Σύμφωνο συμβίωσης

Σημείωση: Εκκρεμούν αλλαγές στο κείμενο λόγω της έκδοσης του Ν. 4356/2015.

Για διάφορους πολιτισμικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους έχει εδώ και καιρό εμφανιστεί και στη χώρα μας η ανάγκη να αναγνωριστεί νομικά η συμβίωση δύο προσώπων χωρίς να είναι ανάγκη να συνάψουν γάμο μεταξύ τους. Την ανάγκη αυτή προσπαθεί να καλύψει στην Ελλάδα το σύμφωνο συμβίωσης του νόμου 3719/2008.

Τα πρόσωπα που καταρτίζουν τη σύμβαση αυτή είναι υποχρεωτικό να είναι διαφορετικού φύλου, πολλοί όμως θεωρούν ότι το σύμφωνο συμβίωσης αποτελεί το έδαφος πάνω στο οποίο θα μπορεί ενδεχομένως να αναγνωριστεί στο μέλλον το ίδιο δικαίωμα και για τα ζευγάρια με άτομα του ίδιου φύλου.

Το σύμφωνο δεν επιτρέπεται να συναφθεί, αν κάποιο από τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι ήδη δεσμευμένο (με γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης) ή υιοθετημένο από το άλλο μέρος ή αν τα μέρη είναι μεταξύ τους συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας (σε ευθεία γραμμή όλοι βαθμοί, εκ του πλαγίου μέχρι τέταρτο).

Από νομικής άποψης έχει ομοιότητες και διαφορές με το γάμο όσον αφορά στις σχέσεις μεταξύ των δύο προσώπων, τα τέκνα, τις κληρονομικές σχέσεις.
Για παράδειγμα, τα μέρη σε ένα σύμφωνο συμβίωσης (σύμβιοι) αντιμετωπίζονται από το νόμο ως σύζυγοι τόσο στην υποβοηθουμένη αναπαραγωγή όσο και στο τεκμήριο πατρότητας. Ελαφρώς δυσμενέστερα, σε σχέση πάντα με τους συζύγους, αντιμετωπίζονται στις κληρονομικές σχέσεις (νόμιμη μοίρα, εξ αδιαθέτου διαδοχή), ενώ διαφορές υπάρχουν στην υποχρέωση διατροφής και στην ακύρωση του συμφώνου.

Όσον αφορά τον τύπο, το σύμφωνο υπογράφεται αυτοπροσώπως από τα πρόσωπα ενώπιον συμβολαιογράφου και εν συνεχεία καταχωρείται στο Ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας τους, ενώ η λύση έχει τον ίδιο τύπο, μπορεί όμως να ζητηθεί κι από το ένα μόνο μέρος με κοινοποίηση της συμβολαιογραφικής του δήλωσης μέσω δικαστικού επιμελητή στο άλλο μέλος, καθώς και αυτοδικαίως, ήτοι στην περίπτωση σύναψης γάμου.