Ριζικές αλλαγές στην προστασία πνευματικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο με το νέο νομοσχέδιο

Μία διάταξη με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για τους χρήστες του διαδικτύου όσο και για τους παρόχους περιεχομένου και, φυσικά τους δημιουργούς, περιλαμβάνεται στο σχέδιο νόμου για τη συλλογική διαχείριση δικαιωµάτων πνευµατικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, το οποίο έχει κατατεθεί εδώ και λίγες μέρες στη Βουλή.

Ειδικότερα, με τη διάταξη του άρθρου 53 του σ/ν με τίτλο "Προσβολή δικαιωμάτων στο διαδίκτυο", εισάγεται στην Ελλάδα σύστημα ειδοποίησης και απόσυρσης περιεχομένου (notice and takedown procedure) που προσβάλλει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά δικαιώματα στο διαδίκτυο.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, τα δικαιώµατα πνευµατικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώµατα προσβάλλονται πολύ εύκολα στο διαδίκτυο, ενώ οι μηχανισµοί της δικαιοσύνης δεν μπορούν πάντοτε να ανταποκριθούν στις ταχύτητες του διαδικτύου και ενδέχεται να αποδειχθούν ιδιαίτερα χρονοβόροι και κοστοβόροι για τα μέρη.

Διαβάστε επίσης: Στο 1% η εύλογη αμοιβή για την ιδιωτική αναπαραγωγή - Για πρώτη φορά περιλαμβάνονται tablets και smartphones

Σύμφωνα με τους εισηγητές του, το σύστημα notice and takedown τίθεται για τη διευκόλυνση των δικαιούχων και την αποσυµφόρηση των δικαστηρίων, είναι αναλογικό και πρόσφορο και λαµβάνει υπόψη του τα δικαιώµατα και τις ελευθερίες όλων των εµπλεκόµενων μερών, ιδίως δε την ελευθερία της έκφρασης αλλά και τις εξαιρέσεις και τους περιορισµούς που προβλέπονται στο δίκαιο της πνευµατικής ιδιοκτησίας.

Όπως ρητά αναφέρεται, η διαδικασία δεν εφαρµόζεται στις περιπτώσεις προσβολών που τελούνται από τελικούς χρήστες με την τηλεφόρτωση έργων (downloading) ή με τη ρευµάτωση δεδοµένων συνεχούς ροής (streaming) ή σε περιπτώσεις ανταλλαγής αρχείων μέσω οµότιµων δικτύων (peer to peer), οι οποίες επιτρέπουν την απευθείας ανταλλαγή μεταξύ τελικών χρηστών έργων σε ψηφιακή μορφή ή σε περιπτώσεις παροχής υπηρεσιών αποθήκευσης δεδοµένων με την τεχνική υπολογιστικού νέφους (cloud computing).

Νομικό υπόβαθρο

Με το άρθρο 53 του σχεδίου νόμου προστίθεται άρθρο 66 Ε στο Νόμο 2121/1993& με τίτλο "Κυρώσεις για προσβολές δικαιωµάτων πνευµατικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωµάτων στο διαδίκτυο").

Η διαδικασία της ειδοποίησης και απόσυρσης περιεχοµένου (notice and takedown) βασίζεται στο Προεδρικό Διάταγμα 131/2003, με το οποίο η Ελλάδα ενσωµάτωσε στην ελληνική έννοµη τάξη την Οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο (Οδηγία 2000/31/ΕΚ), και συγκεκριμένα τα άρθρα 11 παρ. 3, 12 παρ. 2 και 13 παρ. 3 και 14 του Διατάγματος.

Πώς θα λειτουργεί το σύστημα

- Επιτροπή για τη γνωστοποίηση διαδικτυακής προσβολής δικαιωµάτων πνευµατικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωµάτων

Για την εφαρµογή της διαδικασίας συνιστάται, με υπουργική απόφαση, τριμελής Επιτροπή για τη γνωστοποίηση διαδικτυακής προσβολής δικαιωµάτων πνευµατικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωµάτων, η οποία αποτελείται από τον πρόεδρο του Διοικητικού Συµβουλίου του ΟΠΙ με αναπληρωτή του τον αντιπρόεδρο του Διοικητικού Συµβουλίου του ΟΠΙ, έναν εκπρόσωπο της ΕΕΤΤ και τον αναπληρωτή του, έναν εκπρόσωπο της Αρχής Προστασίας Δεδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα και τον αναπληρωτή του.

Πρόεδρος της Επιτροπής είναι ο πρόεδρος του ΟΠΙ και γραµµατέας είναι ο εκπρόσωπος της ΕΕΤΤ, ενώ η Επιτροπή έχει τριετή θητεία.

- Υποβολή αίτησης στην Επιτροπή

Ο δικαιούχος υποβάλλει στην Επιτροπή αίτηση είτε αυτοπροσώπως είτε ηλεκτρονικά για άρση της προσβολής.

Συµπληρώνει την ειδικά προδιατυπωµένη και αναρτηµένη στην ιστοσελίδα του ΟΠΙ αίτηση προς την Επιτροπή, στην οποία επισυνάπτει κάθε έγγραφο που αναφέρεται σε αυτήν ως υποχρεωτικό, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο πρόσφορο να αποδείξει το δικαίωµά του.

Προϋπόθεση του παραδεκτού υποβολής της αίτησης είναι ο δικαιούχος να έχει κάνει χρήση της αντίστοιχης διαδικασίας που προβλέπεται από τον πάροχο και η διαδικασία αυτή, ενώ έχει ολοκληρωθεί εντός εύλογου χρόνου, να μην έχει τελεσφορήσει.

- Εξέταση αιτήματος από την Επιτροπή

Η Επιτροπή εντός δέκα (10) εργάσιµων ηµερών από τη λήψη της αίτησης αποφασίζει είτε: α) να θέσει την υπόθεση στο αρχείο είτε β) να συνεχίσει τη διαδικασία.

α) Η υπόθεση τίθεται στο αρχείο με πράξη της Επιτροπής, στην οποία αναφέρονται τουλάχιστον ένας από τους ακόλουθους λόγους: αα) μη χρήση της προδιατυπωµένης αίτησης, ββ) έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης, γγ) ύπαρξη εκκρεµοδικίας μεταξύ των ίδιων μερών ή έκδοση οριστικής απόφασης επί της εξεταζόµενης διαφοράς, δδ) έλλειψη αρµοδιότητας, εε) έλλειψη λόγων και επαρκών αποδεικτικών στοιχείων (προδήλως αβάσιµη), στστ) απόσυρση της αίτησης πριν από την εξέτασή της, ζζ) μη καταβολή του τέλους εξέτασης της υπόθεσης και, ηη) λήψη άδεις χρήσης δικαιωµάτων

β) Αν συνεχιστεί η διαδικασία, η Επιτροπή ενηµερώνει ταυτόχρονα εντός 10 εργάσιµων ηµερών από τη λήψη της αίτησης τους παρόχους πρόσβασης στο διαδίκτυο και, όπου είναι εφικτό, τον πάροχο υπηρεσίας φιλοξενίας και τους διαχειριστές ή/και τους ιδιοκτήτες των αναφερόµενων στην αίτηση ιστοσελίδων.

Η γνωστοποίηση αυτή περιλαµβάνει τουλάχιστον τον ακριβή προσδιορισµό των δικαιωµάτων που υποστηρίζεται ότι προσβάλλονται, τις διατάξεις του νόµου που κατά δήλωση του δικαιούχου παραβιάζονται, περίληψη των γεγονότων και των αποτελεσµάτων της αξιολόγησης των αποδεικτικών στοιχείων, το αρµόδιο πρόσωπο προς το οποίο μπορεί να υποβληθούν αντιρρήσεις, τους όρους τερµατισµού της διαδικασίας και αναφορά της δυνατότητας εκούσιας συµµόρφωσης των εµπλεκοµένων.

Διαβάστε επίσης: Η αρχή του τέλους για το "The Pirate Bay"; Νόμιμος ο αποκλεισμός του σύμφωνα με το Δικαστήριο της ΕΕ

Ο αποδέκτης της ως άνω γνωστοποίησης μπορεί να συµµορφωθεί εκουσίως στο αίτηµα του αιτούντος ή να λάβει από αυτόν τη σχετική άδεια εντός 10 εργάσιµων ηµερών από την ηµεροµηνία της λήψης της γνωστοποίησης.

Εναλλακτικά μπορεί να υποβάλει αντιρρήσεις στην Επιτροπή εντός 5 εργάσιµων ηµερών από την ηµεροµηνία της λήψης της γνωστοποίησης αποστέλλοντας ταυτόχρονα όλα τα αποδεικτικά στοιχεία, από τα οποία προκύπτει, ιδίως, ότι δεν υφίσταται προσβολή. Οι προθεσµίες αυτές μπορούν να παραταθούν ως το διπλάσιο με απόφαση της Επιτροπής.

Στην περίπτωση της εκούσιας συµµόρφωσης του αποδέκτη της γνωστοποίησης εκδίδεται απόφαση της Επιτροπής στην οποία αναφέρεται ρητά η οικειοθελής συµµόρφωσή του.

Στην περίπτωση της λήψης άδειας χρήσης δικαιωµάτων η υπόθεση τίθεται στο αρχείο. Μετά τη λήξη της προθεσµίας για υποβολή αντιρρήσεων και όπου κρίνεται απαραίτητο, η Επιτροπή αιτείται από οποιοδήποτε μέρος την προσκόµιση επιπλέον στοιχείων εντός πέντε (5) εργάσιµων ηµερών.

Η απόφαση της Επιτροπής

Η Επιτροπή εντός 5 εργάσιµων ηµερών από τη λήξη των ανωτέρω προθεσµιών εξετάζει την υπόθεση και το αργότερο εντός σαράντα 40 εργάσιµων ηµερών από την υποβολή της αίτησης κοινοποιεί στους αποδέκτες τής γνωστοποίησης και στον αιτούντα απόφαση µε την οποία:

α) είτε θέτει την υπόθεση στο αρχείο με αιτιολογηµένη πράξη της, αν δεν διαπιστωθεί προσβολή δικαιώµατος πνευµατικής ιδιοκτησίας ή/και συγγενικών δικαιωµάτων,

β) είτε, αν διαπιστωθεί προσβολή, εκδίδει αιτιολογηµένη απόφασή της, με την οποία καλεί τους αποδέκτες αυτής να συµµορφωθούν µε αυτήν εντός προθεσµίας όχι μεγαλύτερης των τριών (3) εργάσιµων ηµερών από την επίδοσή της προς αυτούς. Σε περίπτωση που οι προθεσµίες της παραγράφου 5 παραταθούν με απόφαση της Επιτροπής βάσει του έβδοµου εδαφίου της, η προθεσµία των σαράντα (40) εργασίµων ηµερών του πρώτου εδαφίου της παρούσας επεκτείνεται σε εξήντα (60) εργάσιµες ηµέρες.

Εάν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι το δικαίωµα πνευµατικής ιδιοκτησίας ή το συγγενικό δικαίωµα προσβάλλεται, καλεί τους αποδέκτες της γνωστοποίησης να αποµακρύνουν το περιεχόµενο που προσβάλλει το δικαίωµα από την ιστοσελίδα στην οποία αυτό έχει αναρτηθεί παράνοµα ή να διακόψουν την πρόσβαση σε αυτό.

Εάν η ιστοσελίδα στην οποία βρίσκεται το περιεχόµενο φιλοξενείται σε διακοµιστή (server) που βρίσκεται εντός της ελληνικής επικράτειας, η Επιτροπή καλεί τους αποδέκτες της γνωστοποίησης να αποµακρύνουν το συγκεκριµένο περιεχόµενο.

Σε περίπτωση προσβολών μεγάλης κλίµακας, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει αντί για την αποµάκρυνση του περιεχοµένου διακοπή της πρόσβασης σε αυτό.

Αν η ιστοσελίδα φιλοξενείται σε διακοµιστή εκτός της ελληνικής επικράτειας, η Επιτροπή καλεί τον πάροχο πρόσβασης στο διαδίκτυο να διακόψει την πρόσβαση στο περιεχόµενο.

Κυρώσεις - Πρόστιμο

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς το διατακτικό της απόφασης, η Επιτροπή επιβάλλει πρόστιµο ποσού πεντακοσίων (500) έως χιλίων (1.000) ευρώ για κάθε ημέρα μη συµµόρφωσης.

Μεταξύ των κριτηρίων που λαµβάνονται υπόψη είναι η βαρύτητα της προσβολής και η επανάληψή της.

Η έναρξη της διαδικασίας ενώπιον της Επιτροπής δεν αναστέλλει ούτε επηρεάζει την άσκηση αξιώσεων για την ίδια διαφορά ενώπιον των δικαστηρίων. Αν όµως έχει ασκηθεί προσφυγή από τον ίδιο αιτούντα με το ίδιο αίτηµα ενώπιον των δικαστηρίων, η υπόθεση τίθεται στο αρχείο από την Επιτροπή. Επίσης, η έκδοση απόφασης από την Επιτροπή δεν στερεί από τα εµπλεκόµενα μέρη το δικαίωµα να διεκδικήσουν την προστασία των έννοµων συµφερόντων τους ενώπιον των δικαστηρίων.

Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου και την αιτιολογική του έκθεση εδώ.