logo-print

Σκάνδαλο φοροδιαφυγής «Cum-Εx»: Ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά εγκλήματα στην ιστορία της ΕΕ

Το Ευρωκοινοβούλιο ζητά απονομή δικαιοσύνης για το σκάνδαλο που κόστισε 55 δισ. ευρώ στους Ευρωπαίους φορολογούμενους

04/12/2018

05/12/2018

Το εφαρμοστέο δίκαιο ως προς τις έννομες συνέπειες των δικαστικών αποφάσεων - Μελέτες ΕΡΜΕΚ Νο 11
ΕΣΔΑ Κατ΄άρθρο ερμηνεία

ΙΩΑΝΝΗ ΣΑΡΜΑΣ
ΞΕΝΟΦΩΝ ΚΟΝΤΙΑΔΗΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) ζήτησε την Πέμπτη, 29-11-2018, τη διεξαγωγή ερευνών, την αλλαγή του νομικού πλαισίου και την ενίσχυση των φορολογικών αρχών, με αφορμή το σκάνδαλο φοροδιαφυγής «cum-ex», το κόστος του οποίου υπολογίζεται στα 55 δισ. ευρώ.

Συγκεκριμένα, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν ψήφισμα το οποίο μεταξύ άλλων προβλέπει τα εξής:

  • Οι οικονομικές εποπτικές αρχές της ΕΕ να διενεργήσουν έρευνες στα μερίσματα που προέρχονται από συναλλαγές κατόπιν επιλογής ευνοϊκότερου φορολογικού καθεστώτος («εξισορροπητική κερδοσκοπία»)
  • Οι εθνικές αρχές θα πρέπει να φέρουν τους δράστες ενώπιον της δικαιοσύνης
  • Οι ενωσιακοί κανόνες στην υποχρεωτική ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών θα πρέπει να καθιστούν επίσης υποχρεωτική τη δημοσιοποίηση σχημάτων με μερίσματα που προέρχονται από συναλλαγές «εξισορροπητικής κερδοσκοπίας»  
  • Χρειάζεται να ενισχυθούν οι φορολογικές αρχές και να ρυθμιστεί το πλαίσιο διασυνοριακών φορολογικών ερευνών  

Η συγκεκριμένη περίπτωση φοροδιαφυγής, η οποία αποκαλύφθηκε από μία ομάδα δημοσιογράφων, επηρέασε τουλάχιστον 11 κράτη μέλη της ΕΕ, κόστισε στους Ευρωπαίους φορολογούμενους έως και 55 δισ. ευρώ και αποτέλεσε ήδη αντικείμενο συζήτησης στο ΕΚ κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Ολομέλειας του Οκτωβρίου, συμπληρώνεται τώρα με ένα ψήφισμα το οποίο εγκρίθηκε δι’ ανατάσεως των χειρών.

Απαιτείται διερεύνηση

Οι ευρωβουλευτές ζητούν από την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΒΑ) να διενεργήσουν έρευνες στα σχήματα τα οποία βρίσκονται στο επίκεντρο της φοροδιαφυγής προκειμένου να αξιολογήσουν την πιθανότητα απειλών στις οικονομικές αγορές, να εξακριβώσουν ποιοι είναι οι παράγοντες που εμπλέκονται στα εν λόγω σχήματα, να αξιολογήσουν εάν υπήρξε παραβίαση εθνικού ή ενωσιακού δικαίου, και να εξετάσουν τις ενέργειες που ελήφθησαν από τις εθνικές εποπτικές αρχές. Η έρευνα θα πρέπει επίσης να ταυτοποιήσει τις αποτυχίες «στον συντονισμό μεταξύ των κρατών μελών που επέτρεψε σε αυτά τα σχήματα φοροδιαφυγής να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους για χρόνια, παρά τον εντοπισμό τους». Τέλος, η έρευνα θα πρέπει επίσης να παρουσιάζει προτάσεις μεταρρυθμίσεων και ενεργειών, δηλώνουν οι ευρωβουλευτές.  

Επιπλέον, το ψήφισμα καλεί τις εθνικές αρχές να σπεύσουν και να «θέσουν τέλος στην ατιμωρησία των οικονομικών εγκληματιών» μέσω της άσκησης ποινικών διώξεων, της επιβολής αποτρεπτικών ποινών και την απονομή δικαιοσύνης σε βάρος «των δραστών και των συναυτουργών τους, στους οποίους περιλαμβάνονται όχι μόνο οι φοροτεχνικοί σύμβουλοι, αλλά ακόμα και οι δικηγόροι, οι λογιστές και οι τράπεζες».

Αλλαγές στους ενωσιακούς κανόνες

Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι απαιτούνται αλλαγές στην οδηγία 2018/822/ΕΕ, για την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας (DAC6), προκειμένου να καταστεί υποχρεωτική επίσης η δημοσιοποίηση των σχημάτων που έχουν ταυτοποιηθεί ως δραστηριοποιούμενα σε συναλλαγές «εξισορροπητικής κερδοσκοπίας» μερισμάτων. Καλούν ακόμα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει την αναθεώρηση της οδηγίας (ΕΕ) 2015/121 του Συμβουλίου, σχετικά με το κοινό φορολογικό καθεστώς το οποίο ισχύει για τις μητρικές και τις θυγατρικές εταιρείες διαφορετικών κρατών μελών, και να εξετάσει τρόπους περιορισμού της χρήσης δομών όπως τα μέσα ειδικού σκοπού (φορείς ειδικού σκοπού – SPV - και οντότητες ειδικού σκοπού -ΟΕΣ), τα οποία κατείχαν πρωταρχικό ρόλο στις συναλλαγές «cum-ex».

Βελτίωση της φορολογικής εποπτείας

Το ψήφισμα αναγνωρίζει ότι η κρίση του 2008 και οι συνεχιζόμενες περικοπές των δημοσίων δαπανών επηρέασαν σημαντικά τις φορολογικές αρχές. Καλεί για αυτό τον λόγο τα κράτη μέλη να επενδύσουν και να εκσυγχρονίσουν τα διαθέσιμα στις φορολογικές αρχές εργαλεία και να παράσχουν επαρκή αριθμό ανθρώπινου δυναμικού για να βελτιωθεί η εποπτεία και να διασφαλιστεί η καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών.  

Οι ευρωβουλευτές καλούν πρόσθετα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις διασυνοριακές φορολογικές έρευνες, τη σύσταση Ευρωπαϊκής Αστυνομίας για το Χρηματοπιστωτικό Έγκλημα και Μονάδας Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών της ΕΕ, καθώς και έναν μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης.

Ιστορικό

Η φοροδιαφυγή «cum-ex», η οποία αποκαλύφθηκε το 2012, αρχικά φαινόταν ότι είχε επηρεάσει μόνο τη Γερμανία, αλλά πλέον, μετά από τις έρευνες μίας ομάδας δημοσιογράφων, εκτιμάται ότι το κόστος από αυτό το σκάνδαλο είναι τουλάχιστον δέκα φορές μεγαλύτερο σε σχέση με τις πρώτες εκτιμήσεις. Ενδέχεται να έχει επηρεάσει τα δημόσια ταμεία των ακόλουθων 11 κρατών μελών: της Γερμανίας, του Βελγίου, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Δανίας, της Αυστρίας, της Φινλανδίας, της Πολωνίας, της Τσεχίας, αλλά και της Νορβηγίας και της Ελβετίας (χώρες μέλη της ευρύτερης Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών – EFTA).

Η φοροδιαφυγή συντελέστηκε στο γεγονός ότι τράπεζες διευκόλυναν την αγορά και τη μετέπειτα μεταπώληση μετοχών που ανήκαν σε αλλοδαπούς επενδυτές κατά την περίοδο διανομής μερισμάτων. Η ταχύτητα με την οποία αυτές οι συναλλαγές έλαβαν χώρα και η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των αρχών είχε ως συνέπεια οι φορολογικές αρχές να χρειαστούν χρόνια μέχρι να ταυτοποιήσουν τους πραγματικούς κατόχους των μετοχών. Το γεγονός αυτό εξέθεσε στη συνέχεια τις αρχές σε καταδολιευτικές αξιώσεις για επιστροφή φόρων από αλλοδαπά πρόσωπα, τα οποία προσποιούντο ότι είχαν καταβάλλει φόρο μερίσματος τον οποίο, ως αλλοδαποί με πλαστές αποδείξεις καταβολής φόρου σε άλλο κράτος, είχαν δικαίωμα να ανακτήσουν. Συχνά, οι φορολογικές αρχές επέστρεφαν έναν απλήρωτο φόρο πολλαπλές φορές.  

Το πλήρες κείμενο του ψηφίσματος είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΚ (europarl.europa.eu)

Η υποστήριξή της κατηγορίας υπό το πρίσμα του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΥΔΕΛΗ

ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ / ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ

Το μέτρο απόδειξης στην πιθανολόγηση ΕΠολΔ 30