Ανταλλαγή δεδομένων υγείας στην ΕΕ: «Ανοίγει ο δρόμος» για την διασυνοριακή e-συνταγογράφηση φαρμάκων

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Από τις 21 Ιανουαρίου 2019, οι πρώτοι πολίτες της ΕΕ μπορούν να εκτελούν ψηφιακές συνταγές φαρμάκων που έχουν εκδοθεί από τους γιατρούς στη χώρα τους όταν επισκέπτονται άλλη χώρα της ΕΕ.

Συγκεκριμένα, οι Φινλανδοί ασθενείς θα μπορούν στο εξής να επισκεφθούν ένα φαρμακείο στην Εσθονία και να αποκτήσουν φάρμακο που έχει συνταγογραφηθεί ηλεκτρονικά από τον γιατρό τους στη Φινλανδία.

Η πρωτοβουλία εφαρμόζεται σε όλες τις ηλεκτρονικές συνταγές  («ePrescriptions») που εκδίδονται στην Φινλανδία και στα συμβεβλημένα φαρμακεία της Εσθονίας. Η καινοτομία της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας έγκειται στο γεγονός ότι οι συμβεβλημένοι φαρμακοποιοί στη χώρα που εκτελεί τις συνταγές έχουν ψηφιακή πρόσβαση στις ηλεκτρονικές συνταγές μέσω της νέας Υποδομής Ψηφιακών Υπηρεσιών για την Ηλεκτρονική Υγεία («eHealth Digital Service Infrastructure»), χωρίς να απαιτείται από τον ασθενή να προσκομίσει εγγράφως τη συνταγή. Το γεγονός αυτό έρχεται σε πλήρη συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή πολιτική για την Ψηφιακή Υγεία και Περίθαλψη, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση των δικαιωμάτων των ασθενών μέσω της πρόσβασης στα δικά τους δεδομένα υγείας και της διασφάλισης συνεχούς υγειονομικής περίθαλψης.

Το 2011, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα υιοθέτησαν την οδηγία 2011/24/ΕΕ  (οδηγία περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης) η οποία διασφαλίζει τη συνέχεια της υγειονομικής περίθαλψης των Ευρωπαίων πολιτών διασυνοριακά. Η οδηγία δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν δεδομένα υγείας με ασφαλή, αποτελεσματικό και διαλειτουργικό τρόπο. Οι ακόλουθες διασυνοριακές υπηρεσίες υγείας εισάγονται σταδιακά σε όλα τα κράτη μέλη:

1) Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση («ePrescription») και η ηλεκτρονική χορήγηση («eDispensation») φαρμάκων επιτρέπουν σε κάθε πολίτη της ΕΕ να αποκτήσει τα φάρμακά του/της σε ένα φαρμακείο που βρίσκεται σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, χάρη στην ηλεκτρονική μεταφορά της συνταγής τους από την χώρα κατοικίας τους στην χώρα όπου ταξιδεύουν. Η χώρα κατοικίας ενημερώνεται στη συνέχεια για την ανάληψη του φαρμάκου στην χώρα επίσκεψης.

2) Τα ιστορικά των ασθενών («Patient Summaries») παρέχουν πληροφορίες αναφορικά με το ιστορικό σε σημαντικά δεδομένα υγείας, όπως αλλεργίες, τυχόν φαρμακευτική αγωγή που ακολουθείται, παρελθόντα περιστατικά υγείας, επεμβάσεις, κλπ., καθιστάμενα έτσι ψηφιακά προσβάσιμα σε περίπτωση ιατρικού επείγοντος σε άλλη χώρα. Αποτελούν περιλήψεις μίας ευρύτερης συλλογής ιατρικών δεδομένων  που απαρτίζουν το λεγόμενο Ευρωπαϊκό Μητρώο Υγείας. Προκειμένου να καταστεί αυτό πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει σύντομα Πρόταση για τον Μορφότυπο Ανταλλαγής στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Μητρώου Ηλεκτρονικής Υγείας.

Οι κανόνες περί προστασίας προσωπικών δεδομένων θα τηρούνται αυστηρά και οι ασθενείς θα πρέπει να δίνουν τη συγκατάθεσή τους πριν δοθεί πρόσβαση στις συγκεκριμένες υπηρεσίες.

Και οι δύο υπηρεσίες υλοποιούνται χάρη στην Υποδομή Ψηφιακών Υπηρεσιών για την Ηλεκτρονική Υγεία η οποία συνδέει τις εθνικές υπηρεσίες ηλεκτρονικής υγείας, επιτρέποντας την ανταλλαγή μεταξύ αυτών δεδομένων υγείας, η οποία χρηματοδοτείται από την Εγκατάσταση για τη Σύνδεση στην Ευρώπη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής («Connecting Europe Facility»).

Επόμενα βήματα

22 κράτη μέλη απαρτίζουν την Υποδομή Ψηφιακών Υπηρεσιών για την Ηλεκτρονική Υγεία («eHealth Digital Service Infrastructure») και αναμένεται να ανταλλάζουν ηλεκτρονικές συνταγές και ιστορικά ασθενών μέχρι το τέλος του 2021.  10 κράτη μέλη (η Φινλανδία, η Εσθονία, η Τσεχία, το Λουξεμβούργο, η Πορτογαλία, η Κροατία, η Μάλτα, η Κύπρος, η Ελλάδα και το Βέλγιο) αναμένεται να ξεκινήσουν τις ανταλλαγές μέχρι το τέλος του 2019.  

Το Δίκτυο για την Ηλεκτρονική Υγεία («eHealth Network»), ήτοι ο φορέας των αρχών για την ηλεκτρονική υγεία στην ΕΕ, έδωσε πρόσφατα το πράσινο φως στην Φινλανδία και την Εσθονία για την έναρξη ανταλλαγής ηλεκτρονικών συνταγών και στην Τσεχία και το Λουξεμβούργο για να λαμβάνουν ιστορικά ασθενών αλλοδαπών υπηκόων.

Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα της Επιτροπής