Νέοι μηχανισμοί προστασίας δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στο διαδίκτυο

Πριν από λίγες ημέρες, και έπειτα από πολύμηνη διαβούλευση, το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού παρουσίασε τα βασικά σημεία του νέου σχεδίου νόμου για τα Πνευματικά Δικαιώματα και άλλες διατάξεις.

Επιχειρώντας να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου γύρω από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, το υπουργείο ενέταξε στο σχέδιο νόμου, μεταξύ άλλων, μία σειρά ρυθμίσεων αναφορικά με περιπτώσεις προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις προτεινόμενες διατάξεις, εισάγεται ένα σύστημα ειδοποίησης και απόσυρσης περιεχομένου (notice and take down procedure) που προσβάλλει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά δικαιώματα στο διαδίκτυο

Το σύστημα αυτό δεν αποκλείει τη δυνατότητα των μερών να προσφύγουν στη δικαιοσύνη σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας και θέτει ως προαπαιτούμενο την προσφυγή σε διαδικασία που τυχόν έχει συστήσει οικειοθελώς ο εκάστοτε πάροχος.

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, η διαδικασία αυτή θα πρέπει να οδηγεί σε άρση της προσβολής και να είναι άμεση και αποτελεσματική.

Η πρακτική «notice and take down» ή «notice and action» εφαρμόζεται ήδη από παρόχους online υπηρεσιών σε όλο τον κόσμο (ενδεικτικά στις ΗΠΑ αλλά και σε κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης) .

Όσον αφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το νομικό έρεισμα της εν λόγω διαδικασίας βρίσκεται στο άρθρο 14 της Οδηγίας 2000/31/ΕΚ για το ηλεκτρονικό εμπόριο, η οποία ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με το Προεδρικό Διάταγμα 131/2003.

Σύμφωνα με το άρθρο 14 της Οδηγίας 2000/31/ΕΚ, δεν υφίσταται ευθύνη του φορέα παροχής υπηρεσίας της Κοινωνίας της Πληροφορίας για τις πληροφορίες που αποθηκεύονται μετά από αίτηση αποδέκτη της υπηρεσίας, υπό τον όρο ότι:

α) ο φορέας παροχής της υπηρεσίας δεν γνωρίζει πραγματικά ότι πρόκειται για παράνομη δραστηριότητα ή πληροφορία και ότι, σε ό,τι αφορά αξιώσεις αποζημιώσεως, δεν γνωρίζει τα γεγονότα ή τις περιστάσεις από τις οποίες προκύπτει η παράνομη δραστηριότητα ή πληροφορία, ή

β) ο φορέας παροχής της υπηρεσίας, μόλις αντιληφθεί τα προαναφερθέντα, αποσύρει ταχέως τις πληροφορίες ή καθιστά την πρόσβαση σε αυτές αδύνατη.

Άρση απορρήτου

Μία ακόμα σημαντική εξέλιξη αναφορικά με την προστασία δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο είναι η θεσπιζόμενη δυνατότητα άρσης απορρήτου για σχετικές προσβολές.

Συγκεκριμένα, με τις νέες διατάξεις θεσπίζεται η άρση του απορρήτου για τις προσβολές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε βαθμό κακουργήματος, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία για τον εντοπισμό των δραστών των εγκλημάτων κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας που συντελούνται μέσω του διαδικτύου με την τροποποίηση της σχετικής διάταξης στον ν. 2225/1994.

Το κατά πόσον βέβαια οι διατάξεις αυτές θα γίνουν νόμος του κράτους παραμένει αβέβαιο, καθώς το εν λόγω νομοσχέδιο έχει ήδη μία περιπετειώδη πορεία, με την ψήφισή του να παρεμένει ακόμα εκκρεμής, παρά το γεγονός ότι, αφενός, η νομοπαρασκευαστική διαδικασία έχει ξεκινήσει από το Δεκέμβριο του 2015 και, αφετέρου, η προθεσμία μεταφοράς της Οδηγίας 2014/26/ΕΕ έχει ήδη παρέλθει (10 Απριλίου 2016).