Μπορεί η ΕΕ να θεραπεύσει τις ελλείψεις σε φάρμακα κρίσιμης σημασίας;
Η Ελλάδα μεταξύ των χωρών που επελέγησαν από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο για ενημερωτική επίσκεψη
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, η έγκαιρη πρόσβαση σε βασικά φάρμακα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δημόσιας υγείας. Ασθενείς και συστήματα υγείας βασίζονται στον ασφαλή και σταθερό εφοδιασμό με φάρμακα, είτε πρόκειται για κοινά αντιβιοτικά είτε για σωτήριες για τη ζωή του ασθενούς θεραπείες. Ωστόσο, το ζήτημα των ελλείψεων φαρμάκων εξακολουθεί να απασχολεί τα πρωτοσέλιδα και τα φαρμακεία μετά βίας ανταποκρίνονται στη ζήτηση. Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) διενεργεί έλεγχο για να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των ενωσιακών μέτρων που ελήφθησαν προκειμένου να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα φαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η έκθεση αναμένεται να δημοσιευθεί το φθινόπωρο.
Η ΕΕ έχει αναγνωρίσει εδώ και χρόνια ότι η διασφάλιση της πρόσβασης σε φάρμακα δεν περιορίζεται στις πτυχές της έρευνας, της καινοτομίας και της παραγωγής, αλλά περιλαμβάνει και την εξασφάλιση της σταθερής διαθεσιμότητας των φαρμακευτικών προϊόντων για όσους τα έχουν ανάγκη και όταν τα χρειάζονται. Παρόλα αυτά, οι ελλείψεις φαρμάκων εξακολουθούν να αποτελούν πρόβλημα που αφορά ολόκληρη την ΕΕ. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, οι ελλείψεις φαρμάκων κρίσιμης σημασίας αποκάλυψαν τρωτά σημεία στην αλυσίδα εφοδιασμού. Δυστυχώς, τα προβλήματα αυτά δεν λύθηκαν ως διά μαγείας με τη λήξη της.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν την ευθύνη τόσο της χάραξης της πολιτικής τους στον τομέα της υγείας και της παροχής υπηρεσιών υγείας, όσο και της διαχείρισης των ελλείψεων φαρμάκων. Η ΕΕ μπορεί να προσφέρει στήριξη όταν κάποια χώρα βρεθεί αντιμέτωπη με κρίσιμες ελλείψεις (λόγου χάριν όταν μια κυβέρνηση ζητήσει βοήθεια) ή σε περίπτωση διασυνοριακών απειλών κατά της δημόσιας υγείας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχείρησε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των ελλείψεων αυτών μέσω μιας σειράς πρωτοβουλιών. Τα σημαντικότερα πρόσφατα έγγραφα είναι η πρόταση πράξης για τα φάρμακα κρίσιμης σημασίας(opens in new window) (2025), η ανακοίνωση του 2023 για την αντιμετώπιση των ελλείψεων φαρμάκων(opens in new window) και η ανακοίνωση του 2020 σχετικά με μια φαρμακευτική στρατηγική για την Ευρώπη. Παρά τις προσπάθειες αυτές, δεν υπήρξε νομοθετική αλλαγή και οι ελλείψεις επιμένουν ή και έχουν ενταθεί σε ορισμένα κράτη μέλη.
Στην κατάσταση αυτή συντελούν διάφοροι παράγοντες, όπως προβλήματα στην παραγωγή, τρωτά σημεία στην αλυσίδα εφοδιασμού, η αυξανόμενη ζήτηση και οι τιμολογιακές ή ρυθμιστικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΕΣ διενεργεί έλεγχο σχετικά με τη διαθεσιμότητα φαρμάκων στην ΕΕ. Θα εξετάσουμε κατά πόσον η φαρμακευτική στρατηγική της ΕΕ και οι πρόσφατες πρωτοβουλίες αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις ελλείψεις στην Ευρώπη. Για τον σκοπό αυτό, οι ελεγκτές πραγματοποίησαν ενημερωτικές επισκέψεις στη Δανία, την Ελλάδα και τη Γαλλία, χώρες που επελέγησαν λόγω των διαφορετικών εμπειριών τους στη διαχείριση των ελλείψεων φαρμάκων, του μεγέθους των συστημάτων υγείας τους και του ρόλου τους στη φαρμακευτική αγορά. Τα ευρήματα του ελέγχου θα φωτίσουν την πρόοδο που έχει επιτύχει η ΕΕ όσον αφορά τη διασφάλιση του εφοδιασμού με φάρμακα και όσα μένουν ακόμη να γίνουν.
