Ισότητα των φύλων και προϋπολογισμός της ΕΕ: Το Ευρ. Ελεγκτικό Συνέδριο ζητεί την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Tο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) καλεί την ΕΕ να προχωρήσει στη συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου στον προϋπολογισμό της ΕΕ. 

Ειδικότερα, η έκθεση του ΕΕΣ αριθ. 10/2021, με τίτλο «Συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου στον προϋπολογισμό της ΕΕ: καιρός τα λόγια να γίνουν πράξη», η οποία δημοσιεύθηκε στις 26-05-2021, καταλήγει ότι μολονότι η Ένωση έχει από μακρού ταχθεί υπέρ της ισότητας των φύλων, εντούτοις, ελάχιστα έχουν γίνει μέχρι σήμερα για τη συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου, ήτοι για τη συστηματική και ενεργό προώθηση της ισότητας των φύλων κατά τη χάραξη πολιτικών και την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Σύμφωνα με τους ελεγκτές, ορισμένα αναγκαία προαπαιτούμενα εξακολουθούν να μην υπάρχουν.

Κατά τους ελεγκτές, η ιδέα πίσω από τη συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου είναι απλή: το φύλο πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια και σε όλους τους τομείς χάραξης και υλοποίησης πολιτικής. Έτσι, όταν μιλάμε για ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στον προϋπολογισμό, δεν εννοούμε μόνο τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων πρωτοβουλιών που αφορούν την ισότητα των φύλων. Εννοούμε την κατανόηση του αντικτύπου που μπορεί να έχουν στους στόχους περί ισότητας οι αποφάσεις που αφορούν τον προϋπολογισμό και τις διάφορες πολιτικές, καθώς και την αξιοποίηση των σχετικών πληροφοριών, προκειμένου, σε περίπτωση ανισοτήτων, να γίνουν αναπροσαρμογές μέσω αλλαγών στις δημόσιες δαπάνες και έσοδα.

Οι ελεγκτές αξιολόγησαν το κατά πόσον η διάσταση του φύλου είχε συνεκτιμηθεί στον προϋπολογισμό της ΕΕ από το 2014 και εξής. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν είναι ότι δεν υπάρχει ακόμη αποτελεσματικό πλαίσιο για την υποστήριξη αυτής της συνεκτίμησης και ότι, μέχρι στιγμής, ο κύκλος του προϋπολογισμού της ΕΕ δεν λαμβάνει αρκετά υπόψη την ισότητα των φύλων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει δώσει την απαιτούμενη προσοχή στις αναλύσεις βάσει φύλου στο πλαίσιο των ενωσιακών πολιτικών και προγραμμάτων, ενώ ελάχιστα έχει χρησιμοποιήσει χωριστά κατά φύλο δεδομένα και αντίστοιχους δείκτες. Παραδείγματος χάριν, οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι μόλις 4 από τα 58 προγράμματα δαπανών της περιόδου 2014-2020 είχαν στόχους συνδεόμενους ρητά με το φύλο και ότι μόνο 5 είχαν δείκτες αναφερόμενους στο φύλο. Ωστόσο, παρατήρησαν ότι σε τομείς στους οποίους οι διάφορες νομικές υποχρεώσεις ορίζονταν λεπτομερώς, η ενσωμάτωση της ισότητας των φύλων στα προγράμματα ήταν ευκολότερη. 

Δεδομένου του σημαντικού ύψους των ενωσιακών πόρων που θα δαπανηθούν στο πλαίσιο του μέσου «Next Generation EU» (NGEU) και του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027, οι ελεγκτές διατυπώνουν μια σειρά συγκεκριμένων συστάσεων που θα βοηθήσουν την ΕΕ να τηρήσει τη δέσμευσή της για συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου. 

Οι ελεγκτές επισημαίνουν επίσης ότι, καίτοι η νέα στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025 ενίσχυσε περαιτέρω τη δέσμευση της Επιτροπής για συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου, εξακολουθούν να μην υπάρχουν θεμελιώδη προαπαιτούμενα και ειδικές δράσεις. Στο πλαίσιο του μέσου NGEU, υπάρχει η δέσμευση η ισότητα των φύλων να συνεκτιμηθεί στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του νέου μέσου. Τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα πρέπει να διευκρινίζουν με ποιον τρόπο τα προτεινόμενα μέτρα αναμένεται να συμβάλουν στην ισότητα των φύλων. Ωστόσο, οι ελεγκτές υπογραμμίζουν ότι η απουσία κοινών δεικτών θα δυσχεράνει την παρακολούθηση και τη συνέχεια που πρέπει να δοθεί στα αποτελέσματα, μεταξύ άλλων δε και ως προς το ζήτημα της ισότητας των φύλων. 

Δήλωση

«Η ισότητα των φύλων αποτελεί θεμελιώδη αρχή της ΕΕ», δήλωσε η Eva Lindström, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για την έκθεση. «Δεσμεύσεις υπάρχουν, ωστόσο η πρόοδος προς την επίτευξη της ισότητας είναι υπερβολικά αργή. Η ισότητα των φύλων απειλείται στην Ευρώπη, και γνωρίζουμε ότι οι επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 δεν είναι αποκομμένες από τον παράγοντα "φύλο". Είναι πια καιρός η Επιτροπή να αναλάβει δράση και να αρχίσει την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στον νέο δημοσιονομικό κύκλο της περιόδου 2021-27, καθώς και στο μέσο "Next Generation EU"».

Γενικές πληροφορίες

Η ισότητα των φύλων είναι μία από τις θεμελιώδεις αξίες των Συνθηκών της ΕΕ. Τα κράτη μέλη συγκέντρωσαν κατά μέσο όρο 67,9/100 μονάδες στον δείκτη ισότητας των φύλων για το 2020 που κατάρτισε το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE). Ωστόσο, η κατάσταση διαφέρει σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο.  

Γίνεται υπόμνηση ότι το ΕΕΣ παρουσιάζει τις ειδικές εκθέσεις του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο της ΕΕ, καθώς και σε άλλους ενδιαφερομένους, όπως στα εθνικά κοινοβούλια, σε παράγοντες του αντίστοιχου κλάδου και σε εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης είναι διαθέσιμο στα αγγλικά στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)