Οι κανόνες για τους «αυτόχθονες παίκτες» της UEFA και της Βελγικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας θα μπορούσαν να είναι αντίθετοι με το δίκαιο της ΕΕ

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 21.12.2023 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι οι κανόνες της UEFA και της βελγικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου περί «ποδοσφαιριστών που έχουν καταρτισθεί στην ημεδαπή» ενδέχεται να αντιβαίνουν στο δίκαιο της Ένωσης.

Ειδικότερα, ένας ποδοσφαιριστής και ένας βελγικός σύλλογος προσέβαλαν το κύρος των κανόνων της Ένωσης Ευρωπαϊκών Ποδοσφαιρικών Ομοσπονδιών (UEFA) και της Βασιλικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαιρικών Συλλόγων (URBSFA) βάσει των οποίων επιβάλλεται η παρουσία στις ομάδες ενός ελάχιστου αριθμού «ποδοσφαιριστών που έχουν καταρτισθεί στην ημεδαπή». Το ΔΕΕ έκρινε ότι η συγκεκριμένη υποχρέωση ενδέχεται να συνιστά παράβαση τόσο των κανόνων περί ανταγωνισμού όσο και εκείνων περί ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων. Πάντως, το εθνικό δικαστήριο που έχει επιληφθεί της υποθέσεως πρέπει να ελέγξει αν τούτο όντως συμβαίνει εν προκειμένω.

Ιστορικό της υπόθεσης

Η UEFA επιβάλλει στους ποδοσφαιρικούς συλλόγους να έχουν στο δυναμικό των ομάδων τους έναν ελάχιστο αριθμό «ποδοσφαιριστών που έχουν καταρτισθεί στην ημεδαπή». Η URBSFA έχει θεσπίσει παρόμοιους κανόνες. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, οι εν λόγω κανόνες ορίζουν ότι ως «ποδοσφαιριστές που έχουν καταρτισθεί στην ημεδαπή» νοούνται όσοι έχουν καταρτισθεί σε εθνικό επίπεδο, μολονότι οι κανόνες της UEFA κάνουν λόγο και για ποδοσφαιριστές που έχουν καταρτισθεί εντός συγκεκριμένου συλλόγου. 

Ένας επαγγελματίας ποδοσφαιριστής και ένας βελγικός σύλλογος (η Royal Antwerp) προσέβαλαν το κύρος των ως άνω κανόνων ενώπιον βελγικού δικαστηρίου. Το δικαστήριο αυτό αποφάσισε να υποβάλει σχετικώς στο Δικαστήριο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως. 

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο επιβεβαίωσε, κατ’ αρχάς, ότι οι κανόνες της UEFA και της URBSFA εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης. Πράγματι, οι κανόνες αυτοί αφορούν την άσκηση οικονομικής και επαγγελματικής δραστηριότητας. Πρέπει, επομένως, να συνάδουν με τους κανόνες περί ανταγωνισμού και ελεύθερης κυκλοφορίας. 

Όσον αφορά τους κανόνες περί ανταγωνισμού, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι κανόνες περί ποδοσφαιριστών που έχουν καταρτισθεί στην ημεδαπή ενδέχεται να έχουν ως αντικείμενο ή ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της δυνατότητας των συλλόγων να ανταγωνίζονται μεταξύ τους προσλαμβάνοντας ταλαντούχους ποδοσφαιριστές, ανεξαρτήτως του τόπου καταρτίσεώς τους. Το ποδόσφαιρο υψηλού επιπέδου, όμως, αποτελεί τομέα όπου το ταλέντο και η αξία έχουν ουσιώδη σημασία. Στο εθνικό δικαστήριο απόκειται, ωστόσο, να κρίνει αν οι κανόνες αυτοί περιορίζουν τον ανταγωνισμό ως εκ του αντικειμένου τους ή λόγω των πραγματικών ή δυνητικών αποτελεσμάτων τους. Εάν αποδειχθεί ότι τούτο συμβαίνει, οι UEFA και URBSFA θα εξακολουθήσουν πάντως να έχουν τη δυνατότητα να αποδείξουν ότι οι εν λόγω κανόνες μπορούν να δικαιολογηθούν, υπό τις προϋποθέσεις που υπενθύιμισε το Δικαστήριο στην απόφασή του. 

Όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι επίμαχοι κανόνες μπορούν να εισαγάγουν έμμεση δυσμενή διάκριση λόγω ιθαγενείας, σε βάρος των προερχομένων από άλλα κράτη μέλη ποδοσφαιριστών. Και σε αυτήν την περίπτωση πάντως, οι UEFA και URBSFA εξακολουθούν να έχουν τη δυνατότητα να αποδείξουν ότι οι συγκεκριμένοι κανόνες ενθαρρύνουν, παρ’ όλα αυτά, την πρόσληψη και κατάρτιση, καθώς και ότι είναι αναλογικοί προς τον εν λόγω σκοπό.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA