Το τέλος του τραπεζικού απορρήτου: Νόμος του Κράτους η ανταλλαγή πληροφοριών για χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς

Νόμο του Κράτους αποτελεί εδώ και λίγα 24ωρα (Νόμος 4428/2016) η Πολυμερής Συμφωνία για την Αυτόματη Ανταλλαγή Πληροφοριών Χρηματοοικονομικών Λογαριασμών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.).

Η Συμφωνία προβλέπει ότι η Ελλάδα, όπως και οι λοιπές συμμετέχουσες στη Συμφωνία χώρες, θα λαμβάνει από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και αυτομάτως θα ανταλλάσσει με τους εταίρους (που συμμετέχουν στην ανταλλαγή πληροφοριών), κατά περίπτωση, σε ετήσια βάση, χρηματοοικονοµικές πληροφορίες σχετικά με όλους τους Δηλωτέους Λογαριασμούς, που προσδιορίζονται από τα Χρηµατοπιστωτικά Ιδρύµατα στη βάση κοινών κανόνων.

Στις πληροφορίες αυτές συμπεριλαμβάνονται οι τόκοι, τα μερίσματα, το υπόλοιπο λογαριασμού, τα έσοδα από ορισµένα ασφαλιστικά προϊόντα, τα έσοδα από πωλήσεις χρηµατοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και τα λοιπά έσοδα που προκύπτουν σε σχέση με περιουσιακά στοιχεία που τηρούνται σε λογαριασμό ή πληρωμές που γίνονται σε σχέση με το λογαριασμό.

Ο όρος «Δηλωτέος Λογαριασμός» σημαίνει λογαριασµούς που τηρούνται από φυσικά πρόσωπα ή οντότητες, συμπεριλαμβανοµένων των καταπιστευμάτων (trusts) και των ιδρυμάτων.

Ως προς τον προσδιορισµό των Δηλωτέων Λογαριασμών γίνεται διάκριση μεταξύ Ατομικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Οντοτήτων, καθώς και διάκριση μεταξύ Προϋπαρχόντων και Νέων Λογαριασμών, αναγνωρίζοντας ότι είναι πιο δύσκολο και δαπανηρό για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύµατα να λάβουν πληροφορίες από τους υφιστάµενους δικαιούχους λογαριασμού σε σχέση με το να ζητούν τέτοιες πληροφορίες κατά το άνοιγμα του λογαριασμού.

Ως Προϋπάρχοντες Λογαριασμοί νοούνται οι Χρηματοοικονομικοί Λογαριασμοί που τηρούνται σε Δηλούντα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύµατα κατά την 31η Δεκεµβρίου 2015.

Για Προϋπάρχοντες Ατομικούς Λογαριασμούς τα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύµατα απαιτούνται να επανεξετάσουν λογαριασμούς χωρίς εφαρμογή οποιουδήποτε κατώτατου ορίου.

Οι κανόνες διακρίνουν μεταξύ Λογαριασμών Υψηλότερης Αξίας (λογαριασμός με συνολικό υπόλοιπο ή αξία που υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 δολαρίων ΗΠΑ) και χαμηλότερης αξίας (λογαριασμός με συνολικό υπόλοιπο ή αξία που δεν υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 δολαρίων ΗΠΑ).

Στην περίπτωση Λογαριασμών Χαμηλότερης Αξίας, οι κανόνες προβλέπουν τη διενέργεια του ελέγχου διεύθυνσης μόνιµης κατοικίας ή άλλως προβλέπουν ότι τα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα θα χρειαστεί να προσδιορίσουν την κατοικία του Δικαιούχου Λογαριασμού στη βάση της εξεύρεσης σχετικών ενδείξεων.

Ποιες χώρες αφορά και πότε αρχίζει η ανταλλαγή

Μέχρι σήμερα οι δικαιοδοσίες που έχουν υπογράψει την Πολυμερή Συμφωνία για την Αυτόματη Ανταλλαγή Πληροφοριών Χρηματοοικονομικών Λογαριασμών και θα εφαρμόσουν την πρώτη αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών το 2017 ή το 2018 είναι 84 δικαιοδοσίες συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.

Σεπτέμβριος 2017

Ανγκουίλα, Αργεντινή, Μπαρμπάντος, Βέλγιο, Βερμούδες, Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, Βουλγαρία, Νήσοι Καϋμάν, Κολομβία, Κροατία, Κουρασάο, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Νήσοι Φερόες, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Γιβραλτάρ, Ελλάδα, Γροιλανδία, Γκέρνζι, Ουγγαρία, Ισλανδία, Ινία, Ιρλανδία, Νήσος Μαν, Ιταλία, Τζέρζι, Κορέα, Λετονία, Λιχτενστάιν, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μεξικό, Μοντσεράτ, Κάτω Χώρες, Νιούε, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Άγιος Μαρίνος, Σεϋχέλλες, Σλοβακία, Σλοβενία, Νότια Αφρική Ισπανία, Σουηδία, Νήσοι Τερκ και Κάικος, Ηνωμένο Βασίλειο.

Σεπτέμβριος 2018

Ελβετία, Άγιος Μαρτίνος, Σαμόα, Άγιος Βικέντιος και Γραναδίνες, Αγία Λουκία, Άγιος Χριστόφορος και Νέβις, Ρωσική Ομοσπονδία, Νέα Ζηλανδία, Ναουρού, Μονακό, Μαυρίκιος, Νήσοι Μάρσαλ, Μαλαισία, Γρενάδα, Ινδονησία, Ισραήλ, Ιαπωνία, Κουβέιτ, Γκάνα, Κόστα Ρίκα, Νήσοι Κουκ, Κίνα, Χιλή, Καναδάς, Μπελιζέ, Αυστρία, Αυστραλία, Αρούμπα, Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Ανδόρρα, Αλβανία.

Επισημαίνεται ότι ο αριθμός των δικαιοδοσιών που έχουν δεσμευθεί για την εφαρμογή του Κοινού Προτύπου Αναφοράς αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών χρηματοοικονομικών λογαριασμών είναι συνολικά 101.

Σύμφωνα με τα παραπάνω οι δικαιοδοσίες που δεν έχουν υπογράψει ακόμα την Συμφωνία, αλλά έχουν δεσµευθεί για πρώτη αυτόµατη ανταλλαγή πληροφοριών για μεν το 2017 είναι το Τρινιδάδ και Τοµπάγκο, για δε το 2018 είναι οι: Μπαχάµες, Μπαχρέιν, Βραζιλία, Μπρουνέι Νταρουσαλέµ, Ντοµίνικα, Χονγκ-Κογκ (Κίνα), Λίβανος, Μακάο (Κίνα), Παναμάς, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Σιγκαπούρη, Τουρκία, Ηνωμένα Αραβικά Εµιράτα, Ουρουγουάη, Βανουάτου.

Πληροφορίες που ανταλλάσονται

Η Συμφωνία προβλέπει ότι κάθε Δηλούν Χρηματοπιστωτικό Ίδρυμα υποχρεούται να παρέχει στην αρμόδια αρχή, τις ακόλουθες πληροφορίες σχετικά με κάθε Δηλωτέο Λογαριασμό αυτού του Δηλούντος Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος:

1α) Στην περίπτωση κάθε Δηλωτέου Προσώπου που είναι Δικαιούχος Λογαριασμού και το οποίο είναι φυσικό πρόσωπο:

(i) το όνομα, (ii) τη διεύθυνση, (iii) τη δικαιοδοσία(-ες) φορολογικής κατοικίας, (iν) τον/τους Αριθμό/ους Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ), και (ν) την ημερομηνία και τον τόπο γέννησης

β) Στην περίπτωση κάθε Δηλωτέου Προσώπου που είναι Δικαιούχος Λογαριασμού και το οποίο είναι Οντότητα: (i) το όνομα, (ii) τη διεύθυνση, (iii) τη δικαιοδοσία(-ες) φορολογικής κατοικίας, (iv) τον/τους ΑΦΜ, (ν) και όπου η Οντότητα αυτή που είναι Δικαιούχος Λογαριασμού κατόπιν εφαρμογής των διαδικασιών δέουσας επιμέλειας κατά τα Τμήματα V, VI και VII, διαπιστώνεται ότι διαθέτει έναν ή περισσότερα Ελέγχοντα Πρόσωπα που είναι Δηλωτέα Πρόσωπα, τις ακόλουθες επί πλέον πληροφορίες: (i) την ονομασία, (ii) τη διεύθυνση, (iii) τη δικαιοδοσία(-ες) κατοικίας και (iν) τον/τους ΑΦΜ της οντότητας, καθώς και (νi) το όνομα, (νii) τη διεύθυνση, (viii) τη δικαιοδοσία(-ες) κατοικίας, (ix) τον/τους ΑΦΜ και (x) την ημερομηνία και τον τόπο γέννησης κάθε Δηλωτέου Προσώπου.

2. Τον αριθμό λογαριασμού ή λειτουργικό ισοδύναμο ελλείψει αριθμού λογαριασμού.

3. Την ονομασία και τον αριθμό ταυτοποίησης, αν υπάρχει, του Δηλούντος Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος.

4. Το υπόλοιπο ή την αξία του λογαριασμού συμπεριλαμβανομένης, στην περίπτωση του Ασφαλιστήριου Συμβολαίου με Αξία Εξαγοράς ή του Συμβολαίου Προσόδων, της αξίας εξαγοράς κατά τη λήξη ή της τιμής εξαγοράς κατά την πρόωρη λύση του συμβολαίου, στο τέλος του σχετικού ημερολογιακού έτους ή το κλείσιμο του λογαριασμού, εάν ο λογαριασμός έκλεισε κατά τη διάρκεια αυτού του έτους.

5. Σε περίπτωση Λογαριασμού Θεματοφυλακής:

α) το συνολικό ακαθάριστο ποσό των τόκων, το συνολικό ακαθάριστο ποσό των μερισμάτων και το συνολικό ακαθάριστο ποσό λοιπών εισοδημάτων που προέκυψαν σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία που τηρούνται στον λογαριασμό, σε κάθε περίπτωση που καταβλήθηκαν ή πιστώθηκαν στον λογαριασμό, ή σε σχέση με τον λογαριασμό, κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους και

β) τα συνολικά ακαθάριστα έσοδα από την πώληση ή την εξαγορά Χρηματοοικονομικών Περιουσιακών Στοιχείων τα οποία καταβλήθηκαν ή πιστώθηκαν στον λογαριασμό κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους και για τα οποία το Δηλούν Χρηματοπιστωτικό Ίδρυμα ενήργησε ως θεματοφύλακας, μεσάζων, εντολοδόχος ή άλλως, ως εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος του Δικαιούχου Λογαριασμού.

6. Σε περίπτωση Καταθεπκού Λογαριασμού, το συνολικό ακαθάριστο ποσό των τόκων που καταβλήθηκε ή πιστώθηκε στον λογαριασμό κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους και

7. Σε περίπτωση λογαριασμού που δεν περιγράφεται στην Ενότητα Α’  παρ. 5 ή 6, το συνολικό ακαθάριστο ποσό που καταβλήθηκε ή πιστώθηκε στον Δικαιούχο Λογαριασμού σε σχέση με τον λογαριασμό, κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους, ως προς το οποίο το Δηλούν Χρηματοπιστωτικό Ίδρυμα είναι οφειλέτης ή χρεώστης, συμπεριλαμβανομένου του συνολικού ποσού τυχόν πληρωμών εξόφλησης προς τον Δικαιούχο Λογαριασμού κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους.

Παγκόσμιο πρότυπο αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών χρηματοοικονομικών λογαριασμών

Πέραν της κύρωσης της εν λόγω Συμφωνίας, στο Νόμο 4428/2016 περιλαμβάνονται διατάξεις εφαρµογής της Συµφωνίας με την υιοθέτηση του Κοινού Προτύπου Αναφοράς (ΚΠΑ) (Common Reporting Standard (CRS)), καθώς και των σχολίων που συνοδεύουν το ΚΠΑ (CRS).

Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, προκειμένου να περιοριστούν οι δυνατότητες για τους φορολογούµενους να καταστρατηγήσουν το πρότυπο, μεταφέροντας περιουσιακά στοιχεία σε οργανισμούς ή επενδύοντας σε προϊόντα που δεν καλύπτονται από το πρότυπο, ένα σύστηµα υποβολής στοιχείων απαιτεί ένα ευρύτερο πεδίο εφαρμογής σε τρεις διαστάσεις:

• Ένα ολοκληρωµένο σύστημα καλύπτει διαφορετικά είδη εισοδήµατος από επενδύσεις, συμπεριλαμβανοµένων των τόκων, των μερισµάτων και παρόμοιων ειδών εισοδήµατος, και επίσης αντιµετωπίζει τις καταστάσεις όπου ο φορολογούμενος προσπαθεί να αποκρύψει κεφάλαιο το οποίο αντιπροσωπεύει εισόδημα ή περιουσιακά στοιχεία επί των οποίων υπάρχει φοροδιαφυγή (π.χ. απαιτώντας ενημέρωση για τα υπόλοιπα του λογαριασµού).

• Ένα ολοκληρωμένο σύστηµα υποβολής στοιχείων απαιτεί η υποβολή των στοιχείων να μην αφορά μόνο τα φυσικά πρόσωπα, αλλά να περιορίζει τις δυνατότητες για τους φορολογούμενους να παρακάμψουν την υποβολή των στοιχείων με τη χρήση παρένθετων νομικών προσώπων ή ρυθµίσεων. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται από τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύματα να παραβλέψουν «εταιρείες – κελύφη» (παρεµβαλλόμενες νομικές οντότητες κάθε είδους, εικονικές ή μη κ.λπ.), καταπιστεύματα ή παρόμοιες ρυθμίσεις, συµπεριλαμβανοµένων των φορολογητέων οντοτήτων που καλύπτουν καταστάσεις στις οποίες ο φορολογούμενος προσπαθεί να αποκρύψει το κεφάλαιο, αλλά είναι πρόθυμος να καταβάλλει φόρο εισοδήματος.

• Το ολοκληρωµένο σύστημα υποβολής στοιχείων καλύπτει όχι μόνο τις τράπεζες αλλά και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύµατα, όπως μεσίτες, ορισμένα οχήματα συλλογικών επενδύσεων και ορισμένες ασφαλιστικές εταιρείες.

Δείτε αναλυτικά το Νόμο 4428/2016 εδώ.