logo-print

To "ξεκλείδωτο" Wi - fi Internet

Φέρει ευθύνη ο κάτοχος modem για την παράλειψη της ασφάλισής του;

Ποιος μπορεί να φανταστεί τη ζωή σήμερα του χωρίς το διαδίκτυο! Εφιαλτικό, πραγματικά σενάριο. Ακόμα μεγαλύτερη ευκολία για τη χρήση του διαδικτύου αποτελεί η εισαγωγή του «ασύρματου διαδικτύου – WLAN» (wireless local area network – ασύρματo τοπικό δίκτυο), κάτι επιτρέπει τον πολλαπλασιασμό των συσκευών που έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, χωρίς να υπάρχει ανάγκη για συνεχή παροχή σήματος μέσω καλωδίου. Συνήθως, ο κάτοχός του το κλειδώνει με κωδικό για να έχει πρόσβαση μόνο όποιος αυτός εγκρίνει. Τι γίνεται όμως αν κάποιος "ξεχάσει" να το κλειδώσει και τρίτος βρει πρόσβαση στο διαδίκτυο για να "κατεβάσει" παράνομα αρχεία προστατευόμενα ως πνευματικά έργα; Η περίπτωση αυτή δεν έχει απασχολήσει ακόμα τα εθνικά δικαστήρια, όμως στην πιο προηγμένη (και) δικαϊκά Γερμανία, έχει αχθεί πολλάκις μπροστά στις δικαστικές αρχές.

Με την απόφασή του της 12.5.2010 – (Ι ZR 121/08), το Γερμανικό Ακυρωτικό (BGH) δέχθηκε ευθύνη του κατόχου της σύνδεσης στο διαδίκτυο, ο οποίος, αν και χρησιμοποιούσε ασύρματο διαμορφωτή – αποδιαμορφωτή (modem), είχε παραλείψει να τον ασφαλίσει επαρκώς έναντι χρήσης του από τρίτους, κάτι που θα μπορούσε να γίνει μέσω της ρύθμισης ενός προσωπικού κωδικού, αρκούμενος στον τυποποιημένο κωδικό, με τον οποίο η κατασκευάστρια του modem εταιρία εφοδιάζει όλες τις συσκευές που παράγει, με συνέπεια τρίτος – άγνωστος στον εναγόμενο κάτοχο της σύνδεσης – να αποκτήσει πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω του ασύρματου σήματος και να προβεί σε μία βλαπτική για την πνευματική ιδιοκτησία πράξη. Αν και ήταν φανερό, σύμφωνα με την κρίση των δικαστηρίων της ουσίας που προηγήθηκαν, ότι ο εναγόμενος δεν είναι δυνατό να τέλεσε ο ίδιος την προσβολή, επειδή την κρίσιμη χρονική στιγμή που αυτή εντοπίστηκε έλειπε σε διακοπές και ο υπολογιστής του βρισκόταν σε ένα κλειδωμένο γραφείο στο οποίο κανείς τρίτος δεν είχε πρόσβαση, έτσι ώστε η προσβολή θα μπορούσε να έχει τελεστεί μόνο από έναν τρίτο, ο οποίος πρέπει να είχε χρησιμοποιήσει το ασύρματο σήμα του εναγομένου κατόχου της σύνδεσης ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στη σύνδεση του εναγομένου στο διαδίκτυο, το BGH δεν απέρριψε την αγωγή. Αντιθέτως, ακολούθησε την από αυτό διαμορφωμένη νομολογία περί «ευθύνης από διατάραξη» (Störerhaftung) και καταδίκασε τον εναγόμενο κάτοχο της μη επαρκώς ασφαλισμένης σύνδεσης μόνο στην παράλειψη της βλαπτικής συμπεριφοράς (της παράλειψης ασφάλισης του modem μέσω ενός προσωπικού κωδικού, στην ουσία δηλαδή τον καταδίκασε να το «κλειδώσει»), δεν επιδικάστηκε όμως και αποζημίωση στην ενάγουσα.

Στο εθνικό μας δίκαιο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάτι τέτοιο είναι πρωτόγνωρο. Πώς μπορεί ευθύνη τρίτου να καταλογιστεί στον κύριο της υπόθεσης - κάτοχο του Modem, του οποίου η "διεύθυνση ΙΡ" φαίνεται να είναι η παραβατική και να κατεβάζει τα αρχεία; Πρώτα από όλα, υπάρχει ζήτημα προσωπικών δεδομένων στην αποκάλυψη της αληθούς ταυτότητας του κατόχου της ΙΡ. Σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, αυτό δεν επιτρέπεται, παρά μόνο για κάποια σοβαρά εγκλήματα. Έστω ότι αποκαλυφθεί όμως. Θα ευθύνεται με βάσει τις γενικές διατάξεις του νόμου για την πνευματική ιδιοκτησία ο "αμελής" κάτοχος, ακόμα και αν δεν παραβίασε ο ίδιος τα προσωπικά δεδομένα;

Εκτός της ζημίας, που αποτελεί αντικείμενο απόδειξης, κρίσιμη είναι η διαπίστωση της πλήρωσης και των λοιπών προϋποθέσεων της αξίωσης προς αποζημίωση, ήτοι της υπαιτιότητας και της αιτιώδους συνάφειας μεταξύ του νόμιμου λόγου ευθύνης και της ζημίας. Υπαιτιότητα μπορεί να στοιχειοθετηθεί, με τη μορφή της αμέλειας, δηλαδή της μη καταβολής της απαιτούμενης στις συναλλαγές επιμέλειας. Δεν είναι εκτός των παραστάσεων και του ορίζοντα κοινωνικών εμπειριών του μέσου κοινωνού του δικαίου η αντίληψη ότι η μη λήψη μέτρων προστασίας του ασύρματου δικτύου του μπορεί να το καταστήσει προσιτό και σε τρίτους, με ενδεχόμενο να προβούν σε παράνομες πράξεις κατά πνευματικών δικαιωμάτων. Η απολυτότητα του άυλου δικαιώματος που συνιστά η πνευματική ιδιοκτησία, όπως καθιερώνεται από το νόμο, έχει ακριβώς σκοπό της την αποφυγή οποιασδήποτε προσβολής από οποιονδήποτε και με οποιονδήποτε τρόπο, εξ ου δε και απαιτείται μεγαλύτερη επιμέλεια από τον καθένα για την προστασία της.

Συγχρόνως, η πρόσφατη οδηγία 2004/48/ΕK του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, έχει ρητό σκοπό της την παροχή αυξημένης προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων ενόψει της ανάπτυξης του διαδικτύου. Ως εκ τούτου, η επιμέλεια στις συναλλαγές πρέπει να είναι μεγαλύτερη και παραβάσεις, ακόμα και λόγω μικρής αβλεψίας, θεμελιώνουν αμελή συμπεριφορά. Από την άλλη, και αιτιώδης ήταν η παράλειψη για την επέλευση της  προσβολής. Όχι μόνο βάσει της θεωρίας της πρόσφορης αιτιότητας, αλλά και βάσει της θεωρίας του σκοπού του κανόνα δικαίου. Όπως διαπίστωσε και το BGH, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει ο καθένας κατά τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων ότι η μη λήψη μέτρων φύλαξης της σύνδεσης μπορεί να οδηγήσει, έστω και μέσω τρίτου, στην προσβολή. Άλλωστε, είναι εντός του σκοπού του κανόνα δικαίου (αρ. 65 ν. 2121/1993) να προστατευτεί η πνευματική ιδιοκτησία από κάθε προσβολή, πολλώ δε μάλλον μετά την εναρμόνιση του εθνικού μας δικαίου με την οδηγία 2004/48, που λαμβάνει ιδιαίτερη μέριμνα για τις προσβολές μέσω διαδικτύου.

Κατόπιν των ανωτέρω, πρέπει να δοθεί καταφατική απάντηση στο ερώτημα της ουσιαστικής βασιμότητας της ευθύνης του κατόχου της απροστάτευτης ή μη επαρκώς προστατευμένης σύνδεσης για αποκατάσταση της ζημίας του δικαιούχου, που προήλθε από τρίτον λόγω αθέμιτης χρήσης σήματος από την απροστάτευτη σύνδεση.

Η ευθύνη του κατόχου είναι εις ολόκληρον με την ευθύνη του δράστη κατά το άρθρο ΑΚ 926 περ. α (κοινή πράξη, με τη μορφή της σύγκλισης μίας αμελούς και μίας δόλιας πράξης, έστω και αν η συμβολή του κατόχου φαίνεται να είναι πολύ μικρότερη.

Το ποιο είναι το μέτρο της ευθύνης του καθ’ ενός θα κριθεί στην μεταξύ τους αναγωγική δίκη κατά το άρθρο ΑΚ 927.

*Βλ. γενικότερα το άρθρο μου στο νομικό περιοδικό Χρονικά Ιδιωτικού Δικαίου, τόμος 2012, σ. 390 επ., με παραπομπή σε περαιτέρω νομολογία.

 

Δρ. Ευάγγελος Μαργαρίτης

Ο Δρ. Ευάγγελος Μαργαρίτης είναι Δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω. Υπηρετεί στη Διεύθυνση Νομικών Υπηρεσιών Εισηγμένης στο Χρηματιστήριο Αθηνών Εταιρεία Ανάπτυξης και Αξιοποίησης Ακινήτων. Διατέλεσε Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Αστικού Δικαίου στη Νομική...

Η προσημείωση υποθήκης Μετά τους ν. 4842/2021 και 4871/2021

ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΉ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

Αθέτηση ρήτρας παρεκτάσεως αποκλειστικής διεθνούς δικαιοδοσίας και αποζημιωτική ευθύνη - Σειρά Μελέτες ΕΡΜΕΚ Νο 8

ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

send