Εξ αποστάσεως πώληση φαρμάκων για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή: Απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ
Δραστηριότητα εταιρίας η οποία ασκείται σε διαδικτυακό τόπο που αφορά μη συνταγογραφούμενα φάρμακα – Υπηρεσία διαμεσολάβησης μεταξύ των φαρμακείων και του κοινού – Περιορισμός της συγκεκριμένης μορφής πωλήσεων από το εθνικό δίκαιο – Προστασία της δημόσιας υγείας
Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος
Με τη δημοσιευθείσα στις 29.02.2024 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) διευκρίνισε τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένα κράτος μέλος μπορεί να απαγορεύσει την παροχή υπηρεσίας διευκόλυνσης της επικοινωνίας μεταξύ φαρμακοποιών και πελατών με σκοπό τη διαδικτυακή πώληση φαρμάκων.
Ιστορικό της υπόθεσης
Η εταιρία Doctipharma εκμεταλλεύεται ιστότοπο στον οποίο ήταν δυνατή, έως το 2016 (οπότε, με απόφαση του tribunal de commerce de Nanterre της 31ης Μαΐου 2016, η εταιρία υποχρεώθηκε να παύσει το ηλεκτρονικό εμπόριο φαρμάκων στον ιστότοπό της), η αγορά φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμάκων για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή από τους ιστοτόπους φαρμακείων. Συγκεκριμένα, ο ιστότοπος της Doctipharma διέθετε τα προϊόντα μέσω αναρτημένου καταλόγου, ο πελάτης επέλεγε τα φάρμακα και στη συνέχεια η παραγγελία του διαβιβαζόταν στα φαρμακεία των οποίων τους ιστοτόπους φιλοξενούσε η Doctipharma. Το τίμημα καταβαλλόταν μέσω ενός ενιαίου συστήματος πληρωμών, κοινού για το σύνολο των φαρμακείων, σε ειδικό προς τούτο λογαριασμό.
Η Union des groupements de pharmaciens d’officine (UDGPO) αμφισβήτησε τη νομιμότητα του εν λόγω ιστοτόπου. Κατά την άποψή της, η Doctipharma, λόγω της υπηρεσίας που παρείχε μέσω του ιστοτόπου της, συμμετείχε στο ηλεκτρονικό εμπόριο φαρμάκων, με αποτέλεσμα να παραβιάζει την εθνική νομοθεσία που απαγορεύει την πώληση φαρμάκων από πρόσωπα τα οποία δεν έχουν την ιδιότητα του φαρμακοποιού.
Το cour d’appel de Paris (εφετείο Παρισιού, Γαλλία) ζήτησε από το Δικαστήριο να διευκρινίσει, αφενός, αν η δραστηριότητα της Doctipharma συνιστά υπηρεσία της κοινωνίας των πληροφοριών και, αφετέρου, αν το δίκαιο της Ένωσης επιτρέπει στα κράτη μέλη να απαγορεύουν την παροχή, μέσω ιστοτόπου, τέτοιας υπηρεσίας, συνιστάμενης στη διευκόλυνση της επικοινωνίας φαρμακοποιών και πελατών με σκοπό την πώληση, από τους ιστοτόπους των φαρμακείων που έχουν εγγραφεί στην υπηρεσία αυτή, φαρμάκων για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή.
Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο διευκρίνισε συναφώς ότι η υπηρεσία διευκόλυνσης της επικοινωνίας μεταξύ των φαρμακείων και των εν δυνάμει ασθενών με σκοπό την πώληση φαρμάκων εμπίπτει στην έννοια της «υπηρεσίας της κοινωνίας των πληροφοριών», κατά την οδηγία 98/34/ΕΚ [οδηγία για την καθιέρωση μιας διαδικασίας πληροφόρησης στον τομέα των τεχνικών προτύπων και προδιαγραφών].
Ειδικότερα, με την απόφασή του, το Δικαστήριο αποφάνθηκε, ως ακολούθως: α) ‘Οταν ο πάροχος της υπηρεσίας ο οποίος δεν έχει την ιδιότητα του φαρμακοποιού θεωρείται ότι προβαίνει ο ίδιος στην πώληση φαρμάκων για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή, το κράτος μέλος στο έδαφος του οποίου είναι εγκατεστημένος ο πάροχος μπορεί να απαγορεύει την παροχή της υπηρεσίας αυτής. β) Αντιθέτως, όταν ο πάροχος περιορίζεται, παρέχοντας ιδιαίτερη και διαφορετική από την πώληση υπηρεσία, στη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ πωλητών και πελατών, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να απαγορεύουν την παροχή της υπηρεσίας αυτής για τον λόγο ότι η ενδιαφερόμενη εταιρία συμμετέχει στο ηλεκτρονικό εμπόριο πώλησης φαρμάκων χωρίς να έχει την ιδιότητα του φαρμακοποιού.
Πράγματι, καίτοι τα κράτη μέλη είναι τα μόνα αρμόδια να καθορίζουν τα πρόσωπα τα οποία είναι εγκεκριμένα ή εξουσιοδοτημένα να πωλούν εξ αποστάσεως στο κοινό, μέσω υπηρεσιών της κοινωνίας των πληροφοριών, φάρμακα για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή, πρέπει, εντούτοις, παράλληλα να εξασφαλίζουν ότι τα φάρμακα διατίθενται προς πώληση εξ αποστάσεως στο κοινό μέσω υπηρεσιών της κοινωνίας των πληροφοριών και δεν μπορούν, κατά συνέπεια, να απαγορεύουν την παροχή μιας τέτοιας υπηρεσίας για τα φάρμακα για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή.
Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.
Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA
