Απομακρυσμένη διαχείριση της ενωσιακής ανθρωπιστικής βοήθειας: το ΕΕΣ ζητά να βελτιωθεί η εφαρμοζόμενη προσέγγιση
Η απομακρυσμένη διαχείριση των ανθρωπιστικών δράσεων συνοδεύεται από εγγενή προβλήματα, όπως ανακρίβειες στις εκτιμήσεις των αναγκών που βασίζονται σε μη επαληθευμένες, αναξιόπιστες ή μεροληπτικές πληροφορίες ή ανεπάρκειες στον συντονισμό και την επιχειρησιακή ποιότητα –όλα τους επιζήμια για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ / ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
- 918 εκατομμύρια ευρώ ενωσιακής βοήθειας υπό μερική ή εξ ολοκλήρου απομακρυσμένη διαχείριση εγκρίθηκαν μεταξύ 2019 και 2023
- Σε δυσπρόσιτες περιοχές, η βοήθεια μπορεί ορισμένες φορές να χορηγηθεί αποκλειστικά μέσω τοπικών εταίρων
- Δεν είναι όλοι οι εταίροι στην αλυσίδα χορήγησης της βοήθειας πιστοποιημένοι από την ΕΕ
Οι ειδικοί κίνδυνοι που συνδέονται με την απομακρυσμένη διαχείριση της ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ δεν αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά, σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε σήμερα το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ). Σε περιοχές όπου η πρόσβαση είναι δύσκολη, είτε για λόγους ασφάλειας είτε λόγω περιορισμών που επιβάλλουν οι τοπικές αρχές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρμόζει μια προσέγγιση απομακρυσμένης διαχείρισης για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω των εταίρων της. Ωστόσο, η συγκεκριμένη προσέγγιση έχει αδυναμίες και το ΕΕΣ συνιστά την αντιμετώπισή τους.
Η απομακρυσμένη διαχείριση των ανθρωπιστικών δράσεων συνοδεύεται από εγγενή προβλήματα, όπως ανακρίβειες στις εκτιμήσεις των αναγκών που βασίζονται σε μη επαληθευμένες, αναξιόπιστες ή μεροληπτικές πληροφορίες ή ανεπάρκειες στον συντονισμό και την επιχειρησιακή ποιότητα –όλα τους επιζήμια για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας. Συνδέεται επίσης με σημαντικούς κινδύνους για την ασφάλεια, κινδύνους απάτης ή εκτροπής της βοήθειας και, φυσικά, με τον κίνδυνο προσβολής της φήμης. Για όλους αυτούς τους λόγους, η πολιτική της ΕΕ είναι να χρηματοδοτεί δράσεις που τελούν υπό απομακρυσμένη διαχείριση μόνο ως έσχατη λύση. Μεταξύ 2019 και 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χρηματοδότηση 164 ανθρωπιστικών δράσεων υπό εν μέρει ή εξ ολοκλήρου απομακρυσμένη διαχείριση σε 10 χώρες. Η συνεισφορά της ΕΕ σε αυτές τις δράσεις ανήλθε συνολικά σε 918 εκατ. ευρώ (ποσό που αντιστοιχεί στο 8 % περίπου των συνολικών ανθρωπιστικών δαπανών της ΕΕ για την ίδια περίοδο). Το ΕΕΣ εξέτασε δείγμα δράσεων στη Σομαλία, τη Συρία και την Ουκρανία.
«Συχνά, οι εργαζόμενοι στον ανθρωπιστικό τομέα συναντούν εμπόδια στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν εκείνους που έχουν ανάγκη», δήλωσε η Bettina Jakobsen, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για τον έλεγχο. «Η ΕΕ έχει στη φαρέτρα της ένα πλαίσιο που εξυπηρετεί την παροχή σωτήριας βοήθειας ακόμη και σε δυσπρόσιτες περιοχές. Επιθυμία όλων είναι το πλαίσιο αυτό να λειτουργεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο· γι' αυτό και ζητούμε την περαιτέρω βελτίωσή του»
Το ΕΕΣ διαπίστωσε αδυναμίες στον σχεδιασμό της προσέγγισης της απομακρυσμένης διαχείρισης από την Επιτροπή, όπως και στον τρόπο εφαρμογής της. Ο ορισμός της απομακρυσμένης διαχείρισης στις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές είναι ασαφής και παρωχημένος. Είναι επομένως πιθανό καταστάσεις στις οποίες η διαχείριση μιας δράσης γίνεται υπό απομακρυσμένη διαχείριση να μην επισημαίνονται ως τέτοιες, όπως θα έπρεπε. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την παρακολούθηση των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ δράσεων και την αναφορά στοιχείων σχετικά αυτές. Το ΕΕΣ αναφέρει επίσης ότι η απομακρυσμένη διαχείριση –ακριβώς λόγω των ειδικών προκλήσεων που συνεπάγεται– ενέχει αυξημένους κινδύνους τους οποίους η Επιτροπή δεν αντιμετωπίζει επαρκώς.
Ένα ακόμη ζήτημα που εντόπισε το ΕΕΣ είναι ότι οι εταίροι υλοποίησης μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ δεν έχουν λάβει πιστοποίηση που να βεβαιώνει την ικανότητά τους να εκτελούν ενωσιακά κονδύλια σύμφωνα με τις αρχές και τους κανόνες της Ένωσης για την ανθρωπιστική βοήθεια. Σύμφωνα με το ΕΕΣ, στο πλαίσιο της διαδικασίας πιστοποίησης θα πρέπει να εξακριβώνεται κατά πόσον οι ΜΚΟ έχουν την ικανότητα να εποπτεύουν επαρκώς πώς οι τοπικοί εταίροι υλοποίησης επιτυγχάνουν τους συμφωνηθέντες στόχους. Επιπλέον, πιστοποιημένοι εταίροι που εδρεύουν στην ΕΕ συχνά επιλέγουν να υλοποιήσουν δράσεις μέσω των μητρικών τους ΜΚΟ που εδρεύουν σε τρίτες χώρες. Το ΕΕΣ επισημαίνει ότι θα έπρεπε να αποκομίζεται εύλογη βεβαιότητα σχετικά με την τεχνική και διοικητική ικανότητα των εν λόγω εταίρων υλοποίησης που επιφορτίζονται με τη διαχείριση ενωσιακών πόρων.
Χάρη στο δίκτυο εμπειρογνωμόνων της στο πεδίο, η Επιτροπή μπορεί να λαμβάνει τεκμηριωμένες αποφάσεις και να παρακολουθεί τις χρηματοδοτούμενες δράσεις. Παρόλα αυτά, το ΕΕΣ διαπίστωσε προβλήματα στα στοιχεία που ανέφεραν οι εταίροι υλοποίησης της ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ ορισμένες εκθέσεις σχετικά με την απομακρυσμένη διαχείριση ήταν ανακριβείς ή δεν περιλάμβαναν συγκεκριμένες πληροφορίες. Το γεγονός δε ότι οι εταίροι δεν υποχρεούνται να αναφέρουν ποιες δράσεις υλοποιούνται υπό απομακρυσμένη διαχείριση σημαίνει ότι οι συμφεροντούχοι δεν ενημερώνονται σχετικά με τις χώρες, τις δραστηριότητες, τη χρηματοδότηση, το πεδίο εφαρμογής και τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης. Για τον λόγο αυτό, το ΕΕΣ τονίζει ότι χρειάζεται μεγαλύτερη διαφάνεια κατά την αναφορά στοιχείων.
Σχετικοί σύνδεσμοι
