Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ για τη σύμπραξη στον τομέα των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Με τη δημοσιευθείσα στις 26.03.2025 απόφασή του, το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΓΔΕΕ) επικύρωσε κατ’ ουσίαν την απόφαση της Επιτροπής σχετικά με τη σύμπραξη στον τομέα των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων. 

Ωστόσο, το ΓΔΕΕ μείωσε ελαφρώς το ύψος των προστίμων που επιβλήθηκαν στις UniCredit και Nomura.

Ιστορικό της υπόθεσης

Με απόφαση της 20ής Μαΐου 2021 [απόφαση C (2021) 3489 final της Επιτροπής, της 20ής Μαΐου 2021, σχετικά με διαδικασία βάσει του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ και του άρθρου 53 της συμφωνίας ΕΟΧ (υπόθεση AT.40324 – Ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα)], η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε ότι επτά τράπεζες επενδύσεων – η UBS, η Natixis, η UniCredit, η Nomura, η Bank of America, η Portigon (πρώην WestLB) και η NatWest (πρώην Royal Bank of Scotland) – μετείχαν, από τον Ιανουάριο του 2007 έως τον Νοέμβριο του 2011, σε σύμπραξη στον τομέα των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων. Συγκεκριμένα, οι διαπραγματευτές των τραπεζών αυτών συνεργάστηκαν και αντάλλαξαν πληροφορίες προκειμένου να αποκτήσουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στο πλαίσιο της έκδοσης, της τοποθέτησης ή της εμπορίας ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων, γεγονός που είχε αντίκτυπο στο σύνολο της αγοράς του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).

Εν προκειμένω, επισημαίνεται ότι τα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα είναι χρεωστικοί τίτλοι που επιτρέπουν στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ να αντλούν κεφάλαια για τη χρηματοδότηση ορισμένων δαπανών ή επενδύσεων, ιδίως για την αναχρηματοδότηση υφιστάμενου χρέους. Προσφέρονται προς πώληση για πρώτη φορά από τον εκδότη τους ή για λογαριασμό του στην πρωτογενή αγορά και στη συνέχεια ανταλλάσσονται στη δευτερογενή αγορά.

Η Επιτροπή επέβαλε στη Nomura, την UBS και την UniCredit πρόστιμα συνολικού ύψους 371 εκατομμυρίων ευρώ. Στις Bank of America, Natixis και NatWest δεν επιβλήθηκαν πρόστιμα, στις δύο πρώτες διότι είχε παραγραφεί η εξουσία της Επιτροπής να επιβάλει χρηματικές κυρώσεις, στη δε τελευταία διότι αποκάλυψε τη σύμπραξη στην Επιτροπή. Το πρόστιμο που επιβλήθηκε στην Portigon ήταν μηδενικό, δεδομένου ότι ο κύκλος εργασιών της τράπεζας αυτής κατά το τελευταίο οικονομικό έτος, ο οποίος χρησίμευσε για τον καθορισμό του ανώτατου ορίου του προστίμου, ήταν αρνητικός.

Έξι από τις επτά τράπεζες (όλες πλην της NatWest) προσέφυγαν ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζητώντας την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής ή τη μείωση του ύψους των προστίμων που τους επιβλήθηκαν.

Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε κατ’ ουσίαν την απόφαση της Επιτροπής. Εντούτοις, μείωσε ελαφρώς το ποσό των προστίμων της UniCredit και της Nomura. 

Ειδικότερα:

1. Στις εταιρίες UBS Group AG και UBS AG επιβλήθηκε από την Επιτροπή πρόστιμο ποσού 172.378.000 ευρώ αλληλεγγύως και εις ολόκληρον. 

Απόφαση ΓΔΕΕ: Απόρριψη της προσφυγής και διατήρηση του προστίμου.

2. Στις εταιρίες Nomura International plc και Nomura Holdings, Inc. επιβλήθηκε από την Επιτροπή πρόστιμο ύψους 129.573.000 αλληλεγγύως και εις ολόκληρον. 

Απόφαση ΓΔΕΕ: Μείωση του προστίμου στο ποσό των 125.646.000 ευρώ αλληλεγγύως και εις ολόκληρον.

3. Στις εταιρίες UniCredit και UniCredit Bank επιβλήθηκε από την Επιτροπή πρόστιμο ύψους 69.442.000 ευρώ αλληλεγγύως και εις ολόκληρον. 

Απόφαση ΓΔΕΕ: Μείωση του προστίμου στο ποσό των 65.000.000 ευρώ αλληλεγγύως και εις ολόκληρον.

Όσον δε αφορά τη Nomura, το Γενικό Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η Επιτροπή υπέπεσε σε πλάνη κατά τον καθορισμό ενός από τα στοιχεία του προστίμου αρνούμενη να χρησιμοποιήσει τα ακριβή δεδομένα που της είχε παράσχει η εν λόγω τράπεζα. Στην περίπτωση της UniCredit, το Γενικό Δικαστήριο κατέληξε ότι η αντίθετη προς τους κανόνες του ανταγωνισμού συμπεριφορά άρχισε 17 ημέρες αργότερα από την ημερομηνία που προσδιόρισε η Επιτροπή. 

Εκτός αυτού, το Γενικό Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για ενιαία και διαρκή παράβαση και ότι οι ανταλλαγές εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών καθώς και οι πρακτικές καθορισμού τιμών και κατανομής της πελατείας τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή αγορά των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων είναι ιδιαιτέρως επιζήμιες για τον ανταγωνισμό. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν όφειλε να αναζητήσει ή να αποδείξει τα αποτελέσματα που είχαν οι επίμαχες συμπεριφορές των διαπραγματευτών στον ανταγωνισμό. 

Το Γενικό Δικαστήριο υπενθύμισε ότι οι ενδεχόμενες αντίθετες προς τους κανόνες του ανταγωνισμού ενέργειες ενός υπαλλήλου καταλογίζονται στην επιχείρηση στην οποία αυτός ανήκει. Επομένως, οι τράπεζες ευθύνονται για τις συμπεριφορές των διαπραγματευτών τους. 

Τέλος, το Γενικό Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι η Επιτροπή είχε έννομο συμφέρον να διαπιστώσει τη διάπραξη παράβασης από την Bank of America και την Natixis, στις οποίες δεν επιβλήθηκε πρόστιμο. Συγκεκριμένα, το γεγονός ότι με την απόφαση οι εν λόγω τράπεζες προσδιορίστηκαν ως αυτουργοί της παράβασης συνέβαλε στην απόδειξη της παράβασης ή στη διευκρίνιση του περιεχομένου της παραβατικής συμπεριφοράς των διαπραγματευτών.

Γίνεται υπόμνηση ότι η προσφυγή ακυρώσεως αποσκοπεί στην ακύρωση πράξεων των οργάνων της Ένωσης που αντιβαίνουν στο δίκαιο της Ένωσης. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τα κράτη μέλη, τα όργανα της Ένωσης και οιιδιώτες μπορούν να ασκήσουν προσφυγή ακυρώσεως ενώπιον του Δικαστηρίου ή του Γενικού Δικαστηρίου. Αν η προσφυγή κριθεί βάσιμη, η πράξη ακυρώνεται. Το καθού όργανο της Ένωσης οφείλει να καλύψει το ενδεχόμενο κενό δικαίου που δημιουργεί η ακύρωση της πράξεως.

Περαιτέρω, κατά της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου και εντός δύο μηνών και δέκα ημερών από της κοινοποιήσεώς της μπορεί να ασκηθεί αναίρεση ενώπιον του Δικαστηρίου, περιοριζόμενη σε νομικά ζητήματα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στα αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά στην ιστοσελίδα CURIA