Χορήγηση πλειόνων αδειών αναζήτησης υδρογονανθράκων σε έναν μόνο φορέα βάσει εθνικής νομοθεσίας και δίκαιο ΕΕ

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Με τις δημοσιευθείσες στις 24-06-2021 προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας ΔΕΕ Gerard Hogan αποφαίνεται ότι το δίκαιο της Ένωσης -συγκεκριμένα η οδηγία 94/22/ΕΚ για τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων- δεν αντίκειται σε εθνική νομοθεσία που επιτρέπει τη χορήγηση πλειόνων αδειών εξερεύνησης (συμπεριλαμβανομένων αδειών για όμορες περιοχές) στον ίδιο φορέα κατόπιν χωριστών διοικητικών διαδικασιών, ακόμη και αν αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αποκτά ο φορέας άδειες εξερεύνησης για μεγαλύτερη γεωγραφική περιοχή (και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα) σε σχέση με ό,τι έχει καθοριστεί βάσει της εν λόγω νομοθεσίας.

Ιστορικό της υπόθεσης

Aπό το 2013, η Global Petroleum, αυστραλιανή επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα των υπεράκτιων υδρογονανθράκων υπέβαλε στις ιταλικές αρχές τέσσερις αιτήσεις χορήγησης ισάριθμων αδειών εξερεύνησης σε γειτονικές μεταξύ τους περιοχές στην Αδριατική θάλασσα, στα ανοικτά των ακτών της Puglia. Καθεμία από τις αιτήσεις αφορά έκταση ελαφρώς μικρότερη των 750 τ.χλμ. Η ιταλική νομοθεσία προβλέπει ότι η έκταση που καλύπτει η άδεια δεν μπορεί να ξεπερνά τα  750 τ.χλμ.

Το 2016 και το 2017, οι ιταλικές αρχές έκριναν τα τέσσερα σχέδια έργων περιβαλλοντικώς συμβατά λαμβάνοντας υπόψη και τις σωρευτικές επιπτώσεις τους.

Η Περιφέρεια Puglia (Ιταλία) άσκησε προσφυγές ενώπιον των ιταλικών δικαστηρίων επιδιώκοντας να αποτρέψει την Global Petroleum να εκμεταλλευτεί συνολική έκταση θαλάσσιου υπεδάφους περίπου 3.000 τ.χλμ. Υποστήριξε ότι το όριο των 750 τ.χλμ. πρέπει να εφαρμόζεται όχι μόνο στη μεμονωμένη άδεια, αλλά και στη μεμονωμένη εταιρία.

To ιταλικό Συμβούλιο της Επικρατείας, επιληφθέν της διαφοράς σε τελευταίο στάδιο, υπέβαλε αίτηση προδικαστικής απόφασης ενώπιον του ΔΕΕ. Κατ’ ουσίαν το ζήτημα που θέτει είναι εάν η οδηγία 94/22/ΕΚ υποχρεώνει κράτος μέλος να επιβάλει ένα ανώτατο και απόλυτο όριο στην έκταση των περιοχών στις οποίες ένας συγκεκριμένος φορέας δικαιούται να εκτελεί τέτοιες δραστηριότητες.

Προτάσεις γεν. εισαγγελέα ΔΕΕ

Με τις δημοσιευθείσες προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας ΔΕΕ Gerard Hogan απαντά αρνητικά στο ως άνω ερώτημα: κράτος μέλος δεν υποχρεούται να περιορίσει την έκταση των περιοχών στις οποίες ένας συγκεκριμένος φορέας δικαιούται να πραγματοποιήσει αναζήτηση, εξερεύνηση και παραγωγή υδρογονανθράκων, όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο. 

Ωστόσο, κατά τον γεν. εισαγγελέα, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν άνευ διακρίσεων πρόσβαση σε τέτοιες δραστηριότητες για όλους τους φορείς, είτε δημόσιους είτε ιδιωτικούς, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους, και μπορούν να επιβάλουν προϋποθέσεις και απαιτήσεις στην άσκηση τέτοιων δραστηριοτήτων για την προστασία του περιβάλλοντος.

Γίνεται υπόμνηση ότι οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν δεσμεύουν το Δικαστήριο. Έργο του γενικού εισαγγελέα είναι να προτείνει στο Δικαστήριο, με πλήρη ανεξαρτησία, νομική λύση για την υπόθεση που του έχει ανατεθεί. Η υπόθεση τελεί υπό διάσκεψη στο Δικαστήριο, ενώ η απόφαση θα εκδοθεί αργότερα.

Υπενθυμίζεται ακόμα ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο των προτάσεων είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο CURIA