Δημοσίευθηκε η ετήσια έκθεση για τους οικονομικούς λογαριασμούς των οργανισμών της ΕΕ από το Ευρ. Ελεγκτικό Συνέδριο

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Οι ελεγκτές της ΕΕ εγκρίνουν μεν τους λογαριασμούς των ευρωπαϊκών οργανισμών, ζητούν ωστόσο να ληφθούν μέτρα για τη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ). 

Συγκεκριμένα, στην έκθεσή του σχετικά με τους οργανισμούς της EE για το οικονομικό έτος 2018, η οποία δημοσιεύθηκε στις 15-10-2019, το ΕΕΣ ενέκρινε τους λογαριασμούς του συνόλου των 41 οργανισμών της ΕΕ για το 2018 και επιβεβαίωσε τα θετικά αποτελέσματα που αναφέρθηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Στη φετινή ετήσια έκθεση, η οποία δημοσιεύεται σήμερα, οι ελεγκτές πιστοποιούν ότι «οι εξετάσεις» όλων των οργανισμών είναι «καθαρές» ως προς τα έσοδα και τις δαπάνες - εξαιρουμένης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), λόγω των συνεχιζόμενων προβλημάτων με τις πληρωμές της. Ωστόσο, οι οργανισμοί οφείλουν να βελτιώσουν διάφορες πτυχές της δημοσιονομικής διαχείρισης, ιδίως δε τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζουν τις διαδικασίες για τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων, προκειμένου να συμμορφωθούν πλήρως με τους ισχύοντες κανόνες και να εξασφαλίσουν την αποδοτικότητα των δαπανών.

Οι οργανισμοί της ΕΕ εκτελούν συγκεκριμένα τεχνικά, επιστημονικά ή διαχειριστικά καθήκοντα που βοηθούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στη χάραξη και την υλοποίηση πολιτικών σε τομείς όπως η υγεία, η ασφάλεια, η προστασία, η ελευθερία και η δικαιοσύνη. Έχουν την έδρα τους σε διάφορα κράτη μέλη και απασχολούν περί τους 11.400 υπαλλήλους, ήτοι το ένα πέμπτο του συνόλου των υπαλλήλων της ΕΕ. Ο συνολικός προϋπολογισμός τους για το 2018 ανερχόταν σε 4,2 δισεκατομμύρια ευρώ (20% αύξηση σε σχέση με το 2017), ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 2,9% του συνολικού γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ.

Οι ελεγκτές διατύπωσαν γνώμη χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τους λογαριασμούς του 2018 και των 41 οργανισμών που υπέβαλαν σε έλεγχο, καθώς οι λογαριασμοί αυτοί απεικονίζουν εύλογα την οικονομική κατάσταση, τις πράξεις και τις ταμειακές ροές τους, σύμφωνα με τις επιταγές των λογιστικών κανόνων. Επιπλέον, οι ελεγκτές διατύπωσαν γνώμη χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων εσόδων και πληρωμών των οργανισμών, εξαιρουμένης της EASO, για την οποία διατύπωσαν γνώμη με επιφύλαξη (και όχι πλέον αρνητική γνώμη) σχετικά με τις πληρωμές.

Η EASO, η οποία παρέχει υποστήριξη στα κράτη μέλη – επί του παρόντος κυρίως στην Ιταλία και την Ελλάδα – στο πλαίσιο της μεταναστευτικής κρίσης, έχει κάνει συγκεκριμένα θετικά βήματα για τη βελτίωση της διοίκησής της. Ωστόσο, οι ελεγκτές εντόπισαν και πάλι παρατυπίες σε μια ιδιαίτερα σημαντική διαδικασία σύναψης σύμβασης του 2018, γεγονός που καταδεικνύει ότι τα διορθωτικά μέτρα δεν έχουν ακόμη αναπτύξει το πλήρες δυναμικό τους. Επιπλέον, ιδιαίτερο προβληματισμό εγείρει η κατάσταση που επικρατεί όσον αφορά το προσωπικό της EASO, και μάλιστα οι κενές θέσεις στελεχών στη διοίκηση. Επίσης, λόγω του ανεπαρκούς αριθμού των εμπειρογνωμόνων που παρέχουν τα κράτη μέλη, η EASO ανέθεσε βασικά καθήκοντα σε οικονομικούς φορείς σε τέτοιο ποσοστό, ώστε εξαρτάται πλέον από αυτούς σε κρίσιμο βαθμό. Αυτό δημιούργησε μόνιμο κίνδυνο για την επιχειρησιακή συνέχεια σε έναν ευαίσθητο τομέα με καθοριστική σημασία για την αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη.

Οι ελεγκτές προειδοποιούν για πιθανή μείωση των εσόδων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) και της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΑΤ), δύο οργανισμών που μέχρι πρότινος είχαν την έδρα τους στο Λονδίνο, αφενός, και των οργανισμών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εποπτείας των ασφαλίσεων και των συντάξεων (EIOPA) και των κινητών αξιών (ESMA), αφετέρου, κατόπιν της απόφασης του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ. Τονίζουν, εξάλλου, το γεγονός ότι οι έλεγχοι που διενεργεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) όσον αφορά τις συμφωνίες χρηματοδότησης με τις συνεργαζόμενες χώρες δεν παράγουν ακόμη τα πλήρη αποτελέσματά τους. Επιπροσθέτως, όσον αφορά την ESMA και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA), εφιστούν την προσοχή στο πόσο σημαντικό είναι οι υπολογισμοί των τελών να γίνονται επί τη βάσει επακριβών στοιχείων.

Η σύναψη δημόσιων συμβάσεων παραμένει ένας από τους τομείς με τον μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης σφάλματος στο πλαίσιο της δημοσιονομικής διαχείρισης των οργανισμών. Οι ελεγκτές εντόπισαν διάφορες αδυναμίες, περιλαμβανομένων της χρήσης ακατάλληλων κριτηρίων ανάθεσης, της αποδοχής ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών και της χρήσης των διαπραγματεύσεων αντί περισσότερο ανταγωνιστικών διαδικασιών. 

Οι ελεγκτές ενθαρρύνουν τους οργανισμούς να χρησιμοποιούν κοινές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων, προκειμένου να βελτιώσουν την αποδοτικότητά τους και να εξασφαλίσουν οικονομίες κλίμακας. Συγχρόνως, τους συνιστούν να χρησιμοποιούν συμβάσεις-πλαίσιο που να είναι αρκούντως ειδικές ώστε να επιτρέπουν τον θεμιτό ανταγωνισμό. Επίσης, προειδοποιούν για την υπερβολική εξάρτηση από αναδόχους, συμβούλους και προσωρινά απασχολούμενους, στους οποίους καταφεύγουν ορισμένοι οργανισμοί, προκειμένου να αντισταθμίσουν τις ελλείψεις σε προσωπικό υπαγόμενο στον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης. Πέραν τούτου, τονίζουν ότι, όταν οι οργανισμοί χρησιμοποιούν τέτοιο προσωπικό, οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί με την αποδοτικότητα των δαπανών και την τήρηση των νομικών απαιτήσεων

Δήλωση

«Οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί αποτελούν ζωτικό κομμάτι της αρχιτεκτονικής της ΕΕ, ο δε έλεγχός μας αποτελεί το “ετήσιο τσεκ-απ” στο οποίο πρέπει να υποβληθεί η δημοσιονομική διαχείρισή τους», δήλωσε ο Rimantas Šadžius, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για την έκθεση. «Για το 2018, πιστοποιούμε ότι “οι εξετάσεις” όλων των οργανισμών, πλην ενός, είναι “καθαρές”. Παρά ταύτα, στους περισσότερους χρειάζεται να γίνουν βελτιώσεις και ζητούμε τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των αδυναμιών στη δημοσιονομική διαχείριση, κυρίως στον τομέα των συναπτόμενων δημόσιων συμβάσεων.»

Ιστορικό

Ο αριθμός των οργανισμών που εμπίπτουν στην ελεγκτική αρμοδιότητα του ΕΕΣ έχει αυξηθεί με την πάροδο των ετών και, το 2019, ανέρχεται σε 43, περιλαμβανομένων δύο υπό σύσταση οργανισμών που δεν καλύπτονται από την εν προκειμένω έκθεση, της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της Ευρωπαϊκής Αρχής Εργασίας.

Οι περισσότεροι οργανισμοί δεν υλοποιούν μεγάλα προγράμματα δαπανών, αλλά εκτελούν καθήκοντα τεχνικού ή ρυθμιστικού χαρακτήρα. Με εξαίρεση το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), το Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών (CPVO) και το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης (SRB), που αυτοχρηματοδοτούνται και αναφέρονται στα δικά τους εσωτερικά συμβούλια, οι περισσότεροι οργανισμοί χρηματοδοτούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και υποβάλλουν ετησίως τους λογαριασμούς τους προς έγκριση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)