Χρηματικό ένταλμα πληρωμής σε σύμβαση προμήθειας για την οποία δεν τηρήθηκε ο προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο

Με γνωμοδότησή του (ΝΣΚ 7/2022) το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, η οποία έγινε αποδεκτή, απάντησε σε ερώτημα σχετικά με τη νομιμότητα έκδοσης χρηματικού εντάλματος πληρωμής σε υπόθεση σύμβασης προμήθειας για την οποία δεν τηρήθηκε ο προβλεπόμενος προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Μεταξύ άλλων, στη γνωμοδότηση επισημαίνει ότι:

12. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. γ’ του Συντάγματος το Ελεγκτικό Συνέδριο ασκεί υποχρεωτικά κατασταλτικό έλεγχο στους λογαριασμούς των υπόλογων όχι μόνο του κράτους, αλλά και των ΟΤΑ, ως και των ΝΠΔΔ στα οποία συγκαταλέγονται, όπως έχει αναφερθεί, και τα ΑΕΙ (βλ. σχετ. Γέροντα-Ψάλτη «Δημοσιονομικό Δίκαιο» εκδ. 1998, τευχ. Α’ σελ 18, Ν. Μηλιώνης «Σύγχρονες τάσεις και εξελίξεις επί του δημοσιονομικού ελέγχου» εκδ. 2020 σελ. 264), σχετική άλλωστε και η διάταξη του άρθρου 31 εδ. α περ. γγ΄ν.4270/2014.

Όπως έχει παγίως κριθεί δημόσιος υπόλογος τόσο κατά τη διάταξη του ισχύοντος άρθρου 150 παρ. 1 ν. 4270/2014, (αλλά και της συνεφαρμοζόμενης ομοίου περιεχομένου διάταξης του άρθρου 32 παρ. 1 ν.δ 496/1974,που αφορά ρητά και περιορισμένα στους υπολόγους των ΝΠΔΔ ), ως και της προϊσχύσασας διάταξης του άρθρου 54 παρ. 1 ν. 2362/1995,θεωρείται κάθε εντεταλμένο όργανο του κράτους, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ στην είσπραξη εσόδων ή την πληρωμή εξόδων του Φορέα, καθώς και όσοι με οποιοδήποτε τρόπο, έστω και χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση διαχειρίζονται χρήματα, αξίες ή υλικά που ανήκουν στον Φορέα, επίσης δε και οποιοσδήποτε άλλος, ο οποίος εξαιτίας της φύσης των υπηρεσιακών του καθηκόντων, θεωρείται από ειδική διάταξη νόμου ως δημόσιος υπόλογος.

Περαιτέρω κατά την πάγια νομολογία του δημοσιονομικού δικαστηρίου ως έλλειμμα δημοσίου υπολόγου τόσο κατά τις ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 152 παρ 1 ν. 4270/2014, όσο και σε εκείνες του προϊσχύοντος άρθρου 56 παρ. 1 ν. 2362/1995 θεωρείται κάθε επί το έλαττον αδικαιολόγητη διαφορά μεταξύ ποσότητας χρημάτων που έπρεπε να υπάρχει σε μία δεδομένη χρονική στιγμή, όσο και κάθε «ανοίκειος» πληρωμή, η οποία δεν στηρίζεται σε νόμιμα και πλήρη δικαιολογητικά ή εκείνη για τη διενέργεια της οποίας δεν τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία.

Για τα ελλείμματα ο υπόλογος ευθύνεται κατ’ αρχήν για κάθε πταίσμα. Μάλιστα με την υπ’ αριθ. 1790/2017 απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου Τμήμα VII έχει κριθεί ad hoc ότι εφόσον δημόσια σύμβαση δεν υποβλήθηκε σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας πριν την υπογραφή της στο δικαστήριο αυτό, παρότι σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις έπρεπε να είχε υποβληθεί, δημιουργεί μη νόμιμη δαπάνη και γεννά έλλειμμα, το οποίο πρέπει να καταλογιστεί στον υπόλογο.

Στο πλαίσιο αυτό, το ΝΣΚ γνωμοδότησε ότι η έκδοση χρηματικού εντάλματος πληρωμής σε υπόθεση σύμβασης προμήθειας αγαθών για την οποία δεν τηρήθηκε ο προβλεπόμενος από τον νόμο προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν είναι νόμιμη, η δε παρά ταύτα έκδοση αυτού είναι αιτία έκδοσης καταλογιστικής πράξης κατά των υπευθύνων οργάνων του Φορέα.

Δείτε αναλυτικά τη γνωμοδότηση.