logo-print

Σύμβαση έργου με αυτοαπασχολούμενο, διάκριση λόγω γενετήσιου προσανατολισμού και δίκαιο ΕΕ

Όροι πρόσβασης στην αυτοαπασχόληση – Εργασιακές συνθήκες και όροι απασχόλησης – Απαγόρευση των διακρίσεων λόγω γενετήσιου προσανατολισμού – Ελεύθερος επαγγελματίας που εργάζεται βάσει σύμβασης έργου – Λύση και μη ανανέωση σύμβασης – Ελευθερία επιλογής του αντισυμβαλλομένου

13/01/2023

16/01/2023

Δικαιοδοσία και Εκτέλεση επί διασυνοριακών ευρπωαϊκών οικογενειακών διαφορών

ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Πολιτειολογία

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 12-01-2023 απόφασή του το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι ο γενετήσιος προσανατολισμός δεν μπορεί να αποτελεί λόγο άρνησης σύναψης σύμβασης με αυτοαπασχολούμενο.

Επιπλέον, κατά το ΔΕΕ, η οδηγία 2000/78/ΕΚ [οδηγία για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία], η οποία καλύπτει ευρύ φάσμα επαγγελματικών δραστηριοτήτων, θεσπίζει γενικό πλαίσιο για την καταπολέμηση των διακρίσεων μεταξύ άλλων λόγω γενετήσιου προσανατολισμού στον τομέα της απασχόλησης και στην εργασία. 

Σημειώνεται ότι η απόφαση του ΔΕΕ συντάσσεται, σε γενικές γραμμές, με τις δημοσιευθείσες επί της υπόθεσης προτάσεις της γεν. εισαγγελέα ΔΕΕ Tamara Ćapeta.

Ιστορικό της υπόθεσης

Μεταξύ του έτους 2010 και του έτους 2017 ο ενάγων συνήψε, στο πλαίσιο της ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητάς του, διαδοχικές συμβάσεις έργου μικρής διάρκειας με την TP, εταιρία η οποία διαχειρίζεται δημόσιο τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας στην Πολωνία και έχει ως μοναδικό μέτοχο το Δημόσιο Ταμείο.

Με βάση τις εν λόγω συμβάσεις, ο ενάγων εκτελούσε εβδομαδιαίες βάρδιες στο τμήμα σύνταξης και προώθησης του καναλιού 1 της TP, κατά τη διάρκεια των οποίων προετοίμαζε οπτικοακουστικό υλικό, τρέιλερ και τηλεοπτικά προγράμματα για το προωθητικό υλικό της TP. O W.S., διευθυντής του τμήματος σύνταξης και προώθησης του καναλιού 1, ο οποίος ήταν ο άμεσα ιεραρχικά προϊστάμενος του ενάγοντος, ανέθετε σε αυτόν και σε έναν ακόμη δημοσιογράφο, ο οποίος εκτελούσε τα ίδια καθήκοντα, τις βάρδιες κατά τρόπον ώστε καθένας εξ αυτών να πραγματοποιεί δύο εβδομαδιαίες βάρδιες ανά μήνα.

Από τον Αύγουστο του 2017 σχεδιαζόταν η οργανωτική αναδιάρθρωση της TP, στο πλαίσιο της οποίας τα καθήκοντα του ενάγοντος επρόκειτο να μεταφερθούν σε ένα νεοσυσταθέν τμήμα, ήτοι στο τμήμα Δημιουργικού Σχεδιασμού, Σύνταξης και Διαφήμισης.

Κατά τη διάρκεια συνάντησης εργασίας που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Οκτωβρίου 2017, επισημάνθηκε ότι ο ενάγων συγκαταλεγόταν μεταξύ των συνεργατών που αξιολογήθηκαν θετικώς ενόψει της αναδιάρθρωσης αυτής.

Στις 20 Νοεμβρίου 2017 συνήφθη νέα σύμβαση έργου μεταξύ του ενάγοντος και της TP διάρκειας ενός μηνός.

Στις 29 Νοεμβρίου 2017 ο ενάγων έλαβε το χρονοδιάγραμμα εργασίας του για τον μήνα Δεκέμβριο του 2017, το οποίο προέβλεπε δύο βάρδιες, που άρχιζαν αντιστοίχως στις 7 και στις 21 Δεκεμβρίου 2017.

Στις 4 Δεκεμβρίου 2017 ο ενάγων και ο σύντροφός του ανάρτησαν στο κανάλι τους στο YouTube χριστουγεννιάτικο μουσικό βίντεο το οποίο αποσκοπούσε στην προώθηση της ανοχής προς ομόφυλα ζευγάρια. Το βίντεο αυτό, με τίτλο «Pokochaj nas w święta» («Αγάπησέ μας τα Χριστούγεννα»), παρουσίαζε εορτασμό των Χριστουγέννων από ομόφυλα ζευγάρια.

Στις 6 Δεκεμβρίου 2017 ο ενάγων έλαβε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον W.S. με το οποίο ενημερωνόταν για την ακύρωση της εβδομαδιαίας βάρδιάς του που επρόκειτο να αρχίσει στις 7 Δεκεμβρίου 2017.

Στις 20 Δεκεμβρίου 2017 ο W.S. ενημέρωσε τον ενάγοντα ότι δεν προβλεπόταν πλέον να εργαστεί ούτε στην εβδομαδιαία βάρδια που θα άρχιζε στις 21 Δεκεμβρίου 2017.

Επομένως, ο ενάγων δεν εκτέλεσε καμία βάρδια κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου 2017 και, στη συνέχεια, δεν συνήφθη νέα σύμβαση έργου μεταξύ αυτού και της TP.

Ο ενάγων άσκησε αγωγή ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie (πρωτοβάθμιου δικαστηρίου Βαρσοβίας, Πολωνία), με αίτημα να υποχρεωθεί η TP να του καταβάλει το ποσό των 47.924,92 πολωνικών ζλότι (PLN) (περίπου 10.130 ευρώ), πλέον νομίμων τόκων, για αποκατάσταση της υλικής ζημίας και ικανοποίηση της ηθικής βλάβης που του προκάλεσε η παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης υπό τη μορφή άμεσης δυσμενούς διάκρισης λόγω γενετήσιου προσανατολισμού, η οποία αφορούσε τους όρους ανάληψης και άσκησης οικονομικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο σύμβασης αστικού δικαίου.

Προς στήριξη της εν λόγω αγωγής, ο ενάγων υποστήριξε ότι υπέστη άμεση διάκριση καθότι η πιθανότερη αιτία της ακύρωσης των βαρδιών και του τερματισμού της συνεργασίας του με την TP είναι η ανάρτηση του ανωτέρω βίντεο.

Η TP ζήτησε την απόρριψη της αγωγής, υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι ο νόμος δεν διασφάλιζε την ανανέωση της σύμβασης έργου που είχε συνάψει με τον ενάγοντα.

Το αιτούν δικαστήριο διατήρησε αμφιβολίες ως προς τη συμβατότητα του άρθρου 5, σημείο 3, του νόμου για την ίση μεταχείριση προς το δίκαιο της Ένωσης, καθόσον η διάταξη αυτή εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής του εν λόγω νόμου και, κατά συνέπεια, από την προστασία έναντι των διακρίσεων, την οποία παρέχει η οδηγία 2000/78/ΕΚ, την ελεύθερη επιλογή του αντισυμβαλλομένου, υπό την προϋπόθεση μόνον ότι η επιλογή αυτή δεν στηρίζεται στο φύλο, τη φυλετική καταγωγή, την εθνοτική καταγωγή ή την ιθαγένεια.

Το αιτούν δικαστήριο διερωτήθηκε αν η επίμαχη στην κύρια δίκη περίπτωση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 3, παράγραφος 1, στοιχεία αʹ και γʹ, της οδηγίας 2000/78/ΕΚ, το οποίο διασφαλίζει την προστασία από τις διακρίσεις, μεταξύ άλλων λόγω γενετήσιου προσανατολισμού, όσον αφορά τους όρους πρόσβασης στην απασχόληση, την αυτοαπασχόληση και την εργασία, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων επιλογής και των όρων πρόσληψης, καθώς και όσον αφορά τις εργασιακές συνθήκες και τους όρους απασχόλησης.

Πρώτον, το εν λόγω δικαστήριο διερωτήθηκε, μεταξύ άλλων, αν η ανεξάρτητη δραστηριότητα του ενάγοντος μπορεί να χαρακτηριστεί ως «αυτοαπασχόληση», κατά την έννοια του ως άνω άρθρου 3, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ της οδηγίας 2000/78/ΕΚ.

Δεύτερον, διερωτήθηκε αν η διάταξη αυτή έχει την έννοια ότι αποσκοπεί στην κατοχύρωση της προστασίας από τις διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού και σε περίπτωση όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, δεδομένου ότι η άρνηση σύναψης σύμβασης με ελεύθερο επαγγελματία αποκλειστικώς λόγω του γενετήσιου προσανατολισμού του υποδηλώνει περιορισμό των όρων πρόσβασης στην αυτοαπασχόληση.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie (πρωτοβάθμιο δικαστήριο Βαρσοβίας) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο προδικαστικό ερώτημα.

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο έκρινε ότι το άρθρο 3, παράγραφος 1, στοιχεία αʹ και γʹ, της οδηγίας 2000/78/ΕΚ αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία έχει ως αποτέλεσμα να εξαιρείται, δυνάμει της ελεύθερης επιλογής του αντισυμβαλλομένου, από την προστασία κατά των διακρίσεων που πρέπει να παρέχεται δυνάμει της οδηγίας, η άρνηση, λόγω του γενετήσιου προσανατολισμού ενός προσώπου, σύναψης ή ανανέωσης σύμβασης με το πρόσωπο αυτό για την εκ μέρους του παροχή ορισμένων υπηρεσιών στο πλαίσιο της άσκησης ανεξάρτητης δραστηριότητας.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA

Airbnb Η πολεοδομική αντιμετώπιση

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΕΙΔΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ - ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ

Επίτομο Εργατικό Δίκαιο

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΕΡΔΕΛΗΣ / ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΟΥΛΑΣ