«Προ των πυλών» νέοι κανόνες για την αξιοποίηση των πόρων συνοχής μετά το 2020

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Οι προτεινόμενοι κανόνες για τα ταμεία του τομέα της συνοχής για την μετά το 2020 περίοδο είναι μεν απλούστεροι και περισσότερο ευέλικτοι, χρειάζονται ωστόσο πρόσθετες εγγυήσεις, σύμφωνα με νέα γνώμη του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ).

Συγκεκριμένα, η αριθ. 5/2018 γνώμη του ΕΕΣ σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, της 29ης Μαΐου 2018 για κανονισμό περί κοινών διατάξεων, η οποία δημοσιεύθηκε στις 31-10-2018, καταλήγει ότι τα νέα σχέδια σχετικά με τον τρόπο εκτέλεσης των ταμείων του τομέα της συνοχής της ΕΕ είναι απλούστερα και περισσότερο ευέλικτα. Οι ελεγκτές διατυπώνουν σειρά προτάσεων σχετικά με πώς μπορεί να εξασφαλιστεί ότι οι δαπάνες των κρατών μελών θα έχουν πραγματικό αντίκτυπο και θα είναι σύννομες.

Ο προτεινόμενος κανονισμός περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) για την περίοδο 2021-2027 καλύπτει επτά ταμεία που αφορούν τις επενδύσεις στην περιφερειακή ανάπτυξη και στην απασχόληση, την ασφάλεια και την προστασία των συνόρων, καθώς και μέτρα για την υποστήριξη των μεταναστών στα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι συνολικοί πόροι των ταμείων αυτών θα μπορούσαν να ανέλθουν σε 360 δισεκατομμύρια ευρώ, ήτοι έως και στο ένα τρίτο του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027. Ο κανονισμός ορίζει κοινούς στόχους πολιτικής, καθορίζει την κατανομή των κονδυλίων μεταξύ των κρατών μελών και θέτει κανόνες για τον προγραμματισμό της σχετικής πολιτικής και την εφαρμογή της.

Στη γνώμη τους οι ελεγκτές εκφράζουν την ικανοποίησή τους για τις επίμονες προσπάθειες που καταβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επίτευξη απλούστευσης, η οποία, εάν εφαρμοστεί σωστά στην πράξη, μπορεί να μειώσει τον διοικητικό φόρτο και να μετατοπίσει το κέντρο βάρους από τις εισροές στα αποτελέσματα. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ελεγκτές, ορισμένες διατάξεις πάσχουν από ασάφεια, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικές ερμηνείες που, με τη σειρά τους, μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ασφάλεια δικαίου. Η απλούστευση δεν πρέπει να συνεπάγεται μεγαλύτερους κινδύνους για τη συμμόρφωση προς τους κανόνες, ούτε να αποτελεί πρόσκομμα στη βέλτιστη αξιοποίηση των περιορισμένων πόρων της ΕΕ, προειδοποιούν οι ελεγκτές.

Στο έγγραφο επισημαίνεται επίσης ότι η Επιτροπή προτείνει πέντε στόχους πολιτικής υψηλού επιπέδου, αντί να συνδέει τις δαπάνες με κάποια στρατηγική που να αφορά ολόκληρη την ΕΕ. Οι στόχοι αυτοί, ωστόσο, δεν είναι σχεδιασμένοι κατά τρόπο που να επιτρέπει τη μετάφρασή τους σε μετρήσιμα αποτελέσματα ή τιμές-στόχο που θα πρέπει να επιτευχθούν σε επίπεδο ΕΕ. Συνεπώς, δηλώνουν οι ελεγκτές, μπορεί τελικά να αποδειχθεί ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση έχει ως γνώμονα τις επιδόσεις ακόμη λιγότερο από ό,τι συμβαίνει την περίοδο 2014-2020.

Οι ελεγκτές υπογραμμίζουν ότι ο προτεινόμενος κανονισμός μεταφέρει στα κράτη μέλη πρόσθετες αρμοδιότητες ως προς τη διαχείριση και τον έλεγχο των κονδυλίων της ΕΕ. Ο περιορισμός, ή ακόμη χειρότερα η κατάργηση, της από μέρους της Επιτροπής εποπτείας του τρόπου με τον οποίο τα κράτη μέλη δαπανούν τα κονδύλια της ΕΕ θα μπορούσε να υπονομεύσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τη μείωση του επιπέδου των παράτυπων και αναποτελεσματικών δαπανών στον τομέα της συνοχής, προειδοποιούν οι ελεγκτές.

Δήλωση    

«Γενικώς, από την αξιολόγησή μας προκύπτει ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατάφερε να απλουστεύσει το γράμμα των συναφών διατάξεων, ωστόσο δεν δίδεται μεγαλύτερη έμφαση στην αποδοτικότητα των σχετικών δαπανών, ενώ αποδυναμώνονται εν μέρει και οι περί λογοδοσίας ρυθμίσεις», δήλωσε η Iliana Ivanova, Μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και αρμόδια για τη γνώμη. «Υποβάλλουμε προς εξέταση στους νομοθέτες και στην Επιτροπή 58 προτάσεις, οι οποίες, εάν υιοθετηθούν, θα οδηγήσουν σε μια αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη πολιτική συνοχής».

Ιστορικό

Στις 29 Μαΐου 2018, η Επιτροπή δημοσίευσε πρόταση κανονισμού για τον καθορισμό κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) για επτά ταμεία της ΕΕ για την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, 2021-2027. Τα εν λόγω επτά ταμεία είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+), το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης (ΤΑΜΕ), το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ) και το Μέσο για τη Διαχείριση των Συνόρων και των Θεωρήσεων (ΜΔΣΘ). Η ευθύνη για τη διαχείριση των ταμείων αυτών επιμερίζεται μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών.

Υπενθυμίζεται ότι το ΕΕΣ συμβάλλει στη βελτίωση της δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ δημοσιεύοντας γνώμες επί προτάσεων για νέα νομοθεσία με δημοσιονομικό αντίκτυπο ή για την τροποποίηση της ισχύουσας. Οι γνώμες αυτές χρησιμοποιούνται από τις νομοθετικές αρχές, ήτοι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, στο πλαίσιο των εργασιών τους.

Η νομική βάση της πρότασης της Επιτροπής συνεπάγεται υποχρεωτική γνωμοδότηση από το ΕΕΣ.

Η τελική νομοθετική πράξη για τη θέσπιση του ΚΚΔ θα πρέπει να εγκριθεί από τους συννομοθέτες της ΕΕ, ήτοι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η εν προκειμένω γνώμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την εισήγηση τροποποιήσεων στην πρόταση της Επιτροπής.

Στις 7 Νοεμβρίου, το ΕΕΣ θα δημοσιεύσει γνώμη σχετικά με την προτεινόμενη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ για την μετά το 2020 περίοδο.

Το πλήρες κείμενο της γνώμης είναι διαθέσιμο στην αγγλική γλώσσα στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)