Σε ισχύ οι νέοι κανόνες για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών
Στα τέλη του 2024 τέθηκε σε ισχύ η οδηγία για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα διοικητικά συμβούλια εταιρειών, με σκοπό να επιτευχθεί μια πιο ισορροπημένη εκπροσώπηση μεταξύ ανδρών και γυναικών στα διοικητικά συμβούλια εισηγμένων εταιρειών σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Η οδηγία θέτει ως στόχο η συμμετοχή του υποεκπροσωπούμενου φύλου στις μεγάλες εισηγμένες εταιρείες της ΕΕ να ανέλθει στο 40% των μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών τους και στο 33% των διοικητικών στελεχών τους συνολικά. Η προθεσμία για τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο από τα κράτη μέλη έληξε στις 28 Δεκεμβρίου 2024 και οι εταιρείες πρέπει να επιτύχουν τους στόχους έως τις 30 Ιουνίου 2026.
Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη πρέπει πλέον να έχουν μεταφέρει στο εθνικό τους δίκαιο κανόνες που αφορούν, για παράδειγμα, ειδικά δεσμευτικά μέτρα για τη διαδικασία επιλογής των μελών των διοικητικών συμβουλίων εταιρειών —με διαφανή και ουδέτερα ως προς το φύλο κριτήρια— καθώς και τη γνωστοποίηση των κριτηρίων προσόντων κατόπιν αιτήματος υποψήφιου ή υποψήφιας που απορρίφθηκε, μεταξύ άλλων.
Η Ατζά Λαμπίμπ, Επίτροπος Ισότητας, Ετοιμότητας και Διαχείρισης Κρίσεων, δήλωσε σχετικά: «Η ισόρροπη εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών είναι ένα ζήτημα ισότητας που αφορά τους πάντες. Η ισότητα των ευκαιριών πρέπει να διασφαλίζεται σε όλες τις πτυχές του βίου. Η παρούσα οδηγία συνιστά ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός: οι κανόνες που ενέκρινε η ΕΕ το 2022 πρέπει πλέον να εφαρμοστούν από τα κράτη μέλη. Οι κανόνες αυτοί θα απελευθερώσουν τις απίστευτες δυνατότητες που έχουν οι γυναίκες για να μας οδηγήσουν στην ανάπτυξη και την καινοτομία. Θα μεριμνήσω ώστε αυτή η σημαντική νομοθετική πράξη να μεταφερθεί ορθά από τα κράτη μέλη και να εφαρμοστεί επιμελώς. Μαζί μπορούμε να σπάσουμε τη γυάλινη οροφή. »
Η οδηγία θέτει ως στόχο για τις μεγάλες εισηγμένες εταιρείες στην ΕΕ το 40 % του υποεκπροσωπούμενου φύλου για τα μη εκτελεστικά διοικητικά στελέχη τους και το 33 % του υποεκπροσωπούμενου φύλου για όλα τα διευθυντικά στελέχη.
Στην ΕΕ το ποσοστό των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων είναι κατά μέσο όρο 34 %. Μετά το 2010 η εκπροσώπηση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων βελτιώθηκε στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά ο βαθμός της προόδου ποικίλλει κατά πολύ μεταξύ των κρατών μελών, και σε ορισμένα από αυτά τα ποσοστά παραμένουν στάσιμα. Για παράδειγμα, το 2024 οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 39,6 % των μελών των διοικητικών συμβουλίων των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών σε χώρες με δεσμευτικές ποσοστώσεις φύλου, σε σύγκριση με το 33,8 % σε χώρες που εφαρμόζουν ήπια μέτρα και μόλις το 17 % σε χώρες που δεν έχουν λάβει καθόλου μέτρα.
Σαφείς στόχοι εκπροσώπησης και διορισμοί με διαφάνεια για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων
Μέχρι σήμερα, τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν μεταφέρει στην εθνική τους νομοθεσία τους κανόνες της οδηγίας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:
- Ειδικά δεσμευτικά μέτρα για τη διαδικασία επιλογής των διευθυντικών στελεχών των διοικητικών συμβουλίων, με διαφανή και ουδέτερα ως προς το φύλο κριτήρια.
- Κανόνας προτίμησης για τις υποψηφιότητες του υποεκπροσωπούμενου φύλου — στην περίπτωση υποψηφίων με προσόντα ίσης αξίας και από τα δύο φύλα.
- Γνωστοποίηση των αξιολογικών κριτηρίων, εάν ζητηθεί από υποψήφιο ή υποψήφια που απορρίφθηκε.
- Ατομικές δεσμεύσεις από εισηγμένες εταιρείες για την επίτευξη ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων μεταξύ των εκτελεστικών διευθυντικών στελεχών.
- Υποβολή εκθέσεων σχετικά με τη σύνθεση των συμβουλίων και, κατά περίπτωση, για τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν την επίτευξη του στόχου της οδηγίας, καθώς και σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνονται για την υπερπήδησή τους.
- Αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις για τις εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις διαφάνειας όσον αφορά την επιλογή και την υποβολή εκθέσεων. Οι κυρώσεις καθορίζονται από τα κράτη μέλη και μπορούν να περιλαμβάνουν πρόστιμα και την ακυρότητα ή την ακύρωση του επίμαχου διορισμού διευθυντών, εάν χρειάζεται.
- Η οδηγία απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να δημοσιεύουν κατάλογο με τις εταιρείες που πέτυχαν τους στόχους για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων, καθώς και να ορίσουν έναν ή περισσότερους φορείς για την προαγωγή, την ανάλυση, την παρακολούθηση και τη στήριξη της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων στα διοικητικά συμβούλια.