Μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής για την περίοδο μετά το 2020

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Απαιτείται αυξημένος οικολογικός προσανατολισμός, αυστηρή εστίαση στις επιδόσεις και ενισχυμένη λογοδοσία για τα σχέδια που αφορούν την επόμενη κοινή γεωργική πολιτική, σύμφωνα με νέα γνώμη του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ).

Συγκεκριμένα, η αριθ. 7/2018 του ΕΕΣ σχετικά με τις προτάσεις της Επιτροπής για τους κανονισμούς που θα διέπουν την κοινή γεωργική πολιτική την περίοδο μετά το 2020, η οποία δημοσιεύθηκε στις 7-11-2018, καταλήγει ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής μετά το 2020 υπολείπεται των φιλοδοξιών της ΕΕ για μια περισσότερο οικολογική και άρτια προσέγγιση βάσει επιδόσεων. Οι ελεγκτές διαπιστώνουν και ορισμένα άλλα προβλήματα στην πρόταση, ιδίως όσον αφορά την υποχρέωση λογοδοσίας.

Όταν δημοσίευσε την πρότασή της για τη νέα ΚΓΠ μετά το 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόνισε ότι οι στόχοι για το περιβάλλον και το κλίμα θα έχουν υψηλή προτεραιότητα. Οι ελεγκτές αναγνωρίζουν ότι, στο πλαίσιο της προτεινόμενης μεταρρύθμισης, περιλαμβάνονται εργαλεία για την επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων, αλλά αυτοί δεν προσδιορίζονται με σαφήνεια, ούτε μεταφράζονται σε ποσοτικώς προσδιορίσιμες τιμές-στόχο. Επομένως δεν διευκρινίζεται με ποιον τρόπο θα μπορούσε να αξιολογηθεί ή να μετρηθεί μια περισσότερο οικολογική ΚΓΠ. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τους ελεγκτές, η από μέρους της Επιτροπής εκτίμηση της συμβολής της ΚΓΠ στους στόχους που αφορούν την κλιματική αλλαγή φαίνεται μη ρεαλιστική.

Οι ελεγκτές επισημαίνουν ότι πολλές από τις προτεινόμενες επιλογές πολιτικής ομοιάζουν σε μεγάλο βαθμό με την τρέχουσα ΚΓΠ. Συγκεκριμένα, οι άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς, βάσει του αριθμού των εκταρίων γης που κατέχουν ή χρησιμοποιούν, θα εξακολουθήσουν να αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα του προϋπολογισμού. Ωστόσο, οι ελεγκτές επισημαίνουν ότι το μέσο αυτό δεν είναι κατάλληλο για την αντιμετώπιση πολλών περιβαλλοντικών ανησυχιών, ούτε αποτελεί τον πλέον αποδοτικό τρόπο για τη στήριξη ενός βιώσιμου εισοδήματος.

Στο πλαίσιο της πρότασης καθιερώνονται θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή η συγκεκριμένη πολιτική. Η εστίαση μετατοπίζεται από τη συμμόρφωση στις επιδόσεις, γεγονός που επιδοκιμάζουν οι ελεγκτές. Εντούτοις, θεωρούν ότι η πρόταση δεν περιλαμβάνει τα αναγκαία στοιχεία ενός αποτελεσματικού συστήματος επιδόσεων. Στο πλαίσιο της νέας ΚΓΠ θα χρειαστεί να δοθούν περισσότερα κίνητρα για την επίτευξη των επιδόσεων, καθώς και να τεθούν στόχοι οι οποίοι να συνδέονται σαφώς με εκροές, αποτελέσματα και αντίκτυπο.

Μια άλλη θεμελιώδης αλλαγή είναι ο επαναπροσδιορισμός της επιλεξιμότητας στο πλαίσιο της ΕΕ για τη λήψη ενισχύσεων της ΚΓΠ. Ωστόσο, δεδομένων των περιορισμών του προτεινόμενου μοντέλου, η κατάληξη πιθανώς να είναι ένα αποδυναμωμένο πλαίσιο διασφάλισης. Οι εξακριβώσεις και οι έλεγχοι θα είναι λιγότεροι και όχι αρκετά αποτελεσματικοί, επισημαίνουν οι ελεγκτές.

Οι ελεγκτές τονίζουν επίσης την έλλειψη ενός άρτιου εξωτερικού συστήματος δικλίδων ελέγχου. Στο πλαίσιο της πρότασης, η Επιτροπή δεν θα λαμβάνει ούτε στατιστικές ελέγχου από τους οργανισμούς πληρωμών ούτε διασφάλιση από τους οργανισμούς πιστοποίησης για τις πληρωμές στους επιμέρους γεωργούς. Οι ελεγκτές προειδοποιούν ότι αυτό ενδεχομένως θα αποδυναμώσει τη λογοδοσία της Επιτροπής. Επίσης, θα δυσχεράνει την εφαρμογή της προσέγγισης του ενιαίου ελέγχου, ιδίως εξαιτίας του μειωμένου ρόλου των οργανισμών πιστοποίησης.

Δήλωση    

«Η στροφή προς την αξιολόγηση βάσει επιδόσεων δεν αναιρεί την ανάγκη ελέγχου της νομιμότητας και κανονικότητας», δήλωσε ο João Figueiredo, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για τη γνώμη. «Ανησυχούμε ότι η νομική διάταξη που ορίζει ότι μόνο ένα πολύ μικρό μέρος των δαπανών πρέπει να εκτελείται σύμφωνα με τους κανόνες της Ένωσης, θα τους καταστήσει κενούς περιεχομένου και ενδέχεται να υπονομεύσει την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας».

Ιστορικό

Υπενθυμίζεται ότι το ΕΕΣ συμβάλλει στη βελτίωση της δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ δημοσιεύοντας γνώμες επί προτάσεων για νέα νομοθεσία με δημοσιονομικό αντίκτυπο ή για την τροποποίηση της ισχύουσας. Οι γνώμες αυτές χρησιμοποιούνται από τις νομοθετικές αρχές, ήτοι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, στο πλαίσιο των εργασιών τους.

Το πλήρες κείμενο της γνώμης είναι διαθέσιμο στην αγγλική γλώσσα στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)