσης του ΟΟΣΑ και του EUIPO διερευνώνται οι εμπειρικές σχέσεις μεταξύ του εμπορίου προϊόντων παραποίησης/απομίμησης και πειρατείας και των ζωνών ελεύθερων συναλλαγών. Η έκθεση παρέχει αξιόπιστα εμπειρικά στοιχεία που τεκμηριώνουν αυτές τις σχέσεις με βάση προηγούμενες μελέτες που έχουν διεξαχθεί από τον ΟΟΣΑ και το EUIPO για το εμπόριο προϊόντων παραποίησης/απομίμησης και πειρατείας. Στον ΟΟΣΑ, αυτή η μελέτη διεξήχθη υπό την επίβλεψη της Ειδικής Ομάδας για την Καταπολέμηση του Παράνομου Εμπορίου (TF-CIT) που εστιάζει στην τεκμηριωμένη έρευνα και τις σύνθετες αναλύσεις, προκειμένου να βοηθήσει τους πολιτικούς ιθύνοντες να διερευνήσουν και να κατανοήσουν τις ευπάθειες της αγοράς, τις οποίες εκμεταλλεύτηκε και δημιούργησε το παράνομο εμπόριο.

Την παρούσα έκθεση κατάρτισε ο Piotr Stryszowski, ανώτερος οικονομολόγος της Διεύθυνσης του ΟΟΣΑ για τη Δημόσια Διακυβέρνηση, μαζί με τον Michał Kazimierczak, οικονομολόγο στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Παραβίαση των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας του EUIPO, υπό την επίβλεψη των Stéphane Jacobzone, αναπληρωτή προϊσταμένου τομέα στον ΟΟΣΑ, και Nathan Wajsman, επικεφαλής οικονομολόγου στο EUIPO. Οι συντάκτες ευχαριστούν τον Peter Avery και την Florence Mouradian (ΟΟΣΑ), καθώς και την Claire Castel (EUIPO) για τη συνεισφορά τους.

Οι συντάκτες θα ήθελαν να ευχαριστήσουν τους εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ για τις πολύτιμες γνώσεις και ιδέες που παρείχαν: Rachel Bae, Dominique Guellec και Przemysław Kowalski. Οι συντάκτες θα ήθελαν επίσης να ευχαριστήσουν τους ειδικούς από τα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ και τους συμμετέχοντες διαφόρων σεμιναρίων και εργαστηρίων για την πολύτιμη βοήθειά τους. Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζονται προς την καθηγήτρια Chiara Franzoni από το Politecnico di Milano και τον καθηγητή Jean Marc Siroën από το Université Paris Dauphine.

Η ποσοτική έρευνα σε αυτήν τη μελέτη βασίστηκε σε μια παγκόσμια βάση δεδομένων για τις τελωνειακές κατασχέσεις, την οποία παρείχε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τελωνείων (ΠΟΤ) και συνοδεύτηκε από περιφερειακά δεδομένα που υπέβαλαν η Γενική Διεύθυνση Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων και η Υπηρεσία Επιβολής του Τελωνειακού και του Μεταναστευτικού Δικαίου των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι συντάκτες θα ήθελαν να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους για τα δεδομένα και την πολύτιμη στήριξη αυτών των φορέων.

Δείτε αναλυτικά την έκθεση στο euipo.europa.eu