Δεν παραβιάζει την ελευθερία της έκφρασης η καταδίκη επισκόπου για ρητορική μίσους (ΕΔΔΑ)

Με απόφασή του στην υπόθεση Williamson κατά Γερμανίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έκρινε ότι η ποινική καταδίκη ενός Βρετανού επισκόπου για ρητορική μίσους δεν παραβιάζει το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης (άρθρο 10 ΕΣΔΑ).

Η υπόθεση αφορά τον Richard Williamson, έναν Βρετανό επίσκοπο που κατοικεί στο Kent του Ηνωμένου Βασιλείου.

Τον Νοέμβριο του 2008 ένας δημοσιογράφος από το σουηδικό τηλεοπτικό κανάλι SVT-1 ζήτησε συνέντευξη από τον Williamson, στο πλαίσιο ενός σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε στο Zaitzkofen της Γερμανίας.

Κατά τη συνέντευξη, ο Williamson δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι πιστεύει πως δεν υπήρχαν θάλαμοι αερίων κατά τη διάρκεια του ναζιστικού καθεστώτος.

Η συνέντευξη προβλήθηκε τον Ιανουάριο του 2009 σε ένα Σουηδικό τηλεοπτικό πρόγραμμα.

Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς το περιφερειακό δικαστήριο του Regensburg της Γερμανίας έκρινε ένοχο τον Williamson για ρητορική μίσους και του επέβαλε πρόστιμο 12.000 ευρώ.

Το πρόστιμο μειώθηκε τελικώς έπειτα από σειρά εφέσεων και προσφυγών, με το αρμόδιο Περιφερειακό Δικαστήριο να κρίνει ότι ο Williamson είχε συνειδητοποιήσει ότι οι δηλώσεις του θα μπορούσαν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον ευρύτερου κοινού, ειδικά στη Γερμανία, λόγω της ιστορίας της, του γεγονότος ότι αποτέλεσε την τοποθεσία όπου έδωσε τη συνέντευξη, αλλά και ότι ο τότε Πάπας, Βενέδικτος XVI, ήταν Γερμανός.

Τελικώς η καταδίκη επικυρώθηκε, με το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας να αρνείται να αποδεχθεί τη συνταγματική του προσφυγή προς εκδίκαση.

Βασιζόμενος στο άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ελευθερία έκφρασης), ο Williamson προσέφυγε στο ΕΔΔΑ, υποστηρίζοντας ότι η ποινική καταδίκη του παραβίαζε το δικαίωμά του στην ελευθερία έκφρασης.

Ειδικότερα, υποστήριξε ότι δεν έπρεπε να εφαρμοστεί η γερμανική νομοθεσία αναφορικά με τις δηλώσεις του, καθώς το αδίκημα δεν είχε διαπραχθεί στην Γερμανία αλλά στη Σουηδία, όπου η δήλωσή του δεν είναι ποινικά κολάσιμη.

Επιπλέον, υποστήριξε ότι δεν είχε ποτέ την πρόθεση να μεταδοθεί η συνέντευξη του στη Γερμανία, ενώ είχε κάνει ό,τι μπορούσε προκειμένου να εμποδίσει τη μετάδοσή της εκεί.

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Το Δικαστήριο αρχικά επανέλαβε ότι το καθήκον του βάσει του άρθρου 10 ήταν να βεβαιωθεί ότι οι εθνικές αρχές βάσιζαν τις αποφάσεις τους σε μια αποδεκτή εκτίμηση των σχετικών γεγονότων.

Το περιφερειακό δικαστήριο διαπίστωσε ότι η άρνηση του Ολοκαυτώματος εκ μέρους του Williamson και η υποβάθμιση της γενοκτονίας που διαπράχθηκε εναντίον των Εβραίων είχε υπονομεύσει την αξιοπρέπεια των θυμάτων και μπορούσε να διαταράξει σοβαρά την δημόσια ειρήνη στη Γερμανία.

Το Δικαστήριο δεν βρήκε κανένα λόγο να διαφωνήσει με την εκτίμηση αυτή και θεώρησε αξιοσημείωτο ότι ο Williamson δεν είχε αποστασιοποιηθεί από το περιεχόμενο των δηλώσεών του, ούτε επικαλέστηκε παράνομη εκτίμηση του περιεχομένου τους από τα γερμανικά δικαστήρια.

Αυτό οδήγησε το Δικαστήριο στο συμπέρασμα ότι ο προσφεύγων είχε επιδιώξει να χρησιμοποιήσει το δικαίωμά του στην ελευθερία έκφρασης με το σκοπό την προώθηση ιδεών αντίθετων προς το κείμενο και το πνεύμα της Σύμβασης.

Παράλληλα, το ΕΔΔΑ υποστήρξε, μεταξύ άλλων, ότι η ποινή που του επιβλήθηκε ήταν ιδιαίτερα επιεικείς, εκτιμώντας ότι η παρέμβαση των γερμανικών δικαστηρίων ήταν ανάλογη προς τον θεμιτό σκοπό που επιδιωκόταν και ήταν «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία».

Ενόψει όλων αυτών, το Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή του Williamson ως προδήλως αβάσιμη.