Ηλεκτρονικό εμπόριο: Ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να επιβάλει επιπλέον υποχρεώσεις σε πάροχο online υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος μέλος

Με μία ενδιαφέρουσα απόφασή του το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να επιβάλει επιπλέον υποχρεώσεις σε πάροχο online υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος μέλος (υποθέσεις s (C-662/22 και C-667/22, C-663/22, C-664/22 και C-666/22, C-665/22).

Ιστορικό υπόθεσης

Στην Ιταλία, οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών διαμεσολάβησης και μηχανών αναζήτησης, όπως οι Airbnb, Expedia, Google, Amazon και Vacation Rentals, υπόκεινται σε ορισμένες υποχρεώσεις βάσει εθνικών διατάξεων.

Αυτές υιοθετήθηκαν το 2020 και το 2021, με δηλωμένο στόχο την εξασφάλιση της κατάλληλης και αποτελεσματικής εφαρμογής του κανονισμού για την προώθηση της δικαιοσύνης και της διαφάνειας για τους επιχειρηματικούς χρήστες διαδικτυακών υπηρεσιών διαμεσολάβησης. Οι πάροχοι αυτών των υπηρεσιών πρέπει, μεταξύ άλλων, να είναι εγγεγραμμένοι σε ένα μητρώο που τηρείται από μια διοικητική αρχή (AGCOM), να της αποστέλλουν περιοδικά ένα έγγραφο σχετικά με την οικονομική τους κατάσταση, να της παρέχουν μια σειρά από λεπτομερείς πληροφορίες και να καταβάλλουν μια χρηματική εισφορά. Προβλέπονται κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με αυτές τις υποχρεώσεις.

Οι παραπάνω εταιρείες προσβάλλουν αυτές τις υποχρεώσεις ενώπιον ενός ιταλικού δικαστηρίου, με το επιχείρημα ότι η συνεπαγόμενη αύξηση των διοικητικών επιβαρύνσεων είναι αντίθετη με το δίκαιο της ΕΕ. Όλες αυτές οι εταιρείες – εκτός από την Expedia, η οποία είναι εγκατεστημένη στις Ηνωμένες Πολιτείες – επικαλούνται την αρχή της ελευθερίας παροχής υπηρεσιών και ισχυρίζονται ότι υπάγονται κυρίως στο νομικό σύστημα του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένες (στην προκειμένη περίπτωση, η Ιρλανδία ή το Λουξεμβούργο).

Επομένως, θεωρούν ότι η ιταλική νομοθεσία δεν μπορεί να τους επιβάλει άλλες απαιτήσεις σχετικά με την πρόσβαση στη δραστηριότητα των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας. Σε αυτό το πλαίσιο, το ιταλικό δικαστήριο αποφάσισε να παραπέμψει το θέμα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κρίνει ότι το δίκαιο της ΕΕ αποκλείει μέτρα όπως αυτά που υιοθετήθηκαν από την Ιταλία.

Σύμφωνα με την Οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, είναι το κράτος μέλος καταγωγής της εταιρείας που παρέχει υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας που ρυθμίζει την παροχή αυτών των υπηρεσιών. Τα κράτη μέλη προορισμού, δεσμευμένα από την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης, υποχρεούνται, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις, να μην περιορίζουν την ελευθερία παροχής αυτών των υπηρεσιών.

Έτσι, η Ιταλία δεν μπορεί να επιβάλει σε παρόχους αυτών των υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένοι σε άλλα κράτη μέλη επιπλέον υποχρεώσεις που, αν και απαιτούνται για την παροχή αυτών των υπηρεσιών σε αυτήν τη χώρα, δεν επιβάλλονται στο κράτος μέλος καταγωγής τους.

Σύμφωνα με το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτές οι υποχρεώσεις δεν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις που επιτρέπονται από την Οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Πρώτον, είναι, υπό την επιβεβαίωση από το ιταλικό δικαστήριο, γενικής και αφηρημένης εφαρμογής. Δεύτερον, δεν είναι αναγκαίες για την προστασία ενός από τους στόχους γενικού συμφέροντος που αναφέρονται σε αυτήν την οδηγία. Επιπλέον, η καθιέρωση αυτών των υποχρεώσεων δεν δικαιολογείται από την πρόθεση, που επικαλούνται οι ιταλικές αρχές, να εξασφαλίσουν την κατάλληλη και αποτελεσματική εφαρμογή του προαναφερόμενου κανονισμού.