Γεν. Δικαστήριο ΕΕ: Ακυρώνεται εν μέρει η απόφαση του Frontex περί άρνησης πρόσβασης της Sea-Watch σε έγγραφα επιχείρησης στην κεντρική Μεσόγειο

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Με τη δημοσιευθείσα στις 24.04.2024 απόφασή του, το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΓΔΕΕ) ακύρωσε εν μέρει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) με την οποία απορρίφθηκε αίτημα της Sea-Watch για πρόσβαση σε έγγραφα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το ΓΔΕΕ, ο Frontex, παραλείποντας να μνημονεύσει ορισμένες φωτογραφίες στην απόφασή του, δεν δικαιολόγησε την άρνηση παροχής πρόσβασης στις εν λόγω φωτογραφίες. 

Ιστορικό της υπόθεσης

Η Sea-Watch είναι γερμανική ανθρωπιστική οργάνωση η οποία διεξάγει επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στην κεντρική Μεσόγειο θάλασσα. Τον Οκτώβριο του 2021 η Sea-Watch υπέβαλε ενώπιον του Frontex αίτημα για την παροχή πρόσβασης σε σειρά εγγράφων δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) 1049/2001, για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Όλα τα επίμαχα έγγραφα αφορούσαν αεροπορική επιχείρηση του Frontex στην κεντρική Μεσόγειο, η οποία διεξήχθη στις 30 Ιουλίου 2021. Η Sea-Watch ήθελε με τον τρόπο αυτό να βεβαιωθεί ότι ο Frontex και οι αρχές ορισμένων κρατών μελών δεν ενήργησαν, στο πλαίσιο της επιχείρησης, κατά παραβίαση της αρχής της μη επαναπροώθησης. Επρόκειτο για έγγραφα διαφόρων ειδών, ήτοι για εκθέσεις, έγγραφα επικοινωνίας, πρακτικά, καθώς και φωτογραφίες και βίντεο σχετικά με την επιχείρηση. 

Ο Frontex αρνήθηκε την παροχή πρόσβασης σε συνολικά 73 έγγραφα τα οποία εντόπισε στον κατάλογο των ζητηθέντων εγγράφων. Κατά τον Frontex, τα έγγραφα ενέπιπταν σε πλείονες εξαιρέσεις από το δικαίωμα πρόσβασης, μεταξύ των οποίων και η σχετική με την προστασία της δημόσιας ασφάλειας. Επιπλέον, ο Frontex αρνήθηκε να προβεί σε μερική γνωστοποίηση των ίδιων εγγράφων, με την αιτιολογία ότι ο όγκος των πληροφοριών που θα έπρεπε να απαλειφθεί ήταν δυσανάλογος σε σχέση με τις εναπομένουσες πληροφορίες που θα μπορούσαν να γνωστοποιηθούν και ότι μια τέτοια διαδικασία θα ήταν αντίθετη προς την αρχή της χρηστής διοίκησης.

Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το ΓΔΕΕ απέρριψε στην πλειονότητά τους τα επιχειρήματα που προέβαλε η Sea-Watch κατά της απόφασης του Frontex. 

Ωστόσο, το ΓΔΕΕ παρατήρησε ότι ο Frontex παρέλειψε να μνημονεύσει στην απόφασή του την ύπαρξη ορισμένων φωτογραφιών που καλύπτονται από το αίτημα της Sea Watch. Η παράλειψη αυτή σημαίνει ότι ο Frontex δεν δικαιολόγησε την άρνησή του να παράσχει πρόσβαση στις εν λόγω φωτογραφίες. 

Κατά συνέπεια, το ΓΔΕΕ ακύρωσε εν μέρει την απόφαση του Frontex κατά το μέρος που αρνήθηκε την παροχή πρόσβασης σε «όλες τις φωτογραφίες και τα βίντεο που σχετίζονται με την αεροπορική επιχείρηση που διεξήχθη στην κεντρική Μεσόγειο στις 30 Ιουλίου 2021».

Γίνεται υπόμνηση ότι η προσφυγή ακυρώσεως αποσκοπεί στην ακύρωση πράξεων των οργάνων της Ένωσης που αντιβαίνουν στο δίκαιο της Ένωσης. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τα κράτη μέλη, τα όργανα της Ένωσης και οι ιδιώτες μπορούν να ασκήσουν προσφυγή ακυρώσεως ενώπιον του Δικαστηρίου ή του Γενικού Δικαστηρίου. Αν η προσφυγή είναι βάσιμη, η πράξη ακυρώνεται. Το καθού όργανο της Ένωσης οφείλει να καλύψει το ενδεχόμενο κενό δικαίου που δημιουργεί η ακύρωση της πράξεως.

Υπενθυμίζεται ακόμα ότι κατά της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου και εντός δύο μηνών και δέκα ημερών από της κοινοποιήσεώς της μπορεί να ασκηθεί αναίρεση ενώπιον του Δικαστηρίου, περιοριζόμενη σε νομικά ζητήματα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στα αγγλικά και στα γαλλικά στην ιστοσελίδα CURIA