Χρήση εφαρμογών (apps) από μαθητές εκτός σχολείου και ελευθερία της έκφρασης: Απόφαση - ορόσημο από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ

Επιμέλεια: Βίβιαν Παπουτσά, Δικηγόρος Αθηνών, LL.M, MCL

Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε την Τετάρτη (21/6/2021) ότι οι υπεύθυνοι δημόσιου σχολείου της Πενσυλβάνια παραβίασαν τα δικαιώματα της Πρώτης Τροπολογίας (του Συντάγματος των ΗΠΑ) μίας μαζορέτας, με την απόφασή τους να την αποβάλουν για ένα χυδαίο παραλήρημά της στην εφαρμογή «Snapchat», ενώ βρισκόταν εκτός σχολικού περιβάλλοντος.

Η απόφαση θεωρείται ορόσημο, καθώς αναμένεται να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Στην απόφαση (8 ψήφους υπέρ 1 κατά) στην υπόθεση Mahanoy v. B.L., το δικαστήριο αποφάσισε ότι η δημοσίευση της μαθήτριας στην εφαρμογή «Snapchat» προστατευόταν από την Πρώτη Τροπολογία.

Διαβάστε επίσης: Εγκύκλιος για χρήση καμερών, κινητών τηλεφώνων και ηλεκτρονικών συσκευών σε σχολεία

«Είναι σίγουρα μία προειδοποιητική απόφαση για το ότι τα σχολεία δεν μπορούν να υποθέτουν ότι έχουν την ίδια επιρροή πάνω στον "διαδικτυακό" τρόπο έκφρασης, όπως ακριβώς έχουν μέσα στις σχολικές εγκαταστάσεις κατά τη διάρκεια των διδακτικών ωρών», είπε ο Frank LoMonte, διευθυντής του Κέντρου Brechner για την Ελευθερία της Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου της Φλόριντας. «Είναι ξεκάθαρο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δικαστών είναι σκεπτικοί με το να δώσουν στα σχολεία "λευκή επιταγή" τιμωρητικής δικαιοδοσίας, η οποία να ακολουθεί τους μαθητές παντού όλο το εικοσιτετράωρο.»

Η υπόθεση αφορά ένα άσεμνο μήνυμα στην εφαρμογή «Snapchat” το οποίο η Brandi Levy, μία μαζορέτα ενός Λυκείου της Πενσυλβάνια, μοιράστηκε το 2017, ύστερα από την αποτυχία της να ενταχθεί στην ομάδα του σχολείου της. Εκείνη την εποχή, η Levy ήταν νέα μαθήτρια και μέλος της σχολικής ομάδας νέων μαζορετών του Λυκείου της περιοχής Mahanoy. Δημοσίευσε το μήνυμα στην εφαρμογή «Snapchat» ένα Σάββατο από ένα παντοπωλείο στην περιοχή.

«Στο διάολο το σχολείο, στο διάολο το softball, στο διάολο οι μαζορέτες, στο διάολο όλα», έγραψε η Levy σε ένα μήνυμα της στην εφαρμογή «Snapchat», το οποίο περιείχε μία φωτογραφία στην οποία αυτή και ένας συμμαθητής της είχαν σηκωμένο το μεσαίο δάχτυλο του χεριού τους. Η Levy μοιράστηκε αυτό το μήνυμα με 250 φίλους της στην εφαρμογή, η οποία επιτρέπει τη δημοσίευση περιεχόμενου, το οποίο εξαφανίζεται μετά από 24 ώρες.

Οι υπέυθυνοι σχολείου ενημερώθηκαν για το μήνυμα της Levy, αφού ένας μαθητής το έβγαλε φωτογραφία και το μοιράστηκε με την μητέρα του. Το σχολείο απέβαλε την Levy από την ομάδα μαζορετών για ένα χρόνο, επειδή παραβίασε τους κανονισμούς της ομάδας αναφορικά με «την βωμολοχία και τις ανάρμοστες χειρονομίες» και δημοσίευση «οποιασδήποτε αρνητικής πληροφορίας αναφορικά με την ομάδα μαζορετών, τις μαζορέτες ή τους προπονητές που αναρτώνται στο διαδίκτυο».

Η Levy, μέσω των γονιών της και με τη στήριξη της Αμερικανικής Ένωσης για τις Κοινωνικές Ελευθερίες (American Civil Liberties Union), κινήθηκα κατά της σχολικής περιφέρειας, και της επετράπη να επιστρέψει στην ομάδα των μαζορετών.

Στην απόφαση της Τετάρτης, το Ανώτατο Δικαστήριο υποστήριξε ότι δεν είχε σκοπό να θέσει έναν ευρύ κανόνα της Πρώτης Τροπολογίας αναφορικά με την έννοια του «εκτός του σχολικού περιβάλλοντος» λόγου και πότε ένας τέτοιος λόγος πρέπει να ενδώσει σε μία ειδική ανάγκη του σχολείου και να αποτρέψει την ουσιαστική διατάραξη των δραστηριοτήτων εκμάθησης ή να επέμβει όποτε υφίσταται εκφοβισμός.

Ανάμεσα στους παράγοντες που περιορίζουν την εξουσία του σχολείου στο συγκεκριμένο ζήτημα, το δικαστήριο επεσήμανε ότι, η Levy «μετέδωσε το μήνυμα της μέσα από ένα προσωπικό κινητό τηλέφωνο, σε ένα κοινό το οποίο αποτελούταν μόνο από το στενό κύκλο των φίλων της στην εφαρμογή «Snapchat».

Υπήρχε ο κίνδυνος τα μηνύματα να διαβιβαστούν στο ίδιο το σχολείο, ωστόσο ελαχιστοποιείται το ενδιαφέρον του σχολείου να τιμωρήσει την έκφραση της B.L.

Επιπλέον, η Levy δεν προσδιόρισε το σχολείο ή συγκεκριμένα άτομα στη δημοσίευση της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το Ανώτατο Δικαστήριο υποστήριξε ότι δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι το μήνυμα της στην εφαρμογή «Snapchat» ουσιαστικά διαταράσσει το σχολείο.

Η υπόθεση, η οποία προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον, βασίστηκε σε μία ιστορική απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου από το 1969, σύμφωνα με την οποία οι μαθητές δεν χάνουν τα δικαιώματα της Πρώτης Τροπολογίας όποτε βρίσκονται εντός της σχολικής ιδιοκτησίας. Η υπόθεση αυτή, γνωστή ως Tinker v. Des Moines, ωστόσο, σημείωνε ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να περιορίσουν την ελευθερία έκφρασης των μαθητών εντός του σχολικού περιβάλλοντος στην περίπτωση που προκαλείται ουσιαστική διαταραχή στο σχολείο.

Η υπόθεση της Levy επικεντρώθηκε στο αν η απόφαση της υπόθεσης Tinker εφαρμόζεται και για την ελευθερία λόγου και έκφρασης εκτός του σχολικού περιβάλλοντος.

«Δεν πιστεύουμε ότι τα ιδιαίτερα γνωρίσματα τα οποία δίνουν στα σχολεία πρόσθετο χώρο να ρυθμίσουν την ελευθερία λόγου και έκφρασης των μαθητών, πάντα εξαφανίζονται όταν το σχολείο ρυθμίζει την ελευθερία λόγου και έκφρασης που λαμβάνει χώρα εκτός του σχολικού περιβάλλοντος, έγραψε ο Justice Stephen Breyer, ο οποίος έγραψε τη γνώμη της πλειοψηφίας. «Ο ρυθμιστικός έλεγχος του σχολείου παραμένει σημαντικός και σε μερικές εξωσχολικές περιπτώσεις», σημείωσε.

Το σχολείο της περιοχής της Πενσυλβάνια ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο να εκδικάσει την υπόθεση. Εν συντομία, οι υπεύθυνοι του σχολείου υποστήριξαν ότι η ευρεία παρουσία των smartphones , των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η άνοδος της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού κατέστησαν ασαφή τα όρια ανάμεσα στην ελευθερία έκφρασης εντός και εκτός του σχολικού περιβάλλοντος.

Τα σχολεία ρυθμίζουν εδώ και καιρό το ζήτημα της ελευθερίας έκφρασης εκτός του σχολικού περιβάλλοντος και η απόφαση του Εφετείου της Πενσυλβάνια θα μπορούσε να υπονομεύσει την ικανότητα τους να αντιμετωπίσουν την παρενόχληση και την κακοποίηση που λαμβάνει χώρα εκτός των σχολικών εγκαταστάσεων.

Πηγή: cnet.com