Έρχονται νέοι κανόνες για τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τάσσεται υπέρ της αναβάθμισης των ισχυόντων κανόνων χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων, με τη λήψη μέτρων όπως:

• Περισσότερη διαφάνεια στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και ιδρύματα
• Δυνατότητα σχηματισμού ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος που να πληροί τα κριτήρια για χρηματοδότηση μόνο από εθνικά κόμματα και όχι από ιδιώτες
• Διαγραφή από το μητρώο των ευρωπαϊκών κόμματων σε περίπτωση παροχής ψευδών ή ανακριβών πληροφοριών

Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συμφώνησε την Τρίτη, 21-11-2017, στη μεταρρύθμιση του ισχύοντος κανονισμού με στόχο τη βελτίωση του επιπέδου της διαφάνειας και της ορθής χρήσης των δημοσίων πόρων σε επίπεδο ΕΕ.

Οι ευρωβουλευτές ενίσχυσαν τον δεσμό μεταξύ των ευρωπαϊκών και των εθνικών πολιτικών κομμάτων, προσθέτοντας την απαίτηση από τα εθνικά κόμματα να επιδεικνύουν στις ιστοσελίδες τους το λογότυπο και την πολιτική διακήρυξη του ευρωπαϊκού κόμματος στο όποιο είναι φίλα προσκείμενα.  Αυτό θα πρέπει να γίνει από μία πλειοψηφία κομμάτων-μελών τουλάχιστον 12 μήνες πριν την υποβολή των αιτήσεων χρηματοδότησης.

Προκειμένου να διασφαλίσουν ένα στενότερο δεσμό μεταξύ των διαθέσιμων σε ένα ευρωπαϊκό κόμμα χρημάτων και την πραγματική αντιπροσώπευση του εκλογικού σώματος, οι Ευρωβουλευτές προτείνουν να μειωθεί το μερίδιο χρηματοδότησης που μέχρι τώρα χορηγείται εξίσου σε όλα τα ευρωπαϊκά κόμματα από το 15 στο 10%.

Το υπόλοιπο 90% θα διανέμεται αναλογικά με τη δύναμη του κάθε κόμματος στο Ευρωκοινοβούλιο. 

Τέλος, ιδιώτες δε θα μπορούν στο εξής να σχηματίσουν ένα ευρωπαϊκό κόμμα παρά μόνο εθνικά κόμματα. Ο λόγος έγκειται στην αποφυγή φαινομένων όπου εθνικά κόμματα βοηθούν ιδιώτες – μέλη τους να ιδρύσουν ευρωπαϊκά κόμματα πολλαπλασιάζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τις δυνατότητές τους για πρόσβαση σε δημόσια χρηματοδότηση. Οι ιδιώτες εξακολουθούν να έχουν τη δυνατότητα να είναι μέλη ενός ευρωπαϊκού κόμματος, αλλά δε θα λαμβάνονται υπόψη κατά τη διάρκεια ελέγχου για το εάν ένα ευρωπαϊκό κόμμα πληροί τα κριτήρια εγγραφής στο σχετικό μητρώο.

Προστατεύοντας τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης

Σε περίπτωση που ένα κόμμα και το συνεργαζόμενο ίδρυμά του δεν πληρούν τα απαιτούμενα κριτήρια χρηματοδότησης, ή σε περίπτωση παροχής ψευδών ή ανακριβών πληροφοριών κατά την εγγραφή του κόμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ανεξάρτητη Αρχή Ευρωπαϊκών Κομμάτων θα πρέπει να το διαγράψει, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές.

Το τμήμα οικονομικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να ανακτήσει αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά, και το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Εισαγγελέα, το οποίο θα ξεκινήσει τη λειτουργία του οσονούπω, θα καλείται να ερευνήσει καταγγελίες κατάχρησης χρηματοδότησης από την ΕΕ σχετικά με πολιτικά κόμματα.

Πιο εύκολη πρόσβαση στην χρηματοδότηση σε επίπεδο ΕΕ

Πολλά ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και ιδρύματα δυσκολεύονται να ανταποκριθούν οικονομικά, υπό το υπάρχον κριτήριο «συγχρηματοδότησης» του 15%, στο χρηματικό ποσό που πρέπει να παρέχουν από άλλες πηγές για να μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση από την ΕΕ. Για να αποκατασταθεί αυτό το πρόβλημα, οι ευρωβουλευτές προτείνουν να μειωθεί στο 10% για τα ευρωπαϊκά κόμματα και στο 5% για τα συνεργαζόμενα ιδρύματα.

Αυτό θα επιτρέψει ένα μεγαλύτερο μερίδιο της δημόσιας χρηματοδότησης που προορίζεται για αυτά τα κόμματα και τα ιδρύματα να χρησιμοποιηθεί, για παράδειγμα, σε προεκλογικές εκστρατείες και επιπλέον θα περιορίσει την αμφισβητούμενη πρακτική των εισφορών σε είδος, η οποία έχει αποτελέσει ένα σύνηθες εργαλείο για τον ισοσκελισμό του ελλείμματος από τακτικές εισφορές μελών και δωρεές.

Οι κανόνες εγκρίθηκαν από την ως άνω Επιτροπή με 19 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 2 αποχές.

Δηλώσεις

« Η έκθεση μας κλείνει τρύπες οι οποίες μέχρι τώρα επέτρεπαν να δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα μόνο για οικονομικούς λόγους. Η χρηματοδότηση στο εξής θα συνδέεται με τα πραγματικά αποτελέσματα των εκλογών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθιστώντας τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα περισσότερο ευρωπαϊκά» δήλωσε ο εισηγητής της έκθεσης στην Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων του ΕΚ, Rainer Wieland, (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Γερμανία).

«Καταφέραμε σε αυτή την έκθεση να προσαρμόσουμε τον ισχύοντα κανονισμό στις τελευταίες εξελίξεις και στις ανάγκες της ευρωπαϊκής πολιτικής. Χαμηλώνοντας το όριο για τη διανομή της χρηματοδότησης, ενισχύσαμε τη δημοκρατική αντιπροσώπευση των πολιτικών κομμάτων και ιδρυμάτων, μέσω χρηματοδότησης η οποία είναι απολύτως αναλογική της παρουσίας τους στο Κοινοβούλιο. Παράλληλα, κατοχυρώσαμε τα προαπαιτούμενα για ένα πολύμορφο και δημοκρατικό πολιτικό σκηνικό, σεβόμενοι τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα οικονομικά συμφέροντά της», πρόσθεσε η  δεύτερη εισηγήτρια της έκθεσης στην Επιτροπή, Mercedes Bresso, (Σοσιαλδημοκράτες, Ιταλία).

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων έδωσε επίσης το πράσινο φως στην διαπραγματευτική της ομάδα για να εισέλθει σε διαπραγματεύσεις με τους Υπουργούς της ΕΕ με σκοπό την επίτευξη τελικής συμφωνίας για τους νέους κανόνες. Η Ολομέλεια του Κοινοβουλίου θα πρέπει να εγκρίνει αυτή την απόφαση πριν την εκκίνηση των συνομιλιών.