«Κίτρινη κάρτα» από το Ευρ. Ελεγκτικό Συνέδριο ως προς τα διοικητικά έξοδα εφαρμογής της πολιτικής συνοχής της ΕΕ

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Τα έξοδα εφαρμογής της πολιτικής συνοχής της ΕΕ παραμένουν συγκριτικά χαμηλά, αλλά είναι ελλιπή τα στοιχεία για την εκτίμηση των οικονομιών από την απλούστευση, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ). 

Συγκεκριμένα, η ειδική έκθεση αριθ. 07/2020, με τίτλο «Εφαρμόζοντας την πολιτική συνοχής: συγκριτικά χαμηλό το κόστος, αλλά ελλιπή τα στοιχεία για την εκτίμηση των οικονομιών από την απλούστευση», η οποία δημοσιεύθηκε στις 16-04-2020, καταλήγει ότι τα διοικητικά έξοδα που συνεπάγεται η εφαρμογή  των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) –τα οποία αποτελούν τις κύριες επενδυτικές πολιτικές της ΕΕ- είναι σχετικά χαμηλά σε σύγκριση με τα αντίστοιχα άλλων ενωσιακών ταμείων και διεθνώς χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Εντούτοις, τα συλλεγόμενα στοιχεία σχετικά με τα έξοδα αυτά δεν ήταν αρκετά για την αξιολόγηση του αντικτύπου από την απλούστευση των κανόνων που διέπουν τα ταμεία της πολιτικής συνοχής της ΕΕ. 

Σκοπός της πολιτικής συνοχής της ΕΕ είναι η μείωση των αναπτυξιακών ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων περιφερειών, η αναδιάρθρωση των παρακμαζουσών βιομηχανικών περιοχών και η ενθάρρυνση της συνεργασίας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι δαπάνες στον τομέα αυτό αντιστοιχούν στο 37% των συνολικών δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ, ήτοι σε 352 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2014-2020. 

Η πολιτική συνοχής εφαρμόζεται μέσω επιχειρησιακών προγραμμάτων (ΕΠ). Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή εγκρίνει την πρόταση που υποβάλλει κάθε κράτος μέλος σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο προβλέπεται να αναλωθούν οι ενωσιακοί και εθνικοί πόροι που διατίθενται για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Κατόπιν αυτού, η τελική διαχείριση και ο έλεγχος ανατίθενται στις αρχές των κρατών μελών. Τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν χρηματοοικονομική στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ως «τεχνική βοήθεια» για όλες τις δραστηριότητες που είναι απαραίτητες για την εκτέλεση ενός προγράμματος, περιλαμβανομένων των αναγκαίων εξόδων προσωπικού. 

Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι τα διοικητικά έξοδα που συνεπάγεται η εφαρμογή των ταμείων της πολιτικής συνοχής της ΕΕ είναι συγκριτικά χαμηλότερα από τα αντίστοιχα άλλων ευρωπαϊκών και διεθνώς χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Ωστόσο, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Επιτροπή δεν είχε συλλέξει τα απαραίτητα περί κόστους στοιχεία κατά τρόπο πλήρη, συνεπή και συνεκτικό, με συνέπεια αυτά να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν ευχερώς, παραδείγματος χάριν, για την αξιολόγηση του αντικτύπου της απλούστευσης των κανόνων της ΕΕ στα διοικητικά έξοδα που συνεπάγεται η εφαρμογή των προγραμμάτων. Για την περίοδο 2014-2020, λόγου χάριν, η Επιτροπή εκτιμούσε ότι η εισαγωγή των διαφόρων μέτρων απλούστευσης θα οδηγούσε σε μείωση των διοικητικών εξόδων. Αντιθέτως, σε έρευνα που διενήργησε το ΕΕΣ, τα κράτη μέλη δήλωσαν ότι ανέμεναν αύξησή τους. Από την άποψη αυτή, οι ελεγκτές επισημαίνουν ότι οι οικονομίες που αναμένονται από τα μέτρα απλούστευσης που ισχύουν για τις περιόδους 2014-2020 και 2021-2027 ενδέχεται να μην επιτευχθούν, καθώς ο τελικός αντίκτυπος των μέτρων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εθνικές ή περιφερειακές διοικητικές πρακτικές. 

Οι ελεγκτές συνιστούν στην Επιτροπή να εστιάσει σε περαιτέρω δυνατότητες εξοικονόμησης πόρων, αξιολογώντας, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, τις διοικητικές πρακτικές τους και παρακολουθώντας κατά πόσον εξασφαλίζονται οι εκτιμώμενες οικονομίες. 

Δήλωση

«Τα στοιχεία σχετικά με τα διοικητικά έξοδα των προγραμμάτων που χρηματοδοτεί η ΕΕ πρέπει να είναι πλήρη και δημοσίως διαθέσιμα, ώστε οι πολίτες μας να βεβαιώνονται ότι οι πολιτικές εφαρμόζονται με αποδοτικό τρόπο», δήλωσε ο Pietro Russo, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για τον έλεγχο. «Οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματά μας έχουν σημασία για την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027 και είναι χρήσιμα για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου στα κράτη μέλη». 

Ιστορικό

Η πολιτική συνοχής διαρθρώνεται γύρω από τρία από τα πέντε ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία (ΕΔΕΤ): το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Αυτά τα τρία ταμεία διέπονται από κοινούς κανόνες, εκτός των εξαιρέσεων που ορίζει ο ειδικός κανονισμός που διέπει το καθένα εξ αυτών. Για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 υπάρχουν 391 ΕΠ, τα οποία δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. 

Υπενθυμίζεται ότι το ΕΕΣ παρουσιάζει τις ειδικές εκθέσεις του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, καθώς και σε άλλους ενδιαφερομένους, όπως σε εθνικά κοινοβούλια, παράγοντες του ενδιαφερόμενου κλάδου και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Στη συντριπτική πλειονότητά τους, οι συστάσεις που διατυπώνουν οι ελεγκτές στις εκθέσεις τους υλοποιούνται.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)