Γεν. εισαγγελέας ΔΕΕ: «Εφαρμόζεται η οδηγία της ΕΕ περί υπηρεσιών σε διαδικασία για την πειθαρχική ευθύνη δικηγόρων»

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Με τις δημοσιευθείσες στις 17-06-2021 προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας ΔΕΕ Michal Bobek επισημαίνει ότι η οδηγία 2006/123/ΕΚ [οδηγία σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά] εφαρμόζεται σε πειθαρχικές διαδικασίες που κινήθηκαν κατά δικηγόρων, η έκβαση των οποίων μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα των δικηγόρων αυτών να παρέχουν νομικές υπηρεσίες.

Επιπλέον σύμφωνα με τον γεν. εισαγγελέα Bobek, ένα εθνικό δικαστήριο πρέπει, εφόσον είναι αναγκαίο, να μην λαμβάνει υπόψη την εθνική νομοθεσία περί ανάθεσης της δικαιοδοτικής αρμοδιότητας ούτε τις αποφάσεις ανώτερου δικαστηρίου εάν θεωρεί ότι δεν συμβιβάζονται με το δίκαιο της Ένωσης, ιδίως με την αρχή της δικαστικής ανεξαρτησίας.

Ιστορικό της υπόθεσης

Τον Ιούλιο του 2017, ο εθνικός εισαγγελέας - πρώτος γενικός αντεισαγγελέας (Πολωνία) ζήτησε από τον υπεύθυνο πειθαρχικών διαδικασιών του δικηγορικού συλλόγου Βαρσοβίας (Πολωνία) να κινήσει πειθαρχική διαδικασία κατά του R.G., δικηγόρου του πρώην Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Donald Tusk. Κατά την άποψη της εισαγγελικής αρχής, οι δηλώσεις στις οποίες προέβη ο δικηγόρος, με τις οποίες σχολίασε δημόσια το ενδεχόμενο απαγγελίας κατηγορίας σε βάρος του πελάτη του για τη διάπραξη ποινικού αδικήματος, υπερέβησαν τα όρια της ελευθερίας έκφρασης των δικηγόρων και θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αξιόποινη πράξη (απειλή) και  να στοιχειοθετούν πειθαρχική παράβαση. Για δυο φορές, ο υπεύθυνος πειθαρχικών διαδικασιών είτε αρνήθηκε να κινήσει την πειθαρχική διαδικασία είτε αποφάσισε να την περατώσει. Επίσης, για δύο φορές το πειθαρχικό δικαστήριο του δικηγορικού συλλόγου Βαρσοβίας (Πολωνία) κατόπιν προσφυγών που άσκησαν ο εισαγγελέας και ο Υπουργός Δικαιοσύνης, ακύρωσε τις διατάξεις αυτές και ανέπεμψε εκ νέου την υπόθεση στον υπεύθυνο πειθαρχικών διαδικασιών.

Kατόπιν νέας προσφυγής του Υπουργού Δικαιοσύνης και του εισαγγελέα, το πειθαρχικό δικαστήριο καλείται ξανά να αποφανθεί σχετικά με διάταξη του υπεύθυνου πειθαρχικών διαδικασιών να θέσει εκ νέου την υπόθεση στο αρχείο. Το πειθαρχικό δικαστήριο ζητεί ενώπιον του Δικαστηρίου να διευκρινισθεί εάν εφαρμόζεται η οδηγία περί των υπηρεσιών και το άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ σε πειθαρχικές διαδικασίες που εκκρεμούν ενώπιόν του.

Προτάσεις γεν. εισαγγελέα ΔΕΕ

Με τις δημοσιευθείσες προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας ΔΕΕ Michal Bobek κρίνει ότι στο πλαίσιο συστήματος χορήγησης άδειας το οποίο διέπει την άσκηση του επαγγέλματος του δικηγόρου, το κεφάλαιο III της οδηγίας 2006/123/ΕΚ, σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά, τυγχάνει εφαρμογής σε πειθαρχικές διαδικασίες οι οποίες κινούνται κατά δικηγόρων και των οποίων η έκβαση μπορεί να επηρεάσει τη δυνατότητα των εν λόγω δικηγόρων να συνεχίσουν να παρέχουν νομικές υπηρεσίες δυνάμει της οδηγίας αυτής. Συνεπώς, σε αυτές τις διαδικασίες, τυγχάνει επίσης εφαρμογής το άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, ενδεχομένως, και το άρθρο 19, παράγραφος 1, ΣΕΕ.

Πρόσθετα, ο γενικός εισαγγελέας αποφαίνεται ότι λόγω της υπεροχής του δικαίου της Ένωσης: α) εθνικό δικαστήριο υποχρεούται να μην εφαρμόσει διατάξεις του εθνικού δικαίου βάσει των οποίων αποκλειστικώς αρμόδιο να επιληφθεί διαφορών είναι δικαστήριο το οποίο δεν είναι ανεξάρτητο και αμερόληπτο, ώστε οι διαφορές αυτές να μπορούν να εξετασθούν από δικαστήριο το οποίο πληροί τις απαιτήσεις περί ανεξαρτησίας και αμεροληψίας και το οποίο θα ήταν αρμόδιο εάν η αρμοδιότητά του δεν αποκλειόταν βάσει της εν λόγω διατάξεως και β) εθνικό δικαστήριο υποχρεούται, εν ανάγκη, να μην εφαρμόσει τις εκτιμήσεις ανώτερου δικαστηρίου, εφόσον κρίνει ότι οι εκτιμήσεις αυτές δεν είναι σύμφωνες με το δίκαιο της Ένωσης, περιλαμβανομένων των περιπτώσεων στις οποίες η έλλειψη συμβατότητας οφείλεται στην έλλειψη ανεξαρτησίας και αμεροληψίας του εν λόγω ανώτερου δικαστηρίου.

Γίνεται υπόμνηση ότι οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν δεσμεύουν το Δικαστήριο. Έργο του γενικού εισαγγελέα είναι να προτείνει στο Δικαστήριο, με πλήρη ανεξαρτησία, νομική λύση για την υπόθεση που του έχει ανατεθεί. Η υπόθεση τελεί υπό διάσκεψη στο Δικαστήριο, ενώ η απόφαση θα εκδοθεί αργότερα.

Υπενθυμίζεται ακόμα ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο των προτάσεων είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο CURIA