Την επιβολή προστίμου στην Ελλάδα για τα λύματα του Θριασίου Πεδίου ζητά η Κομισιόν

To 2000, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ζητήσει από τις ελληνικές αρχές στοιχεία σχετικά με τα μέτρα που είχαν λάβει για την εφαρμογή της οδηγίας 91/271/ΕΟΚ για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων.

Οι ελληνικές αρχές της διαβίβασαν λεπτομερή στοιχεία, ωστόσο, για την περιοχή του Θριασίου Πεδίου (όπου συγκαταλέγονται οι οικισμοί της Ελευσίνας, του Ασπρόπυργου, της Μαγούλας και της Μάνδρας), αναγνώρισαν την ανυπαρξία συστήματος επεξεργασία λυμάτων και αναφέρθηκαν στις προσπάθειες ολοκλήρωσης σχετικού σχεδίου, σύμφωνα με το οποίο οι προγραμματισμένες εγκαταστάσεις δεν αναμένονταν να λειτουργήσουν πριν το 2004.

Η οδηγία 91/271/ΕΟΚ για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων απαιτεί την ύπαρξη αποχετευτικού δικτύου για τα αστικά λύματα που καταλήγουν σε ευαίσθητες περιοχές.

Το άρθρο 5 επιβάλλει τα αστικά λύματα να αποτελούν το αντικείμενο επεξεργασίας αυστηρότερης αυτής της δευτεροβάθμιας επεξεργασίας πριν από την απόρριψή τους στις ευαίσθητες περιοχές, το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1998 για τους οικισμούς με ι.π. άνω των 10 000. Ο κόλπος της Ελευσίνας έχει χαρακτηριστεί ευαίσθητη περιοχή ήδη από το 1999.

Το 2002 η Επιτροπή προσέφυγε ενώπιον του ΔΕΕ (υπόθεση C-119/02) το οποίο αναγνώρισε ότι η έλλειψη αποχετευτικού δικτύου αστικών λυμάτων στην περιοχή του Θριασίου Πεδίου στοιχειοθετεί παράβαση (βλ. απόφαση της 24ης Ιουνίου 2004).

Το 2004 η Επιτροπή ζήτησε πληροφορίες από τις ελληνικές αρχές σχετικά με τα μέτρα που έλαβαν για να εκτελέσουν την απόφαση του ΔΕΕ.

Η συμμόρφωση με την απόφαση αυτή θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί μέσω της υλοποίησης διαφόρων σχεδίων:

• τη δημιουργία ενός κέντρου επεξεργασίας των EUR (CTEUR),
• την κατασκευή «κύριων» αγωγών (για το δίκτυο των αστικών λυμάτων) ή «βασικού δικτύου»,
• την κατασκευή των αγωγών (για το δίκτυο των αστικών λυμάτων) ή «δευτερεύοντος δικτύου»,
• τη σύνδεση των διαφόρων κατοικιών/βιομηχανιών της περιοχής (των δήμων Ασπρόπυργου, Ελευσίνας, Μάνδρας, Μαγούλας) με το δίκτυο των αστικών λυμάτων, ή «τριτοβάθμια δίκτυα».

Οι αρμόδιες ελληνικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού σχεδίου θα έπρεπε να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2010. Το βασικό δίκτυο ήταν σε στάδιο κατασκευής, το δευτερεύον δίκτυο έχει ολοκληρωθεί κατά 45 % και το τριτοβάθμιο δίκτυο είναι υπό κατασκευή. Οι αρχές ισχυρίζονταν ότι το CTEUR θα μπορούσε να συλλέγει τα αστικά λύματα του συνόλου του πληθυσμού της περιοχής πριν από το τέλος του 2010. Όσον αφορά το κύριο δίκτυο, θα καλύπτει το 100 % του πληθυσμού των δήμων Ασπρόπυργου και Μάνδρας, Μαγούλας και 2/3 της ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ (σωρευτικά περίπου 90 % για τους 4 δήμους). Ο υπόλοιπος πληθυσμός θα μπορούσε να καλυφθεί έως τις 30 Απριλίου 2011.

Το 2012, οι ελληνικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι το CTEUR λειτουργούσε από τις 27 Ιουλίου 2012 αλλά το δευτερογενές και τριτογενές δίκτυο δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί (αναμένονταν στο τέλος Μαρτίου 2013). Όσον αφορά το δευτερεύον δίκτυο θα είχε σχεδόν ολοκληρωθεί, με εξαίρεση ένα μέρος του Δήμου Ελευσίνας («Κάτω Ελευσίνα») όπου οι εργασίες καθυστέρησαν λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων. Οι αρχές διαβίβασαν επίσης στοιχεία για να αποδείξουν (τριτοβάθμια επεξεργασία για τα ευρώ που συλλέγονται) τη σύννομη λειτουργία της εγκατάστασης.

Η Επιτροπή εκτιμά ότι παρά την πάροδο δώδεκα ετών από την πρώτη καταδικαστική απόφαση, η Ελλάδα δεν την έχει ακόμη πλήρως εκτελέσει. Οι σταθμοί επεξεργασίας αστικών λυμάτων έχουν μεν ολοκληρωθεί και τεθεί σε λειτουργία από το 2012, έχοντας τη δυνατότητα να προβούν σε αφαίρεση του αζώτου, ωστόσο μόνο ένα ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό (28%) των αστικών λυμάτων της περιοχής του Θριασίου Πεδίου υπόκειται έως τώρα σε συλλογή και επεξεργασία.

Επιπλέον, η Επιτροπή δε έλαβε κανένα χρονοδιάγραμμα με αξιόπιστα στοιχεία ούτε άλλα στατιστικά στοιχεία ώστε να επαληθεύσει εάν τα αστικά λύματα υπόκεινται εν τέλει σε τριτοβάθμια επεξεργασία, ενώ οι διάφορες καταληκτικές ημερομηνίες που κατά καιρούς είχαν ανακοινωθεί από τις ελληνικές αρχές ουδέποτε τηρήθηκαν. Πέραν του τριτοβάθμιου δικτύου, που συνδέει διάφορες οικίες και βιομηχανίες της περιοχής, το δευτεροβάθμιο δίκτυο (κατασκευή μεγάλων αγωγών) επίσης δεν έχει ολοκληρωθεί, καθώς λείπει το τμήμα Κάτω Ελευσίνα του Δήμου Ελευσίνας.

Τον Ιούνιο του 2016, η Επιτροπή κατέθεσε τη δεύτερη προσφυγή της στο ΔΕΕ με αιτήματα:

• να διατάξει την Ελλάδα να καταβάλει στην Επιτροπή μια προτεινόμενη χρηματική ποινή ύψους 34.974,00 ευρώ ανά ημέρα καθυστέρησης στην εκτέλεση της πρώτης (C-119/02) από την ημέρα που θα εκδοθεί η απόφαση στην παρούσα υπόθεση μέχρι την ημέρα που θα έχει εκτελεστεί η πρώτη απόφαση,
• να επιβάλει Ελλάδα την καταβολή ημερησίου κατ' αποκοπή ποσού ύψους 3.828,00 ανά ημέρα από την ημέρα έκδοσης της πρώτης απόφασης έως την ημερομηνία που θα εκδοθεί η απόφαση στην παρούσα υπόθεση ή την ημερομηνία εκτέλεσης της πρώτης απόφασης εάν επέλθει νωρίτερα.

Υπενθυμίζεται ότι στις 14 Απριλίου 2004, το ΔΕΕ καταδίκασε την Ελλάδα (υπόθεση C-163/03) για την απόρριψη επικίνδυνων υγρών αποβλήτων (βυρσοδεψείων, εταιρίας υγρών καυσίμων, χαλυβουργείου κ.ά.) στα υπόγεια ύδατα της περιοχής του Θριασίου Πεδίου (παραβίαση της οδηγίας 80/68/ΕΟΚ, για την προστασία των υπογείων υδάτων).