Διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών (Σχέδιο νόμου)

Στη Βουλή των Ελλήνων κατατέθηκε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης με τίτλο «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/2121 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2019 για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 όσον αφορά τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών».

Σκοπός του νόμου, σύμφωνα με το άρθρο 1 αυτού, είναι η άρση των περιορισμών στην ελευθερία εγκατάστασης των εταιρειών στην εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της ρύθμισης των διασυνοριακών μετασχηματισμών, καθώς και η προστασία των ενδιαφερόμενων μερών, ιδίως των εργαζομένων, πιστωτών, μετόχων και εταίρων. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 2, αντικείμενο του νόμου είναι η ορθολογική συστηματοποίηση του δικαίου εταιρικών μετασχηματισμών σε ένα ενιαίο νομοθέτημα, μέσω της συμπλήρωσης του υφιστάμενου ρυθμιστικού πλαισίου, το οποίο αφορά μόνον σε διασυνοριακές συγχωνεύσεις, με ρυθμίσεις που αφορούν σε διασυνοριακές διασπάσεις και μετατροπές κεφαλαιουχικών εταιρειών.

Αναλυτικότερα και σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση:

Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιδιώκεται η αναμόρφωση του δικαίου των διασυνοριακών μετασχηματισμών κεφαλαιουχικών εταιρειών σε συμμόρφωση με την Οδηγία (ΕΕ) 2019/2121 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2019 «για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 όσον αφορά τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις» (L 26). Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, το μέχρι σήμερα ισχύον πλαίσιο, το οποίο αφορά μόνον σε διασυνοριακές συγχωνεύσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών, συμπληρώνεται με ρυθμίσεις για τις διασυνοριακές διασπάσεις και μετατροπές κεφαλαιουχικών εταιρειών, έτσι ώστε το δίκαιο των διασυνοριακών μετασχηματισμών να συστηματοποιείται μέσω της ενσωμάτωσης των σχετικών διατάξεων στον ν. 4601/2019 (Α’ 44) και της κατάργησης του ν. 3777/2009 (Α’ 127).

Ειδικότερα, στην ισχύουσα νομοθεσία, προβλέπονται μόνο συγκεκριμένης μορφής διασυνοριακοί μετασχηματισμοί, με αποτέλεσμα να τίθεται εύλογα εν αμφιβόλω το επιτρεπτό των μη προβλεπόμενων διασυνοριακών μετασχηματισμών και συνακόλουθα, το επιτρεπτό των λοιπών ειδών διασυνοριακών μετασχηματισμών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), σε πλήρη αντίθεση με το νομολογιακό υπόβαθρο που έχουν διαμορφώσει τις τελευταίες δεκαετίες ΔΕΚ και ΔΕΕ με αφετηρία την ελευθερία εγκατάστασης εταιρειών κατά την έννοια του άρθρου 54 ΣΛΕΕ (πρώην 48 άρθρο ΣΕΚ). Ο ν. 4601/2019, δεδομένης της υφιστάμενης κατά τη δημοσίευσή του Πρότασης Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 25.4.2018, για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132, όσον αφορά τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις (COM[2018] 241 τελικό), έκρινε σκόπιμη την αποφυγή οποιαδήποτε παρέμβασης του εσωτερικού νομοθέτη στο πεδίο αυτό, διότι θα προκαταλάμβανε ανεπίτρεπτα την ενωσιακή νομοθετική πρωτοβουλία. Μετά όμως τη δημοσίευση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/2121 για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 όσον αφορά στις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις, κρίνεται σκόπιμη, για την ορθότερη συστηματοποίηση του δικαίου εταιρικών μετασχηματισμών σε ένα ενιαίο νομοθέτημα, η ενσωμάτωση των διατάξεων για τους διασυνοριακούς εταιρικούς μετασχηματισμούς στο ίδιο νομοθέτημα που ρυθμίζει τους εθνικούς εταιρικούς μετασχηματισμούς. Με τον τρόπο αυτό ο εσωτερικός νομοθέτης ανταποκρίνεται στην υποχρέωση συμμόρφωσης με τις ρυθμίσεις της οδηγίας για τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις.

Ένα εναρμονισμένο νομικό πλαίσιο θα συμβάλλει περαιτέρω στην άρση των περιορισμών στην ελευθερία εγκατάστασης, η οποία κρίνεται πλέον επιβεβλημένη και ενωσιακά, ενώ ταυτόχρονα θα προστατεύει επαρκώς και χωρίς αποκλίσεις ανά κράτος μέλος, τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως εργαζόμενους, πιστωτές και μετόχους ή εταίρους. Για τον λόγο αυτό, οι νέες διατάξεις για τους διασυνοριακούς εταιρικούς μετασχηματισμούς ενσωματώνονται ως αυτοτελές κεφάλαιο εκάστου Μέρους του ν. 4601/2019 κατά τη συστηματοποίηση που ακολουθεί το ισχύον νομοθέτημα. Ειδικότερα:

1. Στο Μέρος Β’ του ν. 4601/2019 προστίθεται το Κεφάλαιο ΙΑ’ για τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών με τα άρθρα 53α έως 53ιη.

2. Στο Μέρος Γ’ του ν. 4601/2019 προστίθεται το Κεφάλαιο ΙΒ’ για τη διασυνοριακή διάσπαση κεφαλαιουχικών εταιρειών με τα άρθρα 103α έως 103ιη.

3. Στο Μέρος Δ’ του ν. 4601/2019 προστίθεται το Κεφάλαιο Ζ’ για τη διασυνοριακή μετατροπή κεφαλαιουχικών εταιρειών με τα άρθρα 139α έως 139ιστ.

Επισημαίνεται πως επιλέγεται να μην γίνει χρήση της ευχέρειας της παρ. 4 του άρθρου 86α και της παρ. 5 των άρθρων 120 και 160 της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 και να μην εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής του Κεφαλαίου Ζ του Μέρους Δ’, του Κεφαλαίου ΙΑ του Μέρους Β’ και του Κεφαλαίου ΙΒ του Μέρους Γ’ του ν. 4601/2019, αντίστοιχα, οι εταιρείες που υπόκεινται σε: α) διαδικασίες αφερεγγυότητας ή σε πλαίσιο προληπτικής αναδιάρθρωσης, β) διαδικασίες εκκαθάρισης, πέραν εκείνων που τελούν υπό εκκαθάριση και έχουν αρχίσει να διανέμουν στοιχεία ενεργητικού στους μετόχους ή εταίρους, ή γ) μέτρα πρόληψης κρίσεων κατά την έννοια του σημείου 101) της παρ. 1 του άρθρου 2 της Οδηγίας 2014/59/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων (L 173).