logo-print

«Προ των πυλών» νέοι κανόνες της ΕΕ σχετικά με το εμπόριο ειδών διπλής χρήσης (είδη που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για πολιτικούς και για στρατιωτικούς σκοπούς)

Έμφαση στον έλεγχο τεχνολογιών, όπως των ειδών τεχνολογίας κυβερνοεπιτήρησης, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά

10/11/2020

10/11/2020

Αθέτηση ρήτρας παρεκτάσεως αποκλειστικής διεθνούς δικαιοδοσίας και αποζημιωτική ευθύνη - Σειρά Μελέτες ΕΡΜΕΚ Νο 8

ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

Το εφαρμοστέο δίκαιο ως προς τις έννομες συνέπειες των δικαστικών αποφάσεων - Μελέτες ΕΡΜΕΚ Νο 11

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Η ΕΕ σύντομα θα διαθέτει σύνολο νέων κανόνων για πιο υπεύθυνο, ανταγωνιστικό και διαφανές εμπόριο ειδών διπλής χρήσης. Πρόκειται για μια τεράστια ομάδα αγαθών, υλικών, λογισμικού και τεχνολογίας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για πολιτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς.

Συγκεκριμένα, τη Δευτέρα, 9-11-2020, η γερμανική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και οι αντιπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν σε προσωρινή πολιτική συμφωνία επί αναθεωρημένου κανονισμού για τον καθορισμό του ενωσιακού καθεστώτος για τον έλεγχο των εξαγωγών, τη μεσιτεία, την τεχνική βοήθεια, τη διαμετακόμιση και τη μεταφορά ειδών διπλής χρήσης.

Η συμφωνία πρέπει στη συνέχεια να εγκριθεί από τους πρέσβεις των κρατών μελών στην Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων (ΕΜΑ). Στη συνέχεια θα ζητηθεί από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν τον προτεινόμενο κανονισμό σε πρώτη ανάγνωση.

Το ισχύον σύστημα ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης της ΕΕ, ήτοι ο κανονισμός (ΕΚ) 428/2009 [κανονισμός περί κοινοτικού συστήματος ελέγχου των εξαγωγών της μεταφοράς, της μεσιτείας και της διαμετακόμισης ειδών διπλής χρήσης], εφαρμόζεται από το 2009. Ωστόσο, το σύστημα αυτό ήταν αναγκαίο να προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες τεχνολογικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες.

Γενικότερα, οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στην περαιτέρω ενίσχυση της δράσης της ΕΕ για τη μη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής και των φορέων τους, στη συμβολή στην περιφερειακή ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα και στη διασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου μέσω του ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα κύρια στοιχεία του συμφωνηθέντος κανονισμού είναι τα εξής:

- προκειμένου να προλαμβάνονται οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι απειλές κατά της ασφάλειας που συνδέονται με ενδεχόμενη κατάχρηση της τεχνολογίας κυβερνοεπιτήρησης, οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν διατάξεις που επιβάλλουν αυστηρότερους ελέγχους για τις εξαγωγές της εν λόγω τεχνολογίας σε ορισμένες περιπτώσεις

- επιπλέον, ο κανονισμός περιλαμβάνει πλέον μηχανισμό συντονισμού σε επίπεδο ΕΕ, ο οποίος επιτρέπει την αύξηση των ανταλλαγών μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την εξαγωγή ειδών κυβερνοεπιτήρησης

- ο κανονισμός εισάγει δύο νέες γενικές άδειες εξαγωγής της ΕΕ για την εξαγωγή ειδών διπλής χρήσης - μία για τα κρυπτογραφικά είδη και μία για ενδοομιλικές μεταφορές τεχνολογίας υπό ορισμένες συνθήκες - μειώνοντας έτσι σημαντικά τον διοικητικό φόρτο τόσο για τις εταιρείες όσο και για τις αρχές αδειοδότησης

- ο κανονισμός ενισχύει επίσης την επιβολή ελέγχων μέσω βελτιωμένης συνεργασίας μεταξύ των αρχών αδειοδότησης και των τελωνειακών αρχών και θεσπίζει μηχανισμούς που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στον τομέα αυτό

- ο κανονισμός εισάγει νέα διάταξη σχετικά με τους εκ μεταφοράς ελέγχους, επιτρέποντας, σε ορισμένες περιπτώσεις, σε ένα κράτος μέλος να προβλέπει ελέγχους εξαγωγών βάσει της νομοθεσίας που έχει θεσπίσει άλλο κράτος μέλος, επιτρέποντας έτσι τη διασυνοριακή ισχύ των ελέγχων εξαγωγών των κρατών μελών

- ο κανονισμός εναρμονίζει σε επίπεδο ΕΕ τους κανόνες που εφαρμόζονται σε ορισμένες υπηρεσίες όσον αφορά τα είδη διπλής χρήσης που ρυθμίζονται επί του παρόντος σε εθνικό επίπεδο (τεχνική βοήθεια)

- νέοι κανόνες υποβολής εκθέσεων θα επιτρέπουν μεγαλύτερη διαφάνεια για το εμπόριο ειδών διπλής χρήσης, διατηρώντας παράλληλα την εμπιστευτικότητα των επιχειρηματικών απορρήτων και των συμφερόντων εθνικής ασφάλειας.

Δήλωση

Ο Peter Altmaier, Ομοσπονδιακός Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Ενέργειας της Γερμανίας και Πρόεδρος του Συμβουλίου των Υπουργών της ΕΕ (σημ. η Γερμανία ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου το τρέχον εξάμηνο), δήλωσε τα εξής: “Η σημερινή συμφωνία για το εμπόριο ειδών διπλής χρήσης συμβάλλει σημαντικά στην προσαρμογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις σύγχρονες εμπορικές προκλήσεις. Οι νέοι κανόνες επιτυγχάνουν την ορθή ισορροπία μεταξύ της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, της διασφάλισης των συμφερόντων μας στον τομέα της ασφάλειας και της προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με τους νέους κανόνες θα μπορούμε στο μέλλον να διασφαλίζουμε την ομαλή διεξαγωγή του νόμιμου εμπορίου, αλλά και να δίνουμε έμφαση στον έλεγχο ορισμένων τεχνολογιών, ιδίως των ειδών τεχνολογίας κυβερνοεπιτήρησης, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά σε σχέση με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επιπλέον, ενισχύουμε την κοινή μας προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ, προβλέποντας περισσότερους τρόπους συνεργασίας των κρατών μελών στον τομέα των ελέγχων των εξαγωγών.”

Ιστορικό 

Στο πλαίσιο των διεθνών δεσμεύσεων, τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να εφαρμόζουν μέτρα σε εθνικό επίπεδο για την πρόληψη της διάδοσης πυρηνικών, χημικών ή βιολογικών όπλων και των φορέων τους. Αυτό περιλαμβάνει τους ελέγχους επί των ειδών διπλής χρήσης, δηλαδή τα συναφή υλικά, τον εξοπλισμό και την τεχνολογία εξαγωγής που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για μη στρατιωτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς, συμπεριλαμβανομένων των προαναφερόμενων σκοπών.

Για τον σκοπό αυτό, η ΕΕ εξέδωσε το 2009 κανονισμό για τη θέσπιση καθεστώτος ελέγχου των εξαγωγών, της μεσιτείας, της τεχνικής βοήθειας, της διαμετακόμισης και της μεταφοράς ειδών διπλής χρήσης.

Για να προσαρμοστεί στις ταχέως μεταβαλλόμενες τεχνολογικές, οικονομικές και πολιτικές περιστάσεις, τον Σεπτέμβριο του 2016 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση σχετικά με αναθεωρημένο κανονισμό για την επικαιροποίηση και τη διεύρυνση των υφιστάμενων κανόνων.

Τον Ιούνιο του 2019 το Συμβούλιο συμφώνησε σχετικά με τη διαπραγματευτική του εντολή και στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν τριμερείς διάλογοι τον Οκτώβριο του 2019, τον Νοέμβριο του 2019, τον Φεβρουάριο του 2020 και τον Σεπτέμβριο του 2020.

Επόμενα βήματα

Η συμφωνία θα υποβληθεί προς έγκριση στην ΕΜΑ. Στη συνέχεια θα ζητηθεί από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν τον προτεινόμενο κανονισμό σε πρώτη ανάγνωση.

Ένδικα Μέσα και Ανακοπές - Β έκδοση

ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΕΣ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

Ένδικα Μέσα και Ανακοπές - Β έκδοση

ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΕΣ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ