Μη αιτιολογημένη απόρριψη ελαφρυντικού (ΑΠ 956/2023)

Δεκτή έγινε αίτηση αναίρεσης κατά απόρριψης της ελαφρυντικής περίστασης της μετά την πράξη καλής συμπεριφοράς του άρθρου 84 παρ. 2ε του ΠΚ, λόγω ελλιπούς αιτιολογίας (ΑΠ 956/2023).

Συγκεκριμένα, κατά την κρίση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, για τη στοιχειοθέτηση της ελαφρυντικής περίστασης του 84 παρ. 2ε του ΠΚ, απαιτείται η επίκληση και απόδειξη μιας επί μακρόν θετικής ατομικής και κοινωνικής συμπεριφοράς του υπαιτίου, με κριτήριο τη στάση του μέσου συνετού και νομοταγούς πολίτη για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την αξιόποινη πράξη, ως αποτέλεσμα πραγματικής επίγνωσης από αυτόν των συνεπειών της πράξης του και σταθερού εναρμονισμού του προς τις επιταγές της έννομης τάξης υπό καθεστώς ελεύθερης κοινωνικής διαβίωσης. Δεν αρκεί απλώς η επίκληση καλής και συνήθους συμπεριφοράς.

Εν προκειμένω το δευτεροβάθμιο δικαστήριο απέρριψε το αίτημα του κατηγορουμένου περί αναγνώρισης της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ. 2ε ΠΚ, με την αιτιολογία ότι ο κατηγορούμενος επικαλέστηκε στοιχεία που αποτελούν χαρακτηριστικά της συνήθους συμπεριφοράς κάθε μέσου νομοταγούς πολίτη διαβιούντος υπό καθεστώς ελευθερίας, δηλαδή την επί μακρόν διαβίωσή του στην Ελλάδα μαζί με την σύντροφό του, την επαγγελματική του δραστηριότητα στο χώρο των συνεργείων καθαρισμού, την απόκτηση ακίνητης περιουσίας, το ότι είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του και έχει λευκό ποινικό μητρώο, και όχι, ως όφειλε, εκείνα τα θετικά και δηλωτικά της αρμονικής κοινωνικής διαβίωσής του επί μακρόν χρόνο μετά την τέλεση της πράξης του στοιχεία.

Κατά την κρίση του Άρειου Πάγου, ωστόσο, ο αυτοτελής ισχυρισμός του αναιρεσείοντος για την αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης της μετά την πράξη καλής συμπεριφοράς ήταν σαφής και ορισμένος, απορρίφθηκε δε από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο με ελλιπή αιτιολογία.

Το ανώτατο δικαστήριο επεσήμανε ότι στην προσβαλλόμενη απόφαση δεν εκτίθενται αρνητικά περιστατικά από τα οποία να προκύπτει ότι η επί έντεκα περίπου έτη μετά την πράξη του περιγραφόμενη συμπεριφορά του κατηγορουμένου και, συγκεκριμένα, ότι ζει και εργάζεται στην Ελλάδα, έχει αναπτύξει επιτυχή επαγγελματική του δραστηριότητα στο χώρο των συνεργείων καθαρισμού με απασχόληση τριάντα πέντε ατόμων, έχει αποκτήσει ακίνητη περιουσία και είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του, δεν θεμελιώνει θετική δραστηριότητα για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη του, ούτε περιλαμβάνει στη αιτιολογία της γιατί η ως άνω συμπεριφορά δεν είναι δηλωτική της μεταστροφής του χαρακτήρα του και της αρμονικής συμβίωσής του στην κοινωνία.

Απόσπασμα απόφασης

Το Δικαστήριο απέρριψε ομόφωνα τον αυτοτελή αυτό ισχυρισμό, με το ακόλουθο σκεπτικό: "Όσον αφορά την ελαφρυντική περίσταση, αυτή του 84 παρ. 2ε του ΠΚ, για να στοιχειοθετηθεί πρέπει αφενός μεν η συμπεριφορά του κατηγορουμένου να εκτείνεται σε μεγάλο διάστημα μετά την τέλεση του αδικήματος, αφετέρου δε η συμπεριφορά του να είναι καλή. Η καλή όμως συμπεριφορά δεν εννοείται ως παθητικά καλή διαγωγή ή ως μη κακή ή μόνο ως απουσία παραβατικότητας, αλλά προϋποθέτει επίκληση και απόδειξη θετικής ατομικής και κοινωνικής συμπεριφοράς του υπαιτίου, με κριτήριο τη στάση του μέσου συνετού και νομοταγούς πολίτη για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την αξιόποινη πράξη, ως αποτέλεσμα πραγματικής επίγνωσης από αυτόν των συνεπειών της πράξης του και σταθερού εναρμονισμού του προς τις επιταγές της έννομης τάξης υπό καθεστώς ελεύθερης κοινωνικής διαβίωσης (ακολουθεί παράθεση νομολογίας ΑΠ ).Επίσης για το ορισμένο αυτού του ισχυρισμού του δράστη, είτε κρατουμένου, είτε διαβιούντος υπό καθεστώς ελευθερίας, δεν αρκεί η επίκληση καλής και συνήθους συμπεριφοράς. Ο κατηγορούμενος επικαλέστηκε στοιχεία που αποτελούν χαρακτηριστικά της συνήθους συμπεριφοράς κάθε μέσου νομοταγούς πολίτη διαβιούντος υπό καθεστώς ελευθερίας δηλαδή επικαλέστηκε την επί μακρόν διαβίωση του εντολέως του στην Ελλάδα μαζί με την σύντροφό του, την επαγγελματική του δραστηριότητα στο χώρο των συνεργείων καθαρισμού, την απόκτηση ακίνητης περιουσίας, το ότι είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του και έχει λευκό ποινικό μητρώο και όχι, ως όφειλε, εκείνα τα θετικά και δηλωτικά της αρμονικής κοινωνικής διαβιώσεώς του επί μακρόν χρόνο μετά την τέλεση της πράξεώς του στοιχεία, τα οποία σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί στην αμέσως παραπάνω νομική σκέψη θα συνηγορούσαν στην παραδοχή του εν λόγω αυτοτελούς ισχυρισμού. Ως εκ τούτου το Δικαστήριο κρίνει ομόφωνα, ότι αυτοτελής ισχυρισμός του ως προς το σκέλος της αναγνωρίσεως της ελαφρυντικής περιστάσεως του άρθρου 84 παρ. 2ε ΠΚ(νόμος 4619/2019) πρέπει να απορριφθεί.". Σε σχέση με την απόρριψη του ανωτέρω αυτοτελούς ισχυρισμού του αναιρεσείοντος για την αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης της μετά την πράξη καλής συμπεριφοράς( άρθρο 84 παρ.2ε ΠΚ), που ήταν σαφής και ορισμένος, η προσβαλλόμενη απόφαση διέλαβε ελλιπή αιτιολογία, ενόψει του ότι δεν εκθέτει αρνητικά περιστατικά από τα οποία να προκύπτει ότι η επί έντεκα περίπου έτη μετά την πράξη του περιγραφόμενη συμπεριφορά του κατηγορουμένου, υπηκόου Βουλγαρίας και συγκεκριμένα ότι ζει και εργάζεται στην Ελλάδα, έχει αναπτύξει επιτυχή επαγγελματική του δραστηριότητα στο χώρο των συνεργείων καθαρισμού με απασχόληση τριάντα πέντε ατόμων, έχει αποκτήσει ακίνητη περιουσία και είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του, δεν θεμελιώνει θετική δραστηριότητα για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη του, ούτε περιλαμβάνει στη αιτιολογία της γιατί η ως άνω συμπεριφορά δεν είναι δηλωτική της μεταστροφής του χαρακτήρα του και της αρμονικής συμβίωσής του στην κοινωνία. Επομένως, ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' Κ.Ποιν.Δ πέμπτος λόγος αναίρεσης, για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς την απόρριψη του ως άνω αυτοτελούς ισχυρισμού είναι βάσιμος.

Δείτε αναλυτικά την απόφαση στο areiospagos.gr.