«Κίτρινη κάρτα» από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο στους τελωνειακούς ελέγχους της ΕΕ

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Η ύπαρξη σημαντικών αδυναμιών και κενών στους τελωνειακούς ελέγχους της ΕΕ υποδεικνύει τη μη αποτελεσματική εφαρμογή τους, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Πιο συγκεκριμένα, η ειδική έκθεση του ΕΕΣ αριθ. 19/2017 με τίτλο «Διαδικασίες εισαγωγής: οι αδυναμίες του νομικού πλαισίου και η αναποτελεσματική εφαρμογή έχουν αντίκτυπο στα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ», η οποία δημοσιεύθηκε στις 5-12-2017, καταλήγει ότι αυτή η πλημμελής εφαρμογή επιδρά αρνητικά στα οικονομικά της ΕΕ.

Διαβάστε επίσης: Χρήσιμο εγχειρίδιο με ερωτήσεις και απαντήσεις για τελωνειακά θέματα (ΑΑΔΕ)

Τα εμπορεύματα που εισέρχονται στα κράτη μέλη της ΕΕ από τρίτες χώρες υπόκεινται σε τελωνειακούς ελέγχους προτού τεθούν σε ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ. Εντούτοις, οι εισαγωγείς μπορούν να μειώσουν ή να αποφύγουν σκοπίμως τη δασμολογική υποχρέωση, παραδείγματος χάριν δηλώνοντας χαμηλότερη δασμολογητέα αξία για τα εμπορεύματά τους ή ψευδή χώρα καταγωγής ή κατατάσσοντας τα εμπορεύματα σε κατηγορία με χαμηλότερο δασμολογικό συντελεστή.

Οι ελεγκτές εξέτασαν αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη έχουν σχεδιάσει αξιόπιστους ελέγχους επί των εισαγωγών. Πραγματοποίησαν επισκέψεις στις τελωνειακές αρχές πέντε κρατών μελών: της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι ελεγκτές διαπίστωσαν σημαντικές αδυναμίες, οι οποίες υποδεικνύουν την ύπαρξη ελλείψεων στο νομοθετικό πλαίσιο, καθώς και αναποτελεσματική εφαρμογή των τελωνειακών ελέγχων επί των εισαγωγών. Τα ανωτέρω παραβλάπτουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ.

«Οι τελωνειακοί δασμοί αντιστοιχούν στο 14% του προϋπολογισμού της ΕΕ ή σε 20 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου. Η αποφυγή της καταβολής δασμών αυξάνει το έλλειμμα τελωνειακών δασμών που πρέπει να αντισταθμίζεται με υψηλότερες συνεισφορές των κρατών μελών βάσει του ΑΕΕ. Το κόστος αυτό επιβαρύνει τελικά τους ευρωπαίους φορολογούμενους», δήλωσε ο Pietro Russo, Μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και αρμόδιος για την έκθεση.

Τα οικονομικά κίνητρα που παρέχονται στα κράτη μέλη για τη διενέργεια των τελωνειακών ελέγχων δεν είναι επαρκή, δηλώνουν οι ελεγκτές. Τα κράτη μέλη που όντως διενεργούν τελωνειακούς ελέγχους, αλλά χωρίς επιτυχία στην ανάκτηση των απολεσθέντων εσόδων της ΕΕ, κινδυνεύουν με οικονομικές κυρώσεις, ενώ εκείνα που δεν διενεργούν τέτοιου είδους ελέγχους δεν αντιμετωπίζουν κανέναν κίνδυνο. Επιπλέον, στα κράτη μέλη υπάρχουν ορισμένα κενά όσον αφορά τον έλεγχο των εισαγωγών. Ενδεικτικά:

• Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ζητεί εγγύηση έχει ως αποτέλεσμα εμπορεύματα από την Κίνα με δηλωθείσα δασμολογητέα αξία σημαντικά χαμηλότερη από την πραγματική να εκτελωνίζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και, στη συνέχεια, να μεταφέρονται εκ νέου στην ηπειρωτική Ευρώπη. Κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και είδη υπόδησης από την Κίνα με δηλωθείσα δασμολογητέα αξία χαμηλότερη από την πραγματική αποστέλλονται από το Αμβούργο στο Ντόβερ, όπου και τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ χωρίς να υποβληθούν σε ελέγχους κατά τον εκτελωνισμό, και στη συνέχεια μεταφέρονται στην Πολωνία ή τη Σλοβακία. Στο πλαίσιο κοινής επιχείρησης που πραγματοποιήθηκε το 2016 από τις γαλλικές τελωνειακές αρχές και την OLAF (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης) επιβεβαιώθηκε ότι απάτη που αφορά τη δήλωση δασμολογητέας αξίας χαμηλότερης από την πραγματική διαπραττόταν κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο, και η κατάσταση επιδεινωνόταν από το γεγονός ότι δεν καταβαλλόταν ΦΠΑ στα κράτη μέλη προορισμού. Η αξία των εμπορευμάτων που δηλωνόταν στα πλαστά τιμολόγια ήταν 5 έως 10 φορές χαμηλότερη από την πραγματική. Σύμφωνα με την OLAF, το Ηνωμένο Βασίλειο θα έπρεπε να είχε αποδώσει την περίοδο 2013-2016 επιπλέον ποσό ύψους δύο δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου σε τελωνειακούς δασμούς.
• Η πραγματική καταγωγή των εμπορευμάτων μπορεί να συγκαλυφθεί μέσω δόλιας μεταφόρτωσής τους σε ενδιάμεση χώρα, όπου αποθηκεύονται προσωρινά προτού μεταφερθούν στην ΕΕ με πλαστά έγγραφα. Οι ελεγκτές εντόπισαν στο διαδίκτυο αρκετές εταιρείες που προτείνουν αυτού του είδους την απάτη.
• Τα εμπορεύματα με αξία μικρότερη από συγκεκριμένη τιμή απαλλάσσονται των τελωνειακών δασμών. Ωστόσο, οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι η μη διενέργεια ελέγχων έχει ως αποτέλεσμα την καταβολή δασμών χαμηλότερων των οφειλομένων για ηλεκτρονικές αγορές προϊόντων από τρίτες χώρες. Οι ελεγκτές δηλώνουν ότι αρκετές εταιρείες ταχυμεταφορών κάνουν κατάχρηση αυτής της απαλλαγής.

Σύμφωνα με τους ελεγκτές, τα κράτη μέλη έχουν σημειώσει πρόοδο προς την κατεύθυνση της ομοιόμορφης εφαρμογής της τελωνειακής νομοθεσίας. Ωστόσο, εφαρμόζουν διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με τους τελωνειακούς ελέγχους για την αντιμετώπιση της δήλωσης χαμηλότερης δασμολογητέας αξίας από την πραγματική, της ψευδούς δήλωσης καταγωγής, της εσφαλμένης κατάταξης των εμπορευμάτων, καθώς για την επιβολή τελωνειακών κυρώσεων. Η διενέργεια επαχθών τελωνειακών ελέγχων μπορεί να επηρεάσει την επιλογή τελωνείου εισαγωγής από τους εμπόρους, και οι λιμένες και οι αερολιμένες όπου διενεργούνται λιγότεροι τελωνειακοί έλεγχοι προσελκύουν περισσότερη κίνηση.

Συστάσεις των ελεγκτών

Οι ελεγκτές συνιστούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα εξής:

• Να προβαίνει σε περιοδικές εκτιμήσεις του ελλείμματος των τελωνειακών δασμών από το 2019 και έπειτα, και να βασίζεται σε αυτές για τον καθορισμό στόχων σχετικά με τους τελωνειακούς ελέγχους.
• Να ενισχύσει την υποστήριξή της προς τις εθνικές τελωνειακές υπηρεσίες, περιλαμβανομένης της επανεξέτασης των εξόδων είσπραξης.
• Να προτείνει τα επόμενα προγράμματα δράσης της ΕΕ να συμβάλουν στην οικονομική βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών συστημάτων πληροφοριών για τα τελωνεία.
• Να διατυπώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια τα αιτήματα που περιέχονται στις ανακοινώσεις αμοιβαίας συνδρομής.
• Να προτείνει τροποποιήσεις στην τελωνειακή νομοθεσία, με στόχο να καταστεί υποχρεωτική η αναφορά του αποστολέα.

Τα κράτη μέλη πρέπει:

• Να θέσουν ως προϋπόθεση για την παράκαμψη των ελέγχων που προβλέπονται βάσει συγκεκριμένου φίλτρου κινδύνου την εκ των προτέρων ή άμεση έγκριση των ιεραρχικά ανωτέρων.
• Να θεσπίσουν ελέγχους στα ηλεκτρονικά συστήματα εκτελωνισμού εμπορευμάτων, με σκοπό την απόρριψη δηλώσεων εισαγωγής με τις οποίες ζητείται δασμολογική απαλλαγή για εμπορεύματα με δηλωθείσα αξία μεγαλύτερη των 150 ευρώ ή για εμπορικές αποστολές που δηλώθηκαν ως δώρα.
• Να καταρτίσουν σχέδια έρευνας για την αντιμετώπιση της κατάχρησης αυτών των απαλλαγών στο πλαίσιο του ηλεκτρονικού εμπορίου με τρίτες χώρες.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)