Προστασία άγριων πτηνών: Πλημμελής μεταφορά της οδηγίας 2009/147/ΕΚ στην ελληνική έννομη τάξη (ΣτΕ 1533/2025)

Το Συμβούλιο της Επικρατείας με πρόσφατη απόφασή του έκρινε ότι η οδηγία 2009/147/ΕΚ «περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών» έχει μεταφερθεί πλημμελώς στην ελληνική έννομη τάξη (ΣτΕ 1533/2025).

Η απόφαση εκδόθηκε κατόπιν υποβολής προδικαστικού ερωτήματος στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την από 12.9.2024 απόφαση του τελευταίου (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία κ.λπ., C-66/23).

Σύμφωνα με το σκεπτικό του ΣτΕ, η οδηγία αυτή επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να καθορίζουν, για κάθε Ζώνη Ειδικής Προστασίας άγριων πτηνών (Ζ.Ε.Π.), θεωρούμενη μεμονωμένα, στόχους και μέτρα διατήρησης που να αφορούν όλα τα προστατευόμενα είδη άγριας ορνιθοπανίδας καθώς και τον οικότοπό τους.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της κοινής υπουργικής απόφασης Η.Π.8353/276/Ε103/17.2.2012, ελήφθησαν μέτρα διατήρησης μόνο για τα είδη χαρακτηρισμού μιας Ζ.Ε.Π. (δηλαδή μόνο για τα είδη της ορνιθοπανίδας για τα οποία έλαβε χώρα ο χαρακτηρισμός μιας περιοχής ως Ζ.Ε.Π.), χωρίς να προστατεύεται, και μάλιστα για κάθε Ζ.Ε.Π. ξεχωριστά, το σύνολο των ειδών που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι της οδηγίας και τα αποδημητικά πουλιά με τακτική παρουσία εντός εκάστης Ζ.Ε.Π., όπως απαιτεί η οδηγία.

Βάσει της διαπίστωσης αυτής και χάριν της διαφύλαξης της δεσμευτικότητας και της αποτελεσματικής εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης, η ισχύς της ως άνω Κ.Υ.Α. διατηρείται, όμως ακυρώνεται η παράλειψη των συναρμόδιων Υπουργών να θεσπίσουν μέτρα διατήρησης που να αφορούν, όχι μόνο τα είδη χαρακτηρισμού, αλλά όλα τα προστατευόμενα είδη της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της, σε συνάρτηση, με τους στόχους προστασίας που έχουν τεθεί για κάθε ΖΕΠ ξεχωριστά. Η υπόθεση αναπέμπεται, κατά το μέρος αυτό, στους ως άνω συναρμόδιους Υπουργούς, ώστε να ασκήσουν την κανονιστική τους εξουσία, καθορίζοντας και τις σχετικές προτεραιότητες ως προς την προστασία των άγριων πτηνών.

Περαιτέρω, κρίθηκε ότι οι ρυθμίσεις της ως άνω Κ.Υ.Α. βασίζονται σε επιστημονικά στοιχεία και μελέτες, ενώ επιβεβαιώθηκε η πάγια νομολογία ότι επιτρέπεται, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, η εγκατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας εντός Ζ.Ε.Π.. Τέλος, τα μέτρα για την προστασία της άγριας ορνιθοπανίδας (π.χ. χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων παύσης των ανεμογεννητριών και ενεργοποίησης μέσων αποτροπής συγκρούσεων των πτηνών, απαίτηση εξειδικευμένων ορνιθολογικών στοιχείων στις μελέτες ειδικής οικολογικής αξιολόγησης κ.α.) κρίθηκαν εύλογα και όχι προδήλως απρόσφορα για τη διατήρηση της ορνιθοπανίδας, σύμφωνα με τις διατάξεις του δικαίου της Ένωσης.

Δείτε την περίληψη της απόφασης στο adjustice.gr.