Τι είναι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Η Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, πιο γνωστή ως «Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου» υπογράφηκε στη Ρώμη, στις 4 Νοεμβρίου 1950 και τέθηκε σε ισχύ στις 3 Σεπτεμβρίου 1953.

Η Σύμβαση κατοχυρώνει ορισμένα από τα δικαιώματα και ελευθερίες που περιλαμβάνονται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και ιδρύει ένα διεθνές δικαιοδοτικό όργανο που έχει την αρμοδιότητα να καταδικάζει τα Κράτη που δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους.

Τι είναι τα Πρωτόκολλα της Σύμβασης;

Το Πρωτόκολλο είναι ένα κείμενο που ενσωματώνει ένα ή περισσότερα δικαιώματα στο αρχικό κείμενο της Σύμβασης ή τροποποιεί ορισμένες διατάξεις της.

Τα Πρωτόκολλα που προσθέτουν δικαιώματα στη Σύμβαση δεσμεύουν μόνο τα Κράτη που τα έχουν υπογράψει και επικυρώσει.

Μόνη η υπογραφή από ένα Κράτος, χωρίς να έχει επακολουθήσει επικύρωση, δεν αρκεί για να το δεσμεύσει.

Μέχρι σήμερα, έχουν υιοθετηθεί 14 πρόσθετα Πρωτόκολλα.

Ποια δικαιώματα προβλέπονται από τη Σύμβαση

Τα Κράτη που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση, και που αποκαλούνται «Κράτη μέλη της Σύμβασης» αναγνωρίζουν και εγγυώνται τα θεμελιώδη δικαιώματα, ατομικά και πολιτικά, όχι μόνο στους υπηκόους τους, αλλά και σε κάθε άτομο που βρίσκεται στη δικαιοδοσία τους.

Η Σύμβαση εγγυάται ιδιαίτερα το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, το δικαίωμα στο σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας, το δικαίωμα στο σεβασμό της ιδιοκτησίας.

Απαγορεύει τα βασανιστήρια και την απάνθρωπη ή ταπεινωτική ποινή και μεταχείριση, τη δουλεία και την αναγκαστική εργασία, την αυθαίρετη και παράνομη κράτηση, καθώς και τις διακρίσεις στην απόλαυση των δικαιωμάτων και ελευθεριών που αναγνωρίζει.

Η εξέλιξη της Σύμβασης και το πεδίο εφαρμογής της

Η Σύμβαση εξελίσσεται κυρίως χάρη στην ερμηνεία των διατάξεών της από το Δικαστήριο. Με τη νομολογία του, το Δικαστήριο έχει μετατρέψει τη Σύμβαση σε ένα ζωντανό εργαλείο.

Έτσι, έχει διευρύνει την έννοια των προστατευόμενων δικαιωμάτων και έχει επιτρέψει την εφαρμογή τους σε περιπτώσεις που δεν ήταν προβλέψιμες την εποχή που υιοθετήθηκε.

Η Σύμβαση εξελίσσεται επίσης όταν τα Πρωτόκολλα προσθέτουν νέα δικαιώματα, όπως έγινε, για παράδειγμα, με τη θέση σε ισχύ τον Ιούλιο του 2003 του Πρωτοκόλλου υπ’ αριθμ. 13 σχετικά με την κατάργηση της ποινής του θανάτου σε όλες τις περιστάσεις καθώς και του Πρωτοκόλλου υπ’ αριθμ. 12, τον Απρίλιο 2005, σχετικά με την απαγόρευση των διακρίσεων.

Η Σύμβαση εφαρμόζεται σε εθνικό επίπεδο.

Έχει ενσωματωθεί στις νομοθεσίες των κρατών μελών, που υποχρεούνται να εγγυηθούν τα δικαιώματα που αυτή κατοχυρώνει.

Ως εκ τούτου, τα εθνικά δικαστήρια υποχρεούνται να την εφαρμόζουν.

Σε αντίθετη περίπτωση, εκτίθενται σε καταδίκη από το Δικαστήριο, όταν κάποιος παραπονεθεί ότι τα δικαιώματά του δεν έγιναν σεβαστά.

Δείτε το κείμενο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εδώ.